Bitcoin: Một ý tưởng hay nhưng chưa đủ tốt

Giới thiệu

Bitcoin bắt đầu được giao dịch trên sàn Mt.Gox vào tháng 6/2010, đến năm 2013, Bitcoin được sử dụng trên cả phương diện thanh toán, giao dịch hàng hóa và tài sản đầu tư.

Mt.Gox, từng là sàn giao dịch tiền ảo Bitcoin lớn nhất thế giới, ngày 28/2/2014 đã nộp đơn lên tòa án Tokyo xin bảo vệ phá sản với khoản nợ vượt tài sản hiện có lên tới 2,7 tỷ yên. Mt.Gox cho biết đã mất 750.000 Bitcoin tiền của khách hàng và 100.000 Bitcoin của công ty, tổng cộng 850.000 Bitcoin (trị giá khoảng 480 triệu USD).

CEO Mt.Gox Mark Karpeles cho biết công ty bị mất Bitcoin vì những yếu kém trong các biện pháp an ninh của hệ thống máy tính nội bộ.

Ở Việt Nam, Bitcoin không được chấp nhận và NHNN đã ra văn bản yêu cầu các tổ chức tín dụng không được phép sử dụng Bitcoin (và các loại tiền ảo tương tự khác) như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi cung ứng dịch vụ cho khách hàng.

Để nhà đầu tư có cái nhìn rộng hơn về Bitcoin, chúng tôi trích đăng bài viết của 2 chuyên gia là Giáo sư Tung Bui và ông Huy Nguyen, MPA. Ông Tung Bui hiện là Giáo sư Matson Navigation về Kinh doanh quốc tế, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu APEC và Giám đốc Chương trình Vietnam EMBA, Đại học Hawaii.

Ông Nguyễn Quang Huy là hiện là giám đốc Đối ngoại và tuyển dụng của viện Quản trị kinh doanh cấp cao (VEMBA) tại Hà Nội. Trước đó ông từng làm giảng viên trường đại học Ngoại Thương và có bằng Thạc sỹ về văn hóa thông tin và có bằng Doanh nhân và thương mại tại Đại học Indianna.

Với việc nộp đơn phá sản tuần qua của MTGox – sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới – ở Tokyo, Nhật Bản, Bitcoin đã đóng cửa ngày hôm nay tại mức giá 560 USD. Đó là sự phục hồi đáng kể từ mức đáy (240 USD).

Đối với những tín đồ Bitcoin giao dịch Bitcoins ở mức cao (1.230 USD) tháng mười hai vừa qua, đây lại là một tổn thất lớn, nhưng vẫn còn hy vọng.
Hãy thử hình dung, bạn sở hữu một doanh nghiệp xuất nhập khẩu nhỏ. Sau khi ký kết hợp đồng với một đối tác nước ngoài, bạn cần làm việc với ngân hàng của mình để hoàn tất giao dịch liên quan đến việc trao đổi và chuyển tiền. Đây là một hoạt động kinh doanh thông thường nhưng nó phải chịu một khoản phí cao và thường mất 1-2 ngày để hoàn thành việc chuyển tiền.

Ngoài ra, hiệu quả kinh doanh của bạn cũng phụ thuộc vào tỷ giá hối đoái trong ngày. Hãy nghĩ về sự sụt giá của đồng Rúp sáng ngày 3/3, nó chắc chắn sẽ làm giảm lợi nhuận của bạn trong thương vụ buôn bán với Nga.

Bitcoin sẽ là một giải pháp tuyệt vời cho doanh nghiệp như của bạn. Sẽ hiệu quả hơn nhiều về mặt tiết kiệm chi phí nếu có một đồng tiền ảo toàn cầu mà bạn có thể sử dụng bất cứ khi nào, bất cứ nơi đâu bạn cần để thay thế cho 180 loại tiền?Được giới thiệu vào năm 2009 như là một loại tiền tệ kỹ thuật số (digital currency), ý tưởng Bitcoin khá đơn giản.

Thông qua mạng lưới trao đổi giữa các máy tính, bạn sẽ sử dụng đồng tiền quốc gia để mua Bitcoins và bắt đầu giao dịch trực tiếp với các đối tác kinh doanh mà không qua một ngân hàng trung gian nào. Các giao dịch được thực hiện trong vài phút, an toàn và bí mật, và mất phí khoảng 0,05%, thấp hơn 2-3% khi thực hiện với Visa hay Mastercard.

Việc cung cấp Bitcoins được kiểm soát cẩn thận bởi một công thức để kiểm soát lạm phát. CoinDesk cho biết, tính đến tháng 11 năm 2013, có hơn 35.000 thương nhân chấp nhận Bitcoins, trong đó có một số công ty lâu đời như overstock.com ở Mỹ và thậm chí cả một trường đại học ở châu Phi.

Tiền ảo (digital currency) là một lựa chọn hợp lý thay thế cho việc chuyển tiền theo kiểu truyền thống. Tuy nhiên trên thực tế, việc thực hiện của Bitcoin đơn giản không đủ tốt trong thế giới tiền tệ.

Đầu tiên, các lợi ích kỳ vọng không được đáp ứng. Giao dịch Bitcoin cần phải bảo vệ sự riêng tư. Về mặt lý thuyết, các giao dịch Bitcoin không chịu sự giám sát của cơ quan quản lý, nhưng Chính phủ nước bạn có quyền kiểm tra các giao dịch Bitcoin nếu muốn. Bitcoin được ra đời để hạn chế những biến động tiền tệ phát sinh bởi chính sách tiền tệ của các quốc gia riêng lẻ.

Sự sụt giảm của đồng Rúp ngày 3/3 chỉ là một ví dụ; Bitcoin là đối tượng đầu cơ cao, gây biến động không kiểm soát. Giao dịch Bitcoin cần được an toàn. MTGox đã có trong quỹ 850.000 Bitcoins hoặc 8% tổng nguồn cung Bitcoin của thế giới khi tuyên bố phá sản vì những khó khăn kỹ thuật.

Với các trang web sụp đổ và không có bảo hiểm tiền gửi, những người sở hữu Bitcoin thực tế bây giờ sẽ mất số tiền này. Cuối cùng nhưng quan trọng không kém, giao dịch Bitcoin cần an toàn về mặt kỹ thuật. Máy tính MTGox được sử dụng để cung cấp 40% lượng giao dịch Bitcoin, đã bị đột nhập và tấn công. Về pháp luật, Bitcoin đã bị cấm ở nhiều nước trong đó có Việt Nam và các nước khác như Trung Quốc, Indonesia, Nga, Thái Lan .

Thứ hai và quan trọng hơn, Bitcoin về bản chất không có ai đảm bảo đằng sau. Đồng tiền quốc gia được bảo đảm bởi chính phủ quốc gia đó, sử dụng nền kinh tế và người dân để hỗ trợ. Mọi người dùng đôla Mỹ vì họ vẫn tin vào nền kinh tế Mỹ phát triển trong một môi trường chính trị tương đối ổn định. Bitcoin chỉ có thể phụ thuộc vào các tín đồ của mình.

Với sự sụp đổ của MTGox tuần trước, tương lai của giao dịch Bitcoin hiện tại là rủi ro cao. Nếu ý tưởng Bitcoin thất bại hoàn toàn, đó là một điều không may mắn. Khái niệm về một loại tiền tệ kỹ thuật số là hay, nhưng nó sẽ chỉ hoạt động với sự tồn tại của một mạng lưới phối hợp của những người ủng hộ thế chế.

GS. Tùng Bùi, Giám đốc Chương trình Vietnam EMBA, Đại học Hawaii