Các dự án thoát nước đô thị bây giờ ra sao?

Cả gia đình ngồi… ngắm nước ngập trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh. Ảnh: Quốc Định

Trời Sài Gòn cũng đã vãn mưa, nhưng chẳng cần đợi mưa thì khắp thành phố nước vẫn lụt giữa trời hanh nắng. Vậy hiện trạng các dự án thoát nước của thành phố bây giờ ra sao?

Nắng ngập vừa, mưa ngập sâu

Cơn mưa ngày 3/9 vừa qua cũng như bao cơn mưa khác đã gây ngập nhiều nơi trên địa bàn TP HCM, đặc biệt một số nơi bị ngập rất nặng. Nhiều người dân ở phường An Phú Đông (quận 12) vẫn chưa hết bức xúc do từ khi dự án chống ngập triển khai, khu vực này đã 3 lần bị ngập do bể cống, nước tràn bờ đê. Anh Nguyễn Tiến Lộc (nhà số 1188/3G, phường An Phú Đông) cho biết, khu vực này liên tục bị ngập từ tháng 9/2012 đến nay. Mỗi đợt ngập kéo dài hàng chục ngày đã khiến 2.000m2 vườn trồng sả của gia đình anh trị giá khoảng 15 triệu đồng mất trắng, gần 8.000 gốc mai bị thối rễ chết. Cách đó không xa, chị Lê Thị Hoa (nhà số 883/3G) cũng cho biết những luống riềng của chị gần đến ngày thu hoạch cũng bị ngập nước chết, thiệt hại khoảng 40 triệu đồng.

Dự án này nay thuộc Trung tâm Điều hành các chương trình chống ngập nước thành phố (trực thuộc Công ty Thoát nước đô thị TPHCM) làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư hơn 454 tỉ đồng. Được phê duyệt năm 2006 và điều chỉnh lần gần nhất vào năm 2010, dự án có chiều dài đê bao 63,15 km và 209 cống các loại, gồm 16 gói thầu xây lắp. Mục tiêu được đặt ra là ngăn lũ và triều cường gây ngập cho 27.795 hộ dân ở quận 12, Gò Vấp và huyện Hóc Môn. Đến nay sau nhiều lần gia hạn dự án vẫn chưa hoàn thành.

Trong khi đó, một số công trình thuộc dự án đã hoàn thành thì bị phát hiện hư hỏng, thi công không đúng thiết kế. Nhiều đoạn đê bao có cao trình không đúng thiết kế nên bị triều cường tràn qua, gây ngập úng nhà cửa, thiệt hại hoa màu của dân. Trong quyết định phê duyệt thiết kế dự án của Bộ NN&PTNT ngày 29/11/2006, cao trình đỉnh đê bao là 2,2 m (đỉnh lũ lịch sử ở khu vực dự án là 1,62 m) và cao trình của các cống điều tiết là 2,0 m. Thế nhưng, trong đợt kiểm tra vào cuối tháng 10/2012 về tiến độ và rà soát các vị trí xung yếu thuộc các công trình thủy lợi trọng điểm, Chi cục Thủy lợi và phòng chống lụt bão TP HCM phát hiện dù mức nước đỉnh đợt triều cường trong tháng 9 và 10/2012 đo được tại Ba Thôn (huyện Hóc Môn) chỉ là 1,55 m nhưng có rất nhiều tuyến đê bao dài hàng km thuộc các gói thầu 1C, 3A1, 4A, 5B... đã bị nước tràn qua.

Ông Đỗ Tấn Long-Trưởng phòng Quản lý thoát nước (Trung tâm Điều hành các chương trình chống ngập nước TP HCM) cho biết: “Năm nay, mùa mưa đến sớm và lưu lượng mưa đến nhiều hơn mọi năm. Theo kế hoạch, thành phố sẽ xóa 7 điểm ngập. Hiện khu vực ngập nặng nhất là Tân Hóa-Lò Gốm. Chúng tôi sẽ phối hợp với chủ đầu tư và nhà thầu thi công dẫn dòng để tránh tình trạng ngập kéo dài”.

Quận Bình Thạnh là nơi có nhiều điểm ngập trầm trọng lâu nay. Để khắc phục tình trạng này, một số tuyến đường chính đã được nâng lên nhưng cũng vì thế người dân lại chịu cảnh ngập nặng nề hơn vì nền nhà thấp hơn mặt đường. Bà Đặng Phương Dung (nhà số 625/8 đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, phường 26) kể, lúc mới xây nhà bà cao hơn mặt đường 40cm. Sau đó, nhà nước dần nâng đường lên, đến nay, theo mốc xây dựng ban đầu thì mặt đường đã cao hơn nền cũ nhà bà Dung 1m. Mỗi lần triều cường hoặc mưa lớn thì nhà bị ngập 40-50cm. Căn nhà này trước đây vốn được cho thuê để làm khách sạn, nhưng vì ngập nước nên kinh doanh ế ẩm, người thuê trả lại cho chủ nhà. Đây cũng là cảnh ngộ của nhiều hộ trong hẻm 625/8, có hộ phải xây bờ bao chống ngập.

Ì ạch những dự án chống ngập

Ngày 10/7 vừa qua, UBND TP HCM đã chấp thuận tạm ứng hơn 40 tỉ đồng từ ngân sách cho Trung tâm Điều hành các chương trình chống ngập nước để thực hiện các dự án chống ngập trong khu vực nội đô, tập trung khu vực quận 5 và 6. Ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng- Phó Giám đốc Trung tâm cho biết, tới đây Trung tâm sẽ bắt tay vào việc cải tạo hệ thống thoát nước đường Trang Tử (từ Đỗ Ngọc Thạnh đến Nguyễn Thị Nhỏ); cải tạo hệ thống thoát nước đường Trần Hưng Đạo (từ Châu Văn Liêm đến Học Lạc); cải tạo hệ thống thoát nước đường Phạm Đình Hổ (từ Hồng Bàng đến Lê Quang Sung); cải tạo hệ thống thoát nước đường Ba Tháng Hai (từ Hàn Hải Nguyên đến Lê Đại Hành); cải tạo hệ thống thoát nước đường Tân Hòa Đông (từ An Dương Vương đến vòng xoay Phú Lâm) và dự án cải tạo hệ thống thoát nước đường Dương Tử Giang (từ Nguyễn Trãi đến Trang Tử).

Báo cáo mới nhất của Sở GTVT TP HCM cho biết, sau hai năm thực hiện chương trình giảm ngập nước trên địa bàn thành phố giai đoạn 2011-2015, các đơn vị liên quan đã xóa ngập thành công cho 40/58 điểm ngập, thực hiện đề án đạt 3/20; cải tạo cống đạt 3,2/114,9km; phát triển cống mới đạt 8,1/97,1km; cải tạo kênh rạch đạt 63,5/264,3km. Điều này đồng nghĩa với việc toàn thành phố còn 18 điểm ngập cũ vẫn đang tồn tại, mưa nhỏ ngập ít, mưa lớn là thành sông.

Dự án chống ngập của TP HCM (còn gọi là dự án 1547) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2008 với tổng vốn là 11.531 tỷ đồng, chia làm 2 giai đoạn: 2008-2012 và giai đoạn sau năm 2012. Dự án này sẽ xây 13 công trình ngăn triều, 6 tuyến đê bao lớn và cải tạo 9 trục thoát nước chính. Do dự án này… chậm còn hơn rùa bò, nên kinh phí đã đội lên từ 11.531 tỷ đồng… đã bò lên đến 50.000 tỷ đồng. Dự kiến, phải đến cuối năm 2020, dự án mới có… cơ may hoàn thành, thay vì vào năm 2017 như kế hoạch.

Quốc Định