Bản Hon - nơi thấm đậm văn hóa dân tộc Lự

Có lẽ lý do lớn nhất mà Bản Hon thu hút được khách du lịch là vì họ vẫn còn giữ được nguyên bản sắc, đặc trưng của dân tộc mình về kết cấu nhà ở, về kiến trúc, về ẩm thực, về trang phục, về phong tục tập quán…

Bản Hon bây giờ, gần như 100% người Lự vẫn ở nhà sàn. Những ngôi nhà sàn, những nét văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc và tấm lòng chân chất, mến khách của đồng bào dân tộc Lự đã biến Bản Hon thành một điểm đến ưa thích của hàng ngàn lượt khách quốc tế mỗi năm.

Người dân địa phương cho biết, lượng khách nước ngoài đến Bản Hon tương đối ổn định. Trung bình mỗi tuần có từ 1 đến 2 đoàn khách, mỗi đoàn có ít nhất là 5 khách và nhiều có thể tới trên 30 khách. Vào mùa khô, số đoàn khách đến Bản Hon có thể nhiều hơn, trong đó có cả khách du lịch trong nước.
Đến Bản Hon, khách du lịch được khám phá và trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt, lao động của người dân bản địa. Các hoạt động mà du khách được khám phá rất bình dị, mộc mạc trong cuộc sống thường nhật nhưng lại rất sinh động. Họ thích nhất là ngắm cảnh, quay phim các hình ảnh về quang cảnh bản làng, những ngôi nhà sàn, những bộ trang phục dân tộc và chụp ảnh với bà con dân bản. Ngoài ra, du khách còn thích xem phụ nữ dệt vải và tham gia các sinh hoạt văn hóa dân gian của dân tộc Lự.

Dân tộc Lự là một trong số ít các dân tộc mà bản sắc văn hóa, lối sống, sinh hoạt và phong tục tập quán hầu như vẫn còn nguyên vẹn. Cuộc sống của người Lự rất phong phú, họ biết làm ruộng nước từ lâu đời và còn làm thêm nương rẫy để trồng ngô, khoai, sắn, bông. Họ còn biết săn bắt cá, biết đan lát, biết dệt thổ cẩm, biết trồng dâu nuôi tằm. Nét độc đáo là phong tục nhuộm răng đen của phụ nữ Lự có điểm xuyết một vài chiếc răng bằng vàng giả còn giữ được đến bây giờ. Phụ nữ Lự lên rừng lấy cây mẹt, cây xuyến cắt thành từng khúc nhỏ, đem đốt, sau đó, lấy ống tre chụp khói, rồi dùng khói chà răng khoảng vài lần là có một bộ răng đen bóng. Người Lự cũng luôn đề cao đời sống văn hóa tinh thần, có cuộc sống lạc quan, yêu đời và rất dễ gần. Trên mái tóc của người phụ nữ Lự không bao giờ thiếu lá thơm (lá nếp). Đến mùa hoa xoan nở, người già, người trẻ đi chợ phiên, trên đầu cài rất nhiều hoa xoan, lá thơm và các loại hoa khác nữa. Những vật dụng đan lát của họ rất đẹp, rất tinh xảo. Những giỏ đựng cá có thể đựng hoa được. Họ cũng rất yêu văn nghệ, khi có khách đến, vui vẻ kể chuyện, uống rượu, họ sẵn sàng thổi sáo, thổi khèn và hát ngay.

Nói đến các làn điệu dân ca ở Tây Bắc, ít ai biết đến các điệu dân ca khỏe khoắn mà không kém phần trữ tình, đằm thắm của người Lự. Những làn điệu dân ca ấy đã là một tài sản tinh thần quý báu của người Lự.

Sự mới lạ và đặc sắc về thiên nhiên và văn hóa với những giá trị truyền thống độc đáo vẫn được bảo tồn duy trì, nhiều tập quán tốt đẹp trong sinh hoạt được còn chưa bị mai một là thế mạnh của du lịch Lai Châu, mà Bản Hon là một trong số rất nhiều bản làng trong tỉnh có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng.

Những năm gần đây, tỉnh Lai Châu đã kết hợp với người dân địa phương lập kế hoạch xây dựng chương trình du lịch cộng đồng tại Bản Hon; đồng thời liên kết hợp tác, đầu tư du lịch với nhiều địa phương, công ty lữ hành trong cả nước, Tổ chức Phát triển Hà Lan xuất bản ấn phẩm du lịch, website du lịch và xây dựng chương trình du lịch hấp dẫn nhằm thu hút khách đến Bản Hon. Đến nay, dân bản đã thuần thục trong việc đón, tiếp khách; bố trí chỗ ăn, ngủ cho khách; chế biến các món ăn đảm bảo vệ sinh, phù hợp với khẩu vị của khách; biểu diễn các tiết mục văn hóa văn nghệ dân gian phục vụ du khách như: hát khắp, thổi sáo, thổi khèn, chơi đàn nhị, chơi trống,ném én, kéo co…

Với chủ trương phát triển du lịch cộng đồng tại Bản Hon nhưng không làm mất đi nét đẹp văn hóa bản làng truyền thống, Bản Hon đã trở thành một trong những điểm đến lý tưởng của du khách trên hành trình khám phá "Vòng cung Tây Bắc".

Bảo Anh (TTVN)
Tổng hợp