ASEAN nỗ lực xây dựng cộng đồng năng động

Các nhà lãnh đạo ASEAN tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Lào ngày 6-9.

Đây là cuộc họp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo ASEAN và các đối tác sau khi Cộng đồng ASEAN chính thức hình thành từ ngày 31-12-2015. Theo kế hoạch, trong 3 ngày từ ngày 6 đến 9-9, sẽ diễn ra 11 Hội nghị Cấp cao, bao gồm Cấp cao ASEAN lần thứ 28 và 29; 7 Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Australia, Liên hợp quốc; Cấp cao ASEAN+3 và Cấp cao Đông Á. Ngoài ra, sẽ có Cấp cao Mekong-Nhật Bản và nhiều hoạt động quan trọng khác.

Trọng tâm thảo luận của các hội nghị là triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025 và các định hướng tăng cường hợp tác ASEAN thời gian tới, cũng như quan hệ đối ngoại của ASEAN, đường hướng phát triển hợp tác giữa ASEAN và các đối tác trong thời gian tới cũng như những vấn đề khu vực và thế giới mà các bên cùng quan tâm. Đặc biệt Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc cũng sẽ bàn những vấn đề liên quan tới thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), cũng như việc sớm hướng tới ký kết Bộ Quy tắc về ứng xử ở Biển Đông (COC). Hầu hết các nước ASEAN đều mong muốn làm thế nào để có thể thực hiện hiệu quả DOC và sớm ký được COC.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đã đánh giá cao những tiến triển trong thực hiện các kế hoạch đề ra, đặc biệt là 8 lĩnh vực ưu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2016 của Lào gồm triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025, thu hẹp khoảng cách phát triển, thuận lợi hóa thương mại, chuyển đổi kinh tế, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, du lịch, kết nối và hợp tác về di sản văn hóa. Hội nghị nhất trí tiếp tục triển khai hiệu quả và đúng lộ trình Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch tổng thể trên 3 trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội nhằm đưa liên kết ASEAN ngày càng đi vào chiều sâu, toàn diện và thực chất.

Trước các thách thức hiện nay, các nhà lãnh đạo nêu bật tầm quan trọng của việc tăng cường đoàn kết, thống nhất, duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ với các đối tác và xây dựng cấu trúc khu vực dựa trên luật lệ, thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực cũng như đề cao các nguyên tắc giải quyết hòa bình các tranh chấp. Các nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng ASEAN cần duy trì sự thống nhất, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ chế, đem lại lợi ích thiết thực cho người dân. Bên cạnh đó, ASEAN cần thể hiện vai trò trung tâm, duy trì hòa bình, an ninh, phát huy tiềm năng về phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa.

Với quyết tâm thúc đẩy kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Kế hoạch Tổng thể Kết nối ASEAN 2025 và Chương trình Công tác Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn 3. Hội nghị cũng nhất trí đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết và sự gắn kết giữa nhân dân các nước, hướng tới kỷ niệm 50 năm ASEAN ra đời và phát triển (1967-2017).

Dự kiến, các nhà lãnh đạo sẽ ký, thông qua và ghi nhận gần 50 văn kiện về nhiều nội dung hợp tác quan trọng như kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, giáo dục, việc làm... Chủ tịch Lào sẽ ban hành 10 Tuyên bố Chủ tịch của các hội nghị cấp cao nói trên.

Hội nghị Cấp cao ASEAN 28-29 và các hội nghị cấp cao diễn ra trong bối cảnh cái bóng của sự thất bại tại Hội nghị Cấp cao ASEAN năm 2012 với vai trò Chủ tịch của Campuchia đang làm dấy lên câu hỏi về sự đoàn kết của ASEAN. Đây cũng là lý do khiến kỳ họp này thu hút được sự chú ý rộng rãi của dư luận. Tuy nhiên, trên thực tế sự đoàn kết và trách nhiệm của ASEAN đã tạo cơ hội cho các nước thành viên phát triển kinh tế-xã hội và thu hút sự hợp tác của các nước khác. Với việc cam kết xây dựng một Cộng đồng chung với sự chân thành và đưa ra đường hướng thực hiện Tầm nhìn ASEAN tới năm 2025 và xa hơn, chắc chắn cái bóng của sự bế tắc của Hội nghị Cấp cao ASEAN năm 2012 sẽ không xuất hiện trong kỳ họp này và ASEAN sẽ tiếp tục đoàn kết và gắn bó hơn nữa.

Nhận lời mời của Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và phu nhân đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các Hội nghị cấp cao liên quan. Phát huy vai trò chủ động, tích cực và có trách nhiệm, đóng “vai trò nòng cốt” trong một số vấn đề lớn của ASEAN, đoàn Việt Nam tham dự các hội nghị cấp cao ASEAN lần này nhằm góp phần thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ hơn, hoạt động hiệu quả hơn, củng cố đoàn kết, thống nhất và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, đẩy mạnh quan hệ toàn diện và thực chất giữa ASEAN với các đối tác đối thoại.