Các bộ, ngành giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài dự kiến đạt khoảng 15 - 17%

Ngày 21/5/2024, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị với các bộ, ngành về tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài các tháng đầu năm 2024 và các biện pháp tăng cường giải ngân năm 2024.

Tỷ lệ giải ngân thấp hơn so với mục tiêu 95%

Theo ông Võ Hữu Hiển - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (DMEF) cho biết, cùng với các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt để chỉ đạo cho công tác giải ngân như: đôn đốc các chủ đầu tư đăng ký kế hoạch giải ngân theo tháng; rà soát, kiện toán các ban chỉ đạo để phân công các lãnh đạo bộ trực tiếp theo dõi, chỉ đạo công tác triển khai các dự án,..

Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại Võ Hữu Hiển phát biểu khai mạc. Ảnh: Đức Minh

Bộ Tài chính cũng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ công tác giải ngân, như: tổ chức các cuộc làm việc với các bộ, ngành, địa phương, chủ dự án đang triển khai, qua đó ghi nhận kịp thời các vướng mắc, khuyến nghị các giải pháp xử lý theo thẩm quyền; chỉ đạo rút ngắn thời gian thực hiện kiểm soát chi và giải quyết đơn rút vốn. Qua báo cáo của các bộ, ngành trung ương và theo số liệu từ hệ thống TABMIS, tính đến hết ngày 15/5/2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành đạt 8,58% kế hoạch vốn được giao (tương đương 802,549 tỷ đồng).

Trong đó 2 bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân trên 10% (Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); 8 bộ, ngành chưa giải ngân kế hoạch vốn 2024 (Bộ Lao động thương binh và xã hội, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Quốc phòng, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài nguyên Môi trường).

Dự kiến đến hết tháng 6/2024, tỷ lệ giải ngân của các bộ, ngành có thể đạt khoảng 15 - 17%, ở mức trung bình so với cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021-2023.

Đánh giá chung của DMEF, tỷ lệ giải ngân của các bộ, ngành 6 tháng đầu năm 2024 thấp hơn so với cùng kỳ 6 tháng đầu năm 2023 (27,2%), 6 tháng đầu năm 2022 (15,9%) và cao hơn so với cùng kỳ 6 tháng đầu năm 2021 (12,11%). Tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân này còn thấp hơn nhiều so với mục tiêu giải ngân 95% kế hoạch vốn theo chỉ đạo của Chính phủ, tại Nghị quyết số 01/NQ-CP, đòi hỏi các bộ, ngành và các chủ dự án cần triển khai các biện pháp quyết liệt hơn nữa để hoàn thành nhiệm vụ.

Cũng theo DMEF, mặc dù số lượng các dự án/tiểu dự án được giao kế hoạch vốn của 10 bộ, ngành là 31 dự án/tiểu dự án nhưng mới chỉ có 14/32 dự án/tiểu dự án đã giải ngân; 17 dự án/tiểu dự án đã được giao dự toán nhưng chưa giải ngân.

4 nguyên nhân chính giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài chậm

Tại hội nghị, các bộ ngành đã cùng thảo luận và xác định nguyên nhân giải ngân chậm.

Theo phân tích của bà Phạm Hồng Vân - Trưởng phòng Dự án trung ương DMEF, thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP, Bộ Tài chính đã rà soát, phối hợp với các chủ dự án xử lý các vấn đề vướng mắc thuộc thẩm quyền, khẩn trương thực hiện kiểm soát chi và ký đơn rút vốn ngay khi nhận được hồ sơ đầy đủ của chủ dự án.

Quang cảnh hội nghị với các bộ, ngành về tình hình giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài các tháng đầu năm 2024. Ảnh: Đức Minh

Tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài còn thấp, chủ yếu vẫn xuất phát từ tình trạng không có khối lượng hoàn thành để giải ngân do một số nguyên nhân chính, bao gồm:

Thứ nhất, dự án đã được bố trí vốn, đã hoàn thành thủ tục đầu tư nhưng chậm triển khai các công tác sẵn sàng cho đầu tư nên ảnh hưởng đến việc giải ngân như: chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư, vướng mắc về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; chậm trong khâu đấu thầu, ký kết hợp đồng; hồ sơ thiết kế kỹ thuật - dự toán phải điều chỉnh và trình nhiều lần trong quá trình thẩm định do hồ sơ chưa phù hợp.

Thứ 2, dự án thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay. Việc chậm điều chỉnh chủ trương đầu tư dẫn tới chậm ký kết hợp đồng do không đảm bảo nguồn vốn thực hiện, dẫn tới nhiều gói thầu chậm triển khai. Nhiều dự án không được giao kế hoạch vốn năm 2024 do chưa hoàn thành các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án. Một số dự án điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay...

Thứ ba, nguyên nhân vướng mắc do chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ hoặc ý kiến chấp thuận của nhà tài trợ đối với hồ sơ mời thầu, hồ sơ có liên quan đến sửa đổi hiệp định vay. Các bên đã tổ chức trao đổi, tọa đàm nhưng vẫn cần tiếp tục xử lý. Các vướng mắc này thuộc trách nhiệm xử lý của ban quản lý dự án, cơ quan chủ quản dự án và các nhà tài trợ.

Thứ tư, trong những tháng đầu năm 2024, các bộ, ngành địa phương vẫn tập trung báo cáo chi tiêu, hoàn chứng từ đối với các khoản giải ngân từ tài khoản đặc biệt theo kế hoạch vốn 2023. Số giải ngân kế hoạch vốn 2023 đạt 156,323 tỷ đồng.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, hội nghị đã thống nhất một số giải pháp như giám sát chặt chẽ tiến độ, tập trung triển khai thực hiện các dự án đã xong công tác chuẩn bị đầu tư; rà soát tập trung vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân tốt, đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành kịp thời hạn; khẩn trương xử lý vướng mắc giải phóng mặt bằng và các vướng mắc khác trong phạm vi thẩm quyền. Đối với các kiến nghị giải pháp vượt quá thẩm quyền xử lý của các bộ, ngành, cần nhanh chóng tổng hợp, báo cáo lên cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

Việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa quan trọng, đóng góp trực tiếp vào phát triển cơ sở hạ tầng, tháo gỡ những điểm nghẽn cho phát triển, giúp phát triển kinh tế nhanh và bền vững. Do đó, Bộ Tài chính và các bộ, ngành tham gia hội nghị cùng thống nhất sẽ theo dõi sát sao và quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân ít nhất 95% kế hoạch vốn như Nghị quyết 01/NQ-CP đã đặt mục tiêu.

Đức Minh