Căn cứ Trung Quốc đe dọa sức mạnh Mỹ ở châu Phi

Djibouti là một quốc gia nghèo tài nguyên, ít dân số nhưng sự ổn định ở đây có ảnh hưởng chiến lược tới rìa phía Tây của Ấn Độ Dương, vốn là tuyến đường biển quan trọng cho phát triển trên toàn thế giới.

Đây cũng là vị thế quan trọng đối với thương mại và năng lượng toàn cầu bởi vùng lân cận của nó là eo biển Mandeb và kênh Suez-Aden, nơi chứa 10% hàng xuất khẩu dầu của thế giới và 20% hàng xuất khẩu thương mại hàng năm.

Chẳng vì thế mà sự xuất hiện của căn cứ quân sự Trung Quốc tại quốc gia này không phải là điều đáng để lưu tâm.

Cờ Trung Quốc tung bay tại căn cứ quân sự mới ở Djibouti.

Từ ngày 21/1 năm nay, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tuyên bố thỏa thuận với Djibouti để tiếp nhận căn cứ đầu tiên ở nước ngoài và việc xây dựng căn cứ đã bắt đầu vài ngày sau đó.

Căn cứ quân sự mới của Bắc Kinh ở Djibouti theo các chuyên gia nói với The Huffington Post tiềm ẩn nguy cơ phát sinh xung đột giữa Trung Quốc và Mỹ ở đây.

Vị trí dần suy giảm của Mỹ ở Djibouti

Kể từ tháng 11/2002, Djibouti đã từng tồn tại trại Lemonnier là một căn cứ viễn chinh của Mỹ - căn cứ Mỹ duy nhất ở lục địa châu Phi, cùng các căn cứ khác thuộc liên minh Pháp, Ý, Tây Ban Nha và Nhật Bản.

Trại Lemonnier của Hoa Kỳ duy trì rất nhiều tiền đồn nhỏ và sân bay ở châu Phi nhưng chính thức coi Lemonnier là căn cứ quân sự toàn diện duy nhất trên lục địa đen.

Là cơ sở quân sự duy nhất ở Châu Phi, Lemonnier là một căn cứ phục vụ đầy đủ các chức năng quan trọng của Hoa Kỳ.

Đây là nhà của 4.000 nhân viên quân và dân sự, là trung tâm đầu não của 6 trạm phóng tên lửa trên khắp lục địa và đã có khả năng tấn công các mục tiêu xa xôi như Al-Shabab ở Somalia, Boko Haram ở Nigeria và Al-Qaeda ở Yemen, bán đảo Arabia.

Đây cũng là trụ sở của Tổ công tác 48-4, một đơn vị chống khủng bố nhằm vào các chiến binh ở Đông Phi và Yemen. Lực lượng đặc biệt Hoa Kỳ, Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA), cơ quan giám sát của Không quân và Hải quân cũng tụ tập tại đây.

Như bàn đạp cho các hoạt động chống cướp biển do Mỹ đứng đầu, Trại Lemonnier được coi là giúp Mỹ duy trì vai trò là người bảo hộ chính cho an ninh ở Vịnh Aden, vùng Sừng Châu Phi và Ấn Độ Dương.

Vào năm 2014, Hoa Kỳ đã ký một hợp đồng thuê mới trong 20 năm cho cơ sở này với chính phủ Djiboutian và cam kết hơn 1,4 tỷ USD để hiện đại hóa nó trong những năm tới. Chi tiêu đáng kể này đã bị chỉ trích với xu hướng của chính sách Tổng thống Barack Obama khi đó là giảm bớt các cam kết quân sự của Mỹ ở nước ngoài.

Sau đó, tình trạng hoạt động của căn cứ này đã bị ảnh hưởng bởi việc xây dựng căn cứ quân sự của Trung Quốc và Saudi Arabia.

Các cam kết của Chính phủ Mỹ cũng giảm bớt. Hoa Kỳ cung cấp hàng triệu đô la viện trợ lương thực hàng năm thông qua USAID như một phần của Chương trình Thực phẩm Thế giới của Liên Hợp Quốc, điều hành các dự án y tế và giáo dục chỉ ở mức khiêm tốn, chỉ đạt 152 triệu đô la thương mại vào năm 2015.

Ngoài ra, cũng không có nỗ lực chung nào trong tham gia cuộc thảo luận công khai ở Djibouti nhằm phục vụ các mục tiêu hoặc giá trị của Mỹ.

Trung Quốc tập trung cho chuỗi ngọc trai chiến lược

Ngược lại với Mỹ, Trung Quốc chưa từng có một căn cứ quân sự nào ở nước ngoài.

Do đó, dự án Djibouti dù khiêm tốn nhưng là bằng chứng thúc đẩy nhận thức rằng, dấu chân quân sự của Trung Quốc ngày càng trải rộng và đây cũng là cách Bắc Kinh gửi đi một thông điệp với các đối thủ của mình.

David Shedd, cựu Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ nói với The Huffington Post rằng: "Người Trung Quốc muốn báo hiệu với thế giới rằng họ có sự hiện diện trên toàn thế giới. Một phần nhiệm vụ của Trung Quốc được định nghĩa đơn giản là được các quốc gia khác chứng thực căn cứ này".

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc: "Các cơ sở sẽ chủ yếu được sử dụng để hỗ trợ hậu cần cho các lực lượng vũ trang của Trung Quốc thực hiện nhiệm vụ ở vùng biển ngoài khơi Somali và hỗ trợ nhân đạo".

Nó cũng sẽ cho phép di tản nhanh chóng các công dân Trung Quốc sống ở Trung Đông và châu Phi trong tình huống khẩn cấp. Bài học cũ của Trung Quốc trong cuộc cách mạng Mùa xuân Arabia đã cho thấy vai trò của căn cứ quân sự này.

Thời điểm đó, 35.680 công dân Trung Quốc chủ yếu là công nhân làm việc trong ngành công nghiệp dầu mỏ của Libya, 629 công nhân ở Yemen đã bị mắc kẹt trong cuộc cách mạng này. Trong cuộc di tản ở Libya, Trung Quốc chỉ có một chiếc tàu khu trục có sẵn trong vùng lân cận, vì vậy, hầu hết những người sơ tán đã phải ngôi trên những chiếc máy bay thương mại thuê.

Trong cuộc phỏng vấn với mạng tin tức quốc gia Taiwan Today, nhà phân tích chính trị người Đài Loan Lai Yueqian đánh giá rằng, căn cứ của Trung Quốc có thể sử dụng để "hạ bệ" Mỹ.

"Căn cứ quân sự của Trung Quốc có thể được sử dụng để hạ bệ Hoa Kỳ và bất kỳ tổ chức nào do Hoa Kỳ lãnh đạo và nếu Mỹ muốn can thiệp vào lợi ích của Trung Quốc, họ sẽ phải suy nghĩ cẩn thận, bởi vì Trung Quốc sẽ sử dụng quân đội của mình để bảo vệ công dân và tài sản của họ" - ông Lai Yueqian đánh giá.

Clip Tàu Trung Quốc khởi hành tại Djibouti