Bê bối 1 tỷ USD nghi liên quan đến thủ tướng Malaysia

Theo trưởng công tố viên Malaysia Mohamed Apandi Ali, kết quả điều tra trước đây cho thấy số tiền 681 triệu USD được gửi vào tài khoản ông Najib là một khoản quyên tặng cá nhân hợp pháp từ hoàng gia Saudi Arabia và hầu hết đã được trả lại.

Trong khi đó, các nhà điều tra ở hai quốc gia khác tin rằng số tiền có nguồn gốc từ quỹ đầu tư nhà nước 1Malaysia Development Berhad (1MDB) do thủ tướng lập ra. Khoản tiền được chuyển qua mạng lưới giao dịch phức tạp ở một số quốc gia với sự hỗ trợ của hai cựu quan chức tại tiểu vương quốc Abu Dhabi mà 1MDB có mối quan hệ sâu sắc.

Aabar Investments PJS Ltd, công ty thành lập năm 2012 và có đăng ký hoạt động ở quần đảo Virgin thuộc Anh, đang bị nghi ngờ là đầu mối quan trọng trong sự việc này. Nó có tên gọi gần giống Aabar Investments PJS (không có Ltd) - một công ty nhà nước của Abu Dhabi.

Theo hồ sơ, quỹ 1MDB đã báo cáo trả hơn một tỷ USD cho Aabar Investments PJS. Nhưng các nhà điều tra tin rằng số tiền được rót vào công ty có tên gọi tương tự thay vì đến công ty nhà nước của Abu Dhabi, và 681 triệu USD được chuyển đến tài khoản của ông Najib từ đây.

Thủ tướng Malaysia Najib Razak. Ảnh: AP

Ông Najib thành lập 1MDB để phát triển các ngành công nghiệp mới và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ông đứng đầu hội đồng cố vấn và thường tham gia trong việc đưa ra quyết định quan trọng.

Quỹ trở thành mục tiêu điều tra khoảng một năm trước, sau khi có tổng số nợ lên đến hơn 11 tỷ USD. Hoạt động điều tra không chỉ bắt đầu ở Malaysia mà còn tại Mỹ, Thụy Sĩ, Singapore, Hong Kong và cả Abu Dhabi.

The Journal năm ngoái cho biết một số tiền của quỹ được dùng cho các dự án giúp đảng của ông Najib duy trì quyền lực trong cuộc bầu cử năm 2013. Ông Najib gọi đây là cáo buộc của kẻ thù chính trị và bác bỏ thông tin cho rằng 1MDB đóng vai trò ngoài kinh tế.

Trong một bình luận công khai hiếm hoi về hoạt động điều tra, trưởng công tố viên Thụy Sĩ hồi tháng 1 năm nay cho biết ông nghi ngờ 4 tỷ USD đã bị chiếm dụng từ 1MDB qua "các cơ cấu tài chính phức tạp". Trong khi đó, đại diện quỹ nói rằng họ không được bất kỳ nhà điều tra nước ngoài nào liên lạc và tuyên bố sẽ sẵn sàng hợp hợp tác. Ông Najib cũng phủ nhận có hành vi hay trái hay lạm dụng tiền cho mục đích cá nhân.

Văn phòng thủ tướng từ chối bình luận về việc xác nhận số tiền chuyển vào tài khoản ông Najib vượt quá 1 tỷ USD. Theo các nguồn tin, con số 681 triệu USD có từ năm 2013, trong khi đó số tiền ngoài mức này có từ 2 năm trước. Văn phòng của ông Najib cũng không bình luận về nhận định của các nhà điều tra rằng 681 triệu USD có nguồn gốc từ quỹ 1MDB. Trong tuyên bố ngày 19/2, 1MDB khẳng định "đã không trả bất kỳ số tiền nào vào tài khoản cá nhân của thủ tướng".

Ông Najib giới thiệu quỹ 1MDB trong chuyến thăm Abu Dhabi năm 2009. Công ty Aabar Investments PJS khi đó đã cam kết hỗ trợ 1MDB xây dựng nhà máy điện và trung tâm tài chính ở thủ đô Kuala Lumpur. Theo báo cáo tài chính của Tập đoàn Đầu tư Dầu khí IPIC, công ty mẹ của Aabar Investments PJS, không nhiều trong số khoản đầu tư này được rót vốn.

The Journal hồi tháng 12/2015 cho biết có hoạt động chuyển tiền từ quỹ 1MDB vào Aabar Investments PJS Ltd. Nhưng trang web của quỹ và các hồ sơ tài chính cập nhật thông tin là đã trả 1,4 tỷ USD cho Aabar Investments PJS năm 2012, đồng thời chi gần 1 tỷ USD năm 2014 để hủy quyền chọn cho IPIC để bảo lãnh trái phiếu. IPIC bác thông tin rằng IPIC hay Aabar Investments PJS đã nhận gần 2,4 tỷ USD này.

Các nhà điều tra quốc tế nhận định rằng từ đây, 681 triệu USD đã chuyển gián tiếp cho một đơn vị khác ở quần đảo Virgin thuộc Anh là Tập đoàn Tài chính Tanore. Sau đó, chúng được chuyển vào tài khoản của ông Najib từ tài khoản của Tanore tại Singapore trong ngân hàng tư nhân Falcon Bank của Thụy Sĩ. Số tiền sau đó trở lại tài khoản của mạng lưới chính tổ chức nước ngoài này.

Hai quan chức của Aabar Investments PJS Ltd đều đã bị sa thải không rõ lý do. Người phát ngôn của các bên liên quan đều từ chối đưa ra bình luận. Trong khi đó, hai công ty ở quần đảo Virgin của Anh đều đóng cửa.

Các nhà điều tra quốc tế cũng chưa tìm được chứng cứ cho thấy 681 triệu USD chuyển vào tài khoản ông Najib là khoản quyên góp của gia đình hoàng gia Saudi Arabia.

Hoàng Anh (Theo Wall Street Journal)