Bí ẩn hòn đá khắc thông điệp 1.600 năm tuổi

Các cuộc điều tra cho thấy hòn đá có khắc một thông điệp ogham, một bảng chữ cái người Ai-len sử dụng từ thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên.

Hòn đá và dòng chữ cổ bằng bảng chữ cái ogham được tìm thấy trong một khu vườn ở thành phố Coventry của Anh. (Ảnh: Bảo tàng và Phòng trưng bày Nghệ thuật Herbert)

Thoạt nhìn, dòng chữ trông giống như một loạt các đường thẳng đứng cắt trên hòn đá có kích thước bằng một thanh sô cô la. Nhưng thực ra đây là một dòng chữ ogham, một bảng chữ cái dùng để viết tiếng Ai-len sơ khai từ thế kỷ thứ tư và tiếng Ai-len cổ từ thế kỷ thứ sáu đến thế kỷ thứ chín. Phát hiện này đã khiến các nhà khảo cổ bối rối bởi họ không thể giải thích làm thế nào hòn đá có dòng chữ cổ này lại có mặt ở thành phố Coventry, miền trung nước Anh.

Có người cho rằng, đây có thể là đồ lưu niệm, thứ được các tu sĩ Cơ đốc giáo Ai-len mang theo trong sứ mệnh cải đạo những người Mercians ngoại giáo trong khu vực hoặc một cách giới thiệu của thương nhân Ai-len.

Teresa Gilmore, nhà khảo cổ học tại Quỹ Bảo tàng Birmingham, Anh cho biết: “Có rất nhiều khả năng giải thích tại sao nó lại xuất hiện. Đây là một trong những phát hiện đáng kinh ngạc".

Gilmore là nhân viên liên lạc phát hiện cho Chương trình Cổ vật Di động của Bảo tàng Anh, tổ chức này đã được trao tặng hòn đá này vào năm 2020.

Giáo viên địa lý Graham Senior, người đã tìm thấy viên đá khi ông đang nhổ cỏ trong khu vườn của mình ở Coventry trong thời gian phong tỏa vì đại dịch COVID-19 vào năm 2020. Ông chia sẻ:“Tôi chú ý đến nó khi đang dọn sạch một phần cây cối um tùm trong khu vườn. Lúc đầu, tôi nghĩ đó là một loại lịch nào đó. Sau này tôi phát hiện ra đó là một hòn đá ogham và đã có tuổi đời hơn 1.600 năm tuổi thật khó tin."

Senior đã liên hệ với Chương trình Cổ vật Di động, nơi ghi lại các đồ vật lịch sử được phát hiện ở Anh và xứ Wales.

Chữ viết Ai-len

Những nỗ lực của Gilmore đã được đền đáp khi nhà sử học Katherine Forsyth của Đại học Glasgow nhìn thấy những bức ảnh về hòn đá, người đã xác nhận những đường nét trên đó là một dòng chữ theo phong cách ogham thời kỳ đầu.

Gilmore giải thích rằng phần đầu tiên liên quan đến tên của một người - "Mael Dumcail" - nhưng ý nghĩa của phần còn lại vẫn chưa được biết.

Vật thể được làm bằng đá sa thạch. Nó nặng khoảng 5 139 gram và dài khoảng 11 cm. Các đường khắc được cắt thành ba góc giữa các mặt của phiến đá. Đây là cách viết phổ biến của thể loại chữ ogham trước khi xuất hiện giấy da và giấy viết.

Ogham có một số điểm tương đồng với chữ rune Bắc Âu, cũng bao gồm các đường thẳng. Nhưng ogham chỉ sử dụng các đường thẳng song song theo nhóm và dường như nó đã được phát triển độc lập để viết bằng tiếng Ai-len. Ogham được thay thế bằng chữ Insular, một bảng chữ cái thời trung cổ từng được sử dụng trên khắp nước Anh, chủ yếu để viết tiếng Latinh.

Hòn đá này là một phát hiện hiếm có. Chỉ có khoảng 400 bản khắc ogham được biết đến (so với hàng nghìn bản khắc chữ rune Bắc Âu) và chỉ có 10 bản khắc được tìm thấy ở Anh.

Hà Thu

Theo Live Science