Bắc Giang phát triển mạng lưới giao thông với phương châm quy hoạch phải thể hiện tư duy, tầm nhìn dài hạn (*)

Tại hội nghị, đồng chí Dương Văn Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh có bài phát biểu tham luận. Báo Bắc Giang trân trọng đăng toàn văn bài tham luận của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy.

Đồng chí Dương Văn Thái phát biểu tham luận tại điểm cầu Bắc Giang.

Kính thưa đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương;

Kính thưa đồng chí Trần Lưu Quang, Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia;

Kính thưa đồng chí Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an;

Kính thưa các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo các địa phương tại các điểm cầu;

Thưa các đồng chí!

Được sự cho phép của Ban tổ chức Hội nghị, thay mặt Tỉnh ủy Bắc Giang, tôi xin phát biểu tham luận với chủ đề “Tập trung nguồn lực xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông; những vấn đề cần kiến nghị, đề xuất”.

Kính thưa các đồng chí!

Tỉnh Bắc Giang có vị trí chiến lược quan trọng. Nghị quyết số 11 của Bộ Chính trị khóa XIII đã xác định Bắc Giang là cực tăng trưởng, hạt nhân quan trọng của Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. Trong Quy hoạch vùng Thủ đô, tỉnh Bắc Giang được xác định là cửa ngõ xuất, nhập khẩu, trung tâm tiếp vận - trung chuyển hàng hóa của Vùng với cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn).

Vì vậy, có thể nói, mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông của Bắc Giang giữ vai trò hết sức quan trọng, không chỉ đối với sự phát triển của địa phương mà còn tác động lớn đến khả năng liên kết vùng và khu vực.

Nhận thức rõ điều này, trong những năm qua, Đảng bộ tỉnh Bắc Giang đã tập trung lãnh đạo, quán triệt, triển khai nghiêm túc các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định 3 đột phá chiến lược, trong đó có đột phá về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ và Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị khóa XIII về phương hướng phát triển KT-XH và bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong những năm qua, đặc biệt là từ đầu nhiệm kỳ 2020- 2025 đến nay, Bắc Giang luôn quan tâm, tập trung nguồn lực xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông; xác định là một trong những khâu đột phá để tập trung lãnh đạo, với quan điểm “phát triển hạ tầng giao thông đi trước một bước, tạo tiền đề và động lực cho phát triển”.

Để thực hiện chủ trương trên, trước hết Bắc Giang xác định phải tập trung làm tốt công tác quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông với phương châm "quy hoạch phải thể hiện tư duy, tầm nhìn dài hạn". Bắc Giang đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành đề xuất quy hoạch giao thông cả đường bộ, đường thủy, đường sắt và tích hợp trong quy hoạch chung của tỉnh. Trong đó, đề xuất với Trung ương quy hoạch các tuyến cao tốc, quốc lộ, đường vành đai để tăng cường liên kết vùng, kết nối các trung tâm kinh tế, các vùng.

Hệ thống giao thông đối ngoại của tỉnh được quy hoạch bảo đảm tính liên thông, kết nối, thể hiện trên 4 hướng chính: Kết nối với Lạng Sơn để tiếp cận cửa khẩu, thị trường Trung Quốc và vươn tới thị trường Trung Á, châu Âu; kết nối với Hải Dương, Quảng Ninh để tiếp cận với các cảng biển; kết nối với Bắc Ninh, Hà Nội để tiếp cận sân bay và các trung tâm kinh tế lớn thuộc Vùng Thủ đô; kết nối với Thái Nguyên để tăng cường liên kết toàn Vùng trung du, miền núi phía Bắc.

Quy hoạch giao thông nội tỉnh lấy cao tốc Hà Nội - Bắc Giang - Lạng Sơn là trục động lực để phát triển các tuyến đường tỉnh, đường huyện, đường vành đai, mở ra các không gian phát triển mới. Giao thông đô thị, giao thông nông thôn được quy hoạch, định hướng phát triển bài bản, đồng bộ hơn, bảo đảm quy mô, tầm nhìn, khắc phục những vấn đề hạn chế, bất cập, những điểm đen về tai nạn giao thông. Tỉnh đã chỉ đạo quy hoạch các tuyến đường đô thị phải bảo đảm quy mô tối thiểu 20m, lòng đường 8m, vỉa hè mỗi bên 6m.

Để triển khai thực hiện quy hoạch, trong điều kiện nguồn lực của tỉnh còn nhiều khó khăn, tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo tiết kiệm chi ngân sách, chưa đầu tư những công trình chưa thực sự cấp thiết để tập trung tối đa nguồn lực ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông. Giai đoạn 2016- 2020, tổng vốn huy động đầu tư phát triển hạ tầng giao thông đạt khoảng 18.000 tỷ đồng.

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh tập trung nguồn lực bố trí gần 40.000 tỷ đồng (gấp hơn 2 lần so với nhiệm kỳ trước) để đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp các công trình giao thông. Nhiều tuyến đường cũ, nhỏ hẹp, xuống cấp đã được cải tạo, mở rộng. Nhiều công trình giao thông kết nối đối nội, đối ngoại quan trọng đã được đầu tư, xây dựng mở ra không gian, động lực phát triển mới như: Tuyến đường vành đai và cầu Bắc Phú - Xuân Cẩm nối sang Sóc Sơn, Hà Nội, kết nối với cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên; tuyến ĐT293 hướng tới kết nối với tỉnh Quảng Ninh, công trình đường và cầu Đồng Việt kết nối với tỉnh Hải Dương và QL18; cầu Hà Bắc 2 nối sang tỉnh Bắc Ninh, kết nối với đường vành đai IV Thủ đô Hà Nội; cầu Hòa Sơn kết nối với thành phố Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên... Tất cả những tuyến đường này đang triển khai và sẽ hoàn thành trong quý III/2024.

Đặc biệt, vừa qua, được sự quan tâm, tạo điều kiện của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, tỉnh Bắc Giang đã tập trung bố trí ngân sách địa phương đầu tư hoàn thành công trình cầu Như Nguyệt trên tuyến cao tốc Hà Nội - Bắc Giang, qua đó đã giải quyết nút thắt, điểm nghẽn về ATGT tồn tại suốt nhiều năm trên tuyến cao tốc này.

Cùng với tập trung nguồn lực phát triển các trục giao thông chính, tỉnh đặc biệt quan tâm phát triển hệ thống giao thông nông thôn. Tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ cứng hóa đường giao thông nông thôn với phương châm “nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”. Chính sách phù hợp đã nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng mạnh mẽ từ nhân dân, tạo nên "một cuộc cách mạng về xây dựng giao thông nông thôn".

Chỉ sau 2 năm thực hiện (2017-2019), toàn tỉnh đã huy động được gần 4.000 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp 50% kinh phí, hiến hàng chục hecta đất, góp hàng chục nghìn ngày công lao động, cứng hóa được hơn 4.200 km đường giao thông nông thôn. Đến nay, cơ bản 100% các tuyến đường huyện, đường xã, đường thôn xóm trên địa bàn tỉnh đã được cứng hóa; quy mô được mở rộng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh không còn điểm đen về tai nạn giao thông. Qua đó làm thay đổi toàn diện bộ mặt nông thôn, hoạt động sản xuất, đời sống, sinh hoạt của người dân được cải thiện.

Cùng với đường bộ, Bắc Giang đang tập trung đẩy mạnh phát triển giao thông đường thủy, đường sắt để giảm áp lực cho đường bộ, giảm chi phí vận tải, thúc đẩy phát triển vận tải đa phương thức. Phát huy lợi thế có 3 tuyến sông gômg sông Cầu, Sông Thương, sông Lục Nam, Bắc Giang đã rà soát, quy hoạch gần 20 cảng thủy và đang tập trung thu hút đầu tư triển khai thực hiện các dự án.

Đặc biệt, để khai thác hiệu quả tuyến đường sắt liên vận quốc tế Hà Nội - Đồng Đăng (có khả năng vận chuyển hàng hóa qua Trung Quốc đến các nước Trung Á, châu Âu), Bắc Giang đã quy hoạch và đang tập trung thu hút đầu tư phát triển hệ thống cảng cạn ICD, trung tâm logistics quốc tế với hệ thống kho bãi hiện đại, đầy đủ các dịch vụ để thúc đẩy phát triển vận tải đường sắt. Vừa qua, tỉnh Bắc Giang đã được Bộ Giao thông - Vận tải chấp thuận chuyển ga Kép thành ga liên vận quốc tế. Ga liên vận hoạt động đã tạo thuận lợi thúc đẩy xuất, nhập khẩu hàng hóa của tỉnh và khu vực.

Đồng thời với việc đẩy mạnh đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, Bắc Giang luôn quan tâm chú trọng các biện pháp bảo đảm ATGT. Tỉnh đã chỉ đạo ưu tiên bố trí kinh phí, nguồn lực cho công tác quản lý, bảo trì, bảo vệ kết cấu hạ tầng, hành lang giao thông; kịp thời xử lý, khắc phục các điểm đen, điểm tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT.

Cùng với đó, tỉnh đã bố trí kinh phí, giao Công an tỉnh chủ trì triển khai thực hiện rất hiệu quả Đề án lắp đặt camera an ninh trên phạm vi toàn tỉnh. Đến nay đã lắp đặt được trên 1.000 camera, qua đó tạo chuyển biến tích cực, nâng cao nhận thức, ý thức của nhân dân và rất hiệu quả trong công tác bảo đảm trật tự ATGT trên địa bàn tỉnh.

Có thể nói, sau nhiều năm nỗ lực, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã được quan tâm đầu tư phát triển khá đồng bộ, đa dạng, trong đó giao thông đường bộ giữ vai trò chủ đạo và phát triển rất nhanh cả về số lượng và quy mô với trên 15.000 km đường bộ các loại, gồm 1 tuyến cao tốc (59km), 5 tuyến quốc lộ (290 km), 23 tuyến đường tỉnh (495 km), còn lại là đường đô thị và giao thông nông thôn.

Hạ tầng giao thông “đi trước một bước” đã giúp Bắc Giang mở ra nhiều không gian, động lực phát triển mới. Tỉnhcó thêm nhiều khu đô thị, khu du lịch, dịch vụ; các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa; đến năm 2030 có thêm 29 khu công nghiệp phát triển theo các trục giao thông lớn. Giao thông phát triển giúp cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh. Bắc Giang trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư lớn, góp phần thúc đẩy KT-XH của tỉnh phát triển.

Hạ tầng giao thông phát triển cũng góp phần quan trọng xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng, an ninh liên hoàn, vững chắc; bảo đảm an toàn giao thông, giảm tai nạn giao thông. Liên tục trong nhiều năm qua, tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh đều giảm trên cả 3 tiêu chí.

Kính thưa các đồng chí!

Những cách làm Bắc Giang thực hiện trong thời gian qua cũng đồng thời là những bài học kinh nghiệm để tỉnh tiếp tục đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, gắn với bảo đảm trật tự ATGT trong thời gian tới. Quán triệt thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 25/5/2023 của Ban Bí thư, Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai nghiêm túc, hiệu quả các mục tiêu, yêu cầu và 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp Chỉ thị đã xác định.

Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục tập trung đẩy mạnh phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông. Trọng tâm từ nay đến năm 2025, Bắc Giang sẽ phối hợp chặt chẽ với các tỉnh Bắc Ninh, Hải Dương, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Lạng Sơn thực hiện đầu tư các công trình giao thông kết nối liên tỉnh theo Biên bản ghi nhớ hợp tác mà tỉnh Bắc Giang đã ký kết song phương với từng tỉnh, góp phần thúc đẩy sự phát triển của mỗi địa phương, của vùng, liên vùng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả nước.

Kính thưa các đồng chí!

Trong điều kiện nguồn lực còn khó khăn, việc tăng cường các giải pháp huy động các nguồn lực, đặc biệt là cơ chế thu hút nguồn lực xã hội để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là rất cần thiết. Tỉnh Bắc Giang trân trọng báo cáo, đề xuất Trung ương một số nội dung sau:

(1) Nghiên cứu tiếp tục cho triển khai thực hiện hình thức đầu tư xây dựng – chuyển giao BT bởi các hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư, phương thức đối tác công tư cơ bản không phù hợp với quy mô, tính chất các dự án tại địa phương. Cũng vì các dự án nhỏ nên không thể thu phí để hoàn trả vốn đầu tư.

(2) Nghiên cứu có cơ chế cho phép doanh nghiệp ứng vốn đầu tư một số công trình giao thông cấp thiết; ngân sách thực hiện bố trí để hoàn trả theo kế hoạch.

(3) Đề nghị Bộ Giao thông- Vận tải nghiên cứu một số tuyến quốc lộ nhỏ có thể bàn giao về cho địa phương quản lý để có điều kiện duy tu, nâng cấp, cải tạo, phục vụ bảo đảm ATGT của địa phương

(4) Hiện nay, trên tuyến cao tốc Hà Nội - Lạng Sơn qua địa bàn tỉnh Bắc Giang còn điểm nút thắt tại cầu Xương Giang chưa được mở rộng; trên tuyến QL37 còn công trình cầu đường sắt Cẩm Lý đi chung đường bộ chưa được đầu tư. Tại hai vị trí này thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông và nguy cơ mất ATGT cao. Đây cũng là vấn đề cử tri thường xuyên kiến nghị và đại biểu Quốc hội đã có ý kiến tại nhiều kỳ họp.

Một lần nữa, tỉnh Bắc Giang kính đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương quan tâm sớm đầu tư mở rộng cầu Xương Giang; xây dựng cầu đường bộ Cẩm Lý mới tách khỏi cầu đường sắt. Đồng thời, có kế hoạch cải tạo, mở rộng các tuyến quốc lộ qua địa bàn, đáp ứng yêu cầu phát triển, giảm thiểu TNGT.

Cuối cùng, kính chúc đồng chí Thường trực Ban Bí thư, đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ, đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an, các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố và toàn thể các đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc, chúc Hội nghị thành công.

Xin chân thành cảm ơn!

(*) Đầu đề do Báo Bắc Giang đặt