Anh hùng liệt sĩ Bế Văn Đàn - niềm tự hào của quê hương cách mạng Cao Bằng

Tranh vẽ “Anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng trong trận chiến đấu ở Mường Pồn”. Ảnh: Tư liệu

Bế Văn Đàn sinh năm 1931, dân tộc Tày, quê ở xã Quang Vinh (nay là xã Triệu Ẩu), huyện Phục Hòa, tỉnh Cao Bằng. Xuất thân trong một gia đình nghèo có truyền thống cách mạng, cha làm thợ mỏ, mẹ mất sớm; lớn lên anh tham gia hoạt động du kích. Tháng l/1948, xung phong vào bộ đội và tham gia nhiều chiến dịch, anh luôn nêu cao tinh thần dũng cảm, tích cực vượt qua mọi khó khăn ác liệt, kiên quyết chấp hành mọi chỉ thị mệnh lệnh nghiêm túc, chính xác kịp thời, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Thời điểm này, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân ta đang ở giai đoạn quyết liệt, Đảng ta quyết định mở chiến dịch Đông Xuân năm 1953 – 1954. Đơn vị hành quân đi chiến dịch, đồng chí Bế Văn Đàn được phân công nhiệm vụ làm liên lạc tiểu đoàn. Một đại đội của tiểu đoàn được giao nhiệm vụ bao vây giữ Pháp ở Mường Pồn. Lúc đó khi thấy lực lượng của quân ta mỏng, quân Pháp tập trung hai đại đội có phi pháo yểm trợ liên tiếp phản kích, nhưng cả hai lần chúng đều bị quân ta đánh bại. Cuộc chiến đấu diễn ra căng thẳng và quyết liệt, quân Pháp liều chết xông lên, quân ta kiên quyết ngăn chặn chốt giữ.

Nhận lệnh cho đại đội quyết tâm giữ ở Mường Pồn bằng bất cứ giá nào, để các đơn vị khác triển khai lực lượng, thực hiện các chủ trương của chiến dịch. Mặc dù vừa đi công tác về nhưng khi thấy chỉ huy thông báo, đồng chí Bế Văn Đàn đã xung phong lên đường làm nhiệm vụ. Đồng chí vượt qua làn bom đạn dày dặc, xuống truyền đạt mệnh lệnh cho đại đội kịp thời, chính xác.

Trận chiến đấu diễn ra ngày càng ác liệt hơn, đồng chí được lệnh ở lại đại đội chiến đấu. Địch phản kích lần thứ ba, chúng điên cuồng mở đường tiến, đại đội bị thương vong nhiều, chỉ còn 17 người, bản thân Bế Văn Đàn cũng bị thương, nhưng đồng chí vẫn tiếp tục chiến đấu. Một khẩu trung liên của đơn vị không bắn được vì xạ thủ hy sinh. Khẩu trung liên của đồng chí Chu Văn Pù cũng chưa bắn được vì không có chỗ đặt súng, tình thế hết sức khẩn trương, không ngần ngại Bế Văn Đàn chạy lại cầm 2 khẩu trung liên đặt lên vai mình và hô bạn bắn. Đồng chí Pù còn do dự, Bế Văn Đàn đã nói: ‘’Kẻ thù trước mặt, đồng chí có thương tôi thì bắn chết chúng nó đi’’. Đồng chí Pù nghiến răng nổ súng vào đội hình quân địch quật ngã hàng chục tên. Địch hoảng hốt bỏ chạy, đợt phản kích này của chúng bị bẻ gãy. Trong lúc lấy thân mình làm giá súng, đồng chí Bế Văn Đàn bị hai vết thương nữa đã anh dũng hy sinh khi hai tay vẫn còn ghì chặt súng trên vai mình. Hôm ấy, là buổi chiều ngày 23/11/1953. Tấm gương dũng cảm của đồng chí đã cổ vũ cán bộ, chiến sĩ trên toàn mặt trận hăng hái thi đua giết giặc lập công, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy.

Trường THPT Bế Văn Đàn ở Thành phố Cao Bằng. Ảnh: V.T

Đồng chí Bế Văn Đàn lúc hy sinh là tiểu đội phó, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Chấp hành nghiêm mệnh lệnh của cấp trên, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, trong Đại hội mừng công của đơn vị, đồng chí Bế Văn Đàn được truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất và được bình bầu là Chiến sĩ thi đua số một của tiểu đoàn. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, ngày 31/8/1955, đồng chí được Quốc hội truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Quân công hạng nhì.

Bế Văn Đàn ơi,
Mười năm qua anh vẫn còn, vẫn còn sống mãi,
Đất nước quê anh lá thắm rừng xanh,
Cam Mường Pồn quanh mồ anh sây đỏ,
Lúa chín vàng trên địa cũ Mường Thanh,
Đàn em thơ đang hát ca đời anh.

Phố Bế Văn Đàn ở Thành phố Cao Bằng.

Sự hy sinh anh dũng của Anh hùng Liệt sĩ Bế Văn Đàn đã đi vào thơ ca. Nhiều địa phương trong cả nước như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Hới (Quảng Bình), Hạ Long (Quảng Ninh), Pleiku (Gia Lai), Bắc Ninh, Cần Thơ, Đà Nẵng và thành phố Cao Bằng - quê hương đồng chí, hiện có những đường phố và trường học mang tên Bế Văn Đàn - người anh hùng Điện Biên năm xưa.

Tấm gương của Anh hùng, liệt sĩ Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng là niềm tự hào của quê hương cách mạng Cao Bằng. Kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (1954 - 2024), chúng ta càng ghi nhớ công ơn những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống, những chiến sĩ đã quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh; nguyện sống xứng đáng với những hy sinh, cống hiến cao cả ấy, phát huy tinh thần đoàn kết, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra.

P.V