Các dự án thua lỗ nghìn tỷ của PVN dưới thời nguyên Chủ tịch Đinh La Thăng

Mới đây, Ủy ban Kiểm tra Trung ương (UBKT TƯ) đã có đề nghị xử lý trách nhiệm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và một số lãnh đạo cũ của Tập đoàn này do các sai phạm gây hậu quả nghiêm trọng liên quan tới hoạt động kinh doanh – sản xuất tại công ty thành viên cũng như hàng loạt dự án đầu tư khác.

Đáng chú ý, trong số các cựu lãnh đạo của PVN được UBKT TƯ đưa ra có ông Đinh La Thăng , ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch HĐTV PVN trong giai đoạn 2009 – 2011. Bên cạnh đó là ông Phùng Đình Thực, nguyên Tổng giám đốc PVN từ 2008-2010; ông Nguyễn Quốc Khánh, nguyên Chủ tịch HĐTV 2010-2015; Ông Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch HĐTV 2010- 2015…

Các sai phạm được chỉ ra liên quan tới hoạt động kinh doanh tại Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC). Đầu tư vào các nhà máy nhiên liệu sinh học, dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 và nhà máy xơ sợi Đình Vũ. Bên cạnh đó là việc góp vốn vào Ngân hàng Đại Dương (Oceanbank).

Thua lỗ nghiêm trọng tại PVC

Trong quá khứ, PVC từng được coi là “con cưng” của PVN khi được giao đảm đảm nhiệm toàn bộ công việc thi công xây lắp các công trình dầu khí trên bờ. Trong đó không thiếu các dự án qua quy mô nghìn tỷ như Nhiệt điện Thái Bình 2, Nhiệt điện Vũng Áng, Ethanol Phú Thọ, Lọc dầu Nghi Sơn…

PVC thua lỗ nghiêm trọng dưới thời Trịnh Xuân Thanh

Và bi kịch của PVC bắt nguồn từ việc Tổng Công ty liên tục sa đà vào lĩnh vực bất động sản, đầu tư tài chính, thành lập hoặc góp vốn vào cả chục công ty con, công ty liên kết khác nhau. Hiệu ứng domino đã diễn ra khi thị trường bất động sản xuống dốc, kéo theo đó hàng loạt các mảng kinh doanh khác của PVC đều thua lỗ khiến Tổng Công ty này càng làm càng nợ nhiều hơn.

Nếu như trong năm 2011 chỉ có 1 vài đơn vị thành viên của PVC thua lỗ thì tới hết 2013 con số này đã lên tới hàng chục. Chỉ trong 2 năm 2012 – 2013, PVC ghi nhận khoản lỗ lũy kế lên tới 3.200 tỷ đồng. Tiêu biểu trong số này là PVC-ME thua lỗ lên tới 576 tỷ đồng, dẫn đến mất toàn bộ vốn chủ sở hữu, không những công ty này còn để lại cho PVC những khoản nợ khổng lồ lên tới hàng trăm tỷ đồng. Tính tới hết ngày 31/12/2016, lỗ lũy kế hợp nhất của PVC vẫn đang ở mức “khủng” 2.970 tỷ đồng.

Được biết, vào tháng 9 năm ngoái, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng tại PVC và các đơn vị thành viên.

Theo đó, ông Vũ Đức Thuận - nguyên Ủy viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc PVC; ông Nguyễn Mạnh Tiến, Phó tổng Giám đốc; ông Trương Quốc Dũng, nguyên Phó tổng Giám đốc và ông Phạm Tiến Đạt, nguyên Kế toán trưởng PVC đã bị khởi tố bị can.

Riêng ông Trịnh Xuân Thanh, nguyên Tổng giám đốc và Chủ tịch PVC người được xác định phải chịu trách nhiệm chính cho tình trạng thua lỗ nghiêm trọng của Tổng Công ty này đã bỏ trốn ra nước ngoài và đang bị truy nã.

Các dự án nhiên liệu sinh học “sống dở chết dở”

Trong số 12 dự án thua lỗ nghiêm trọng của ngành công thương có tới 3 dự án trong lĩnh vực nhiên liệu sinh học gồm ethanol Dung Quất, ethanol Phú Thọ và ethanol Bình Phước. Các dự án này đều có điểm chung là do PVN làm chủ đầu tư và cùng đang trong tình trạng “sống dở chết dở”.

Trong kết luận của Thanh tra Chính phủ đối với 3 dự án ethanol nói trên vào cuối năm 2016 đã chỉ ra sau khi thực hiện xong dự án, các nhà máy đi vào hoạt động đều thua lỗ lớn và hầu như không vận hành thương mại. Tính đến 11/2014, toàn bộ vốn đầu tư vào các dự án này đã lên tới 5.401 tỷ đồng.

Ethanol Phú Thọ đang trong tình trạng "đắp chiếu"

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ ra hàng loạt khuyết điểm, vi phạm trong việc chỉ định nhà thầu thực hiện gói thầu EPC dự án Phú Thọ và Dung Quất; đàm phán hợp đồng, ký kết hợp đồng và điều chỉnh giá trị hợp đồng EPC.

Với hàng loạt sai phạm, Thanh tra Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan, xử lý theo quy định của pháp luật đối với những vi phạm, khuyết điểm theo từng việc cụ thể.

Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật đối với sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án tại Phú Thọ và Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái và/hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc lựa chọn địa điểm xây dựng, trong chỉ định thầu, trong ký kết và thực hiện hợp đồng EPC, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Nhiệt điện Thái Bình 2: Mang vốn đầu tư sử dụng sai mục đích

Vào năm 2011, PVN đã giao cho PVC làm tổng thầu EPC công trình nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 với tổng vốn đầu tư “khủng” lên tới 34.295 tỷ đồng, tương đương 1,7 tỷ USD. Và cũng chính việc chỉ định gói thầu này đã được kết luận mới đây của UBKT TƯ chỉ ra đã vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng.

Được biết, trong năm 2011, PVN đã tạm ứng cho dự án này là 1.312 tỷ đồng và 6,6 triệu USD. Nhưng PVC đã sử dụng 1.080 tỷ đồng tiền tạm ứng để thanh toán nợ gốc vay ngân hàng 425 tỷ đồng, trả lãi vay ủy thác của PVN, hỗ trợ vốn Nhà máy Nhiên liệu sinh học Phú Thọ 74 tỷ đồng; hỗ trợ vốn công trình Vũng Áng 103 tỷ đồng; hỗ trợ vốn cá công trình khác 156 tỷ đồng…

Theo báo cáo tài chính, năm 2012, chi phí đầu tư của PVC vào dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 chỉ là 132,7 tỷ đồng và năm 2013 là 801,7 tỷ đồng. Còn báo cáo năm 2011 không đề cập tới giá trị đầu tư của PVC vào dự án này.

Ngoài ra, PVC còn sử dụng tiền tạm ứng trên để góp vốn vào 5 công ty con gồm: Công ty PVC-MS 102 tỷ đồng; Công ty PVC-Land 50 tỷ đồng; Công ty PVC-Hòa Bình 55 tỷ đồng; Công ty PVNC 30 tỷ đồng và Công ty PVC-Mekong 30 tỷ đồng. Đến nay có 3 công ty kinh doanh thua lỗ, không thu hồi được vốn khiến PVC phải trích lập dự phòng và hạch toán kinh doanh thua lỗ.

Trong khi PVC “vung tiền” đầu tư kém hiệu quả, thì PVN phải xoay sở, thu xếp nguồn tài chính cho dự án Nhiệt điện Thái Bình 2. Đến tháng 8/2013, PVN ký được hợp đồng tín dụng vay Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) và một số tổ chức tín dụng khác tổng số 226 triệu USD. Đến tháng 12/2013, PVN lại vay tiếp các tổ chức tín dụng quốc tế được 795,25 triệu USD… Nhờ đó, dự án nhiệt diện Thái Bình 2 đã có nguồn tài chính để đẩy nhanh tiến độ xây dựng.

Xơ sợi Đình Vũ: Đầu tư nghìn tỷ rồi “đắp chiếu”

Là dự án được ra đời từ sự hợp tác của PVN và Tập đoàn Dệt may với tổng mức đầu tư lên tới hơn 325 triệu USD. Tuy nhiên kể từ khi chính thức đi vào hoạt động vào năm 2014 đến nay nhà máy này liên tục kinh doanh thua lỗ cũng như nhiều lần phải ngừng hoạt động. Từ lần tạm dừng vào cuối năm 2015 đến nay nhà máy vẫn chưa hoạt động trở lại.

Tính tới hết năm 2015, lỗ lũy kế của dự án đã lên tới hơn 1.700 tỷ đồng. Hiện tại, Bộ Công thương đang tính tới phương án bán cổ phần để lôi kéo nhà đầu tư nhằm đưa dự án hoạt động trở lại, nếu không được sẽ tính tới phương án cho phá sản.

Cũng trong kết luật của Thanh tra Chính phủ mới đây, dự án Xơ sợi Đình Vũ được chỉ ra có nhiều sai phạm trong quá trình triển khai, cố ý làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc phê duyệt dự án, lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí vốn đầu tư.

Do đó, Thanh tra Chính đã phủ kiến nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.

“Bốc hơi” 800 tỷ đồng đầu tư vào OceanBank

Trong giai đoạn từ 2008 – 2011, PVN đã 3 lần góp vốn vào Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) với tổng số tiền lên tới 800 tỷ đồng. Tuy nhiên tới tháng 5/2015, Ngân hàng Nhà nước đã mua lại Oceanbank với giá 0 đồng, điều này cũng đồng nghĩa với việc 800 tỷ đồng của PVN cũng mất trắng.

Được biết, trong thời gian là góp vốn vào Oceanbank, PVN có cử 3 cán bộ sang ngân hàng để thực hiện quản lý, giám sát vốn. Tuy nhiên, những báo cáo từ 3 người này đều không hề có cảnh báo hoặc tín hiệu nguy hiểm về vốn. Bên cạnh đó, quá trình giám sát ngoài của PVN trong những năm góp vốn cũng không phát hiện sai phạm nào.

Theo UBKT TƯ dàn lãnh đạo PVN thời kỳ trước của PVN phải chịu trách nhiệm khi góp vốn vượt mức quy định vào OceanBank, trái quy định của luật Các tổ chức tín dụng, gây thiệt hại rất nghiêm trọng cho PVN.

Hà Thanh