Băn khoăn về lực lượng kiểm ngư cấp tỉnh

Tại phiên họp, UBTVQH tiếp tục cho ý kiến về các quy định về lực lượng Kiểm ngư được nêu trong Chương VI của Dự thảo Luật. Theo Báo cáo Giải trình tiếp thu, chỉnh lý những vấn đề lớn Dự thảo Luật Thủy sản (sửa đổi) của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH (UB KHCN&MT) thảo luận tại kỳ họp thứ 3 vừa qua, ý kiến của các đại biểu QH đều thống nhất có kiểm ngư trung ương, riêng kiểm ngư cấp tỉnh còn có ý kiến khác nhau. Hiện, Chính phủ đề xuất thành lập kiểm ngư tại tất cả 28 tỉnh, thành phố ven biển nhưng một số ý kiến đề nghị chỉ thành lập kiểm ngư ở một số tỉnh, thành phố ven biển có tính đặc thù.

Theo UB KHCN&MT, lực lượng kiểm ngư trung ương hiện đang được tổ chức thành các vùng, hoạt động bảo đảm việc thực thi pháp luật về thủy sản và bảo vệ chủ quyền ở vùng khơi, còn vùng lộng và ven bờ do thanh tra chuyên ngành về bảo vệ nguồn lợi thủy sản đảm nhiệm. Các vi phạm về đánh bắt thủy sản ở vùng lộng và ven bờ đang diễn ra hết sức phức tạp, nhiều hình thức đánh bắt mang tính hủy diệt, nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt.

Trong khi đó, công tác thanh tra ở vùng lộng và ven bờ kém hiệu quả do lực lượng thanh tra không có công cụ hỗ trợ; phương tiện, thiết bị kém; đặc biệt là trình tự thủ tục phải thực hiện theo pháp luật về thanh tra, không phù hợp với các hoạt động trên biển để xử lý những tình huống khẩn cấp; chế độ chính sách cho lực lượng này cũng chưa tương xứng, trong khi hoạt động có nhiều rủi ro.

Mặt khác, yêu cầu của quốc tế, đặc biệt là EU - thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam - đòi hỏi Việt Nam phải có hệ thống, bộ máy thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát việc thực thi pháp luật về khai thác thủy sản trên biển đủ mạnh để ngăn chặn được các hành vi đánh bắt bất hợp pháp. Từ những lý do trên, Thường trực UB KHCN&MT thấy rằng, việc tổ chức lực lượng kiểm ngư ở tỉnh, thành phố ven biển là cần thiết.

Do còn có ý kiến khác nhau nên UB KHCN&MT đề xuất 2 phương án trình UBTVQH cho ý kiến. Trong đó, phương án 1 là thành lập kiểm ngư ở tất cả 28 tỉnh, thành phố có biển như Chính phủ trình, còn phương án 2 đề xuất chỉ thành lập kiểm ngư tại một số tỉnh cần thiết, có tính đặc thù, đáp ứng đủ tiêu chí quy định. Theo phương án này, Dự thảo Luật đã quy định tiêu chí thành lập cơ quan kiểm ngư cấp tỉnh tại khoản 4 Điều 90.

Tại phiên họp, đồng tình với việc thành lập lực lượng kiểm ngư ở trung ương và địa phương là cần thiết nhưng Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề xuất thực hiện theo phương án 2, theo đó thành lập kiểm ngư tại một số tỉnh làm điểm sau đó sẽ nhân rộng ra. Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng hiện nay chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của kiểm ngư được quy định tại Nghị định 102 nhưng Ban soạn thảo chưa tổng kết việc thực hiện Nghị định này để thấy được lực lượng kiểm ngư đã hoạt động ra sao từ khi được thành lập, từ đó làm căn cứ đưa nội dung lực lượng kiểm ngư vào Dự thảo Luật Thủy sản (sửa đổi).

Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga cũng đề nghị đánh giá thực trạng hoạt động của lực lượng kiểm ngư trong thời gian qua. Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Ban soạn thảo tính toán hợp lý tổ chức lực lượng kiểm ngư trên cơ sở tổng kết việc thực hiện Nghị định 102.

Cũng trong phiên họp sáng 14/8, UBTVQH đã cho ý kiến về Dự án Luật Bảo vệ và Phát triển rừng (sửa đổi). Một trong các điểm mới của Dự thảo Luật là việc bổ sung trong Điều 28 quy định về trồng rừng thay thế, trong đó quy định rõ tổ chức, cá nhân, chủ dự án được giao đất, thuê đất có chuyển mục đích sử dụng rừng phải trồng rừng thay thế diện tích rừng chuyển sang mục đích khác bằng diện tích bị chuyển mục đích sử dụng rừng đối với rừng trồng, bằng 2 đến 3 lần đối với rừng tự nhiên. 

Điều 28 Dự thảo  Luật cũng quy định xử lý các trường hợp chủ dự án không tự trồng rừng thay thế hoặc địa phương không bố trí đủ quỹ đất để trồng rừng thay thế và giao Chính phủ quy định cụ thể để phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương. Cho rằng các hiện tượng sạt lở, lũ lụt xảy ra gần đây đều có sự tác động của việc rừng đang giảm, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của QH Phan Thanh Bình bày tỏ trăn trở về việc “làm sao để giữ được rừng thời gian tới?”. Tuy nhiên, ông Bình cũng băn khoăn về tính khả thi của quy định trồng rừng thay thế được nêu trên.

Minh Ngọc