Cần khởi tố đối tượng trộm 116 trứng vích tại Côn Đảo

Rùa mẹ đẻ trứng. Ảnh: Ngọc Phó

Lý do không khởi tố vì “trứng vích không phải là sản phẩm của vích vì không qua chế biến từ một cá thể vích, trứng cũng không được xem là một cá thể hay bộ phận của cá thể”. Viện KSND huyện Côn Đảo cũng đã xin ý kiến Viện KSND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và được trả lời không đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Tuy nhiên, tại Công văn số 538/PLHSHC-HS ngày 9/8/2016 của Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) gửi Ban Quản lý Vườn Quốc gia Côn Đảo về góp ý kiến xác định loài thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, đã giải thích: “Theo quy định tại Điều 3 Luật Thú y năm 2015 (trước đây là Pháp lệnh Thú y) thì trứng của động vật trên cạn hay động vật dưới nước đều là sản phẩm của chúng. Như vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành thì trứng vích là sản phẩm của con vích”.

Kiểm tra rùa con mới nở. Ảnh: Ngọc Phó

Đồng quan điểm trên, bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc phụ trách Chương trình Chính sách - Pháp luật của ENV cho biết: “Theo quy định tại Điều 190 Bộ Luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) thì hành vi vận chuyển, buôn bán sản phẩm, bộ phận của loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ như vích đều phải ngay lập tức bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự bất kể số lượng, khối lượng hay giá trị tang vật là bao nhiêu. Theo Nghị định 160/2013/NĐ-CP của Chính phủ, trứng vích là “mẫu vật” của loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ nhưng trong trường hợp 2 quy phạm pháp luật cùng quy định một vấn đề, văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn sẽ được áp dụng. Vậy nên, trứng vích phải được coi là sản phẩm của vích và các cơ quan chức năng huyện Côn Đảo có đầy đủ căn cứ pháp lý để khởi tố vụ án cũng như truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng trộm trứng vích.”

Vích và các loài rùa biển khác là loài động vật hoang dã (ĐVHD) nguy cấp, quý hiếm thuộc Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế động, thực vật hoang dã nguy cấp đồng thời nằm trong danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ của Việt Nam, ngang hàng với hổ, voi, tê giác. Vì lý do nào đó, những vi phạm liên quan đến vích nói riêng và rùa biển nói chung vẫn chưa được xử lý thỏa đáng, dù hậu quả để lại đặc biệt nghiêm trọng cho loài này và các quy định pháp luật thì đã rõ “như ban ngày”.

Thả rùa về với biển. Ảnh: Ngọc Phó

Cuối năm 2014, cơ quan chức năng đã bắt giữ hơn 10 tấn rùa biển, tương đương 7.000 cá thể tại TP Nha Trang (Khánh Hòa). So với vi phạm liên quan đến một cá thể hổ hay vài tạ sừng tê, thì với số lượng rùa biển khổng lồ này, các đối tượng vi phạm xứng đáng với khung hình phạt cao nhất theo pháp luật. Tuy nhiên, cho đến nay, gần 2 năm sau khi bị phát hiện, những đối tượng trong vụ việc vẫn chưa được xử lý nghiêm minh.

Bà Hà đề xuất: “Viện KSND huyện Côn Đảo nên nhanh chóng phê chuẩn quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bị can đối với đối tượng trộm hơn 100 quả trứng rùa biển. Đó không chỉ là việc làm đúng đắn, tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ ĐVHD, mà còn là hành động kịp thời ngăn chặn những mối đe dọa trực tiếp tới sự phát triển của loài rùa biển nói chung và vích tại Việt Nam”.

Ngọc Phó