Cảnh báo tình trạng uốn ván sơ sinh trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Đác Lắc

Các trường hợp uốn ván sơ sinh này đều xảy ra trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), người mẹ sinh tại nhà và được “bà mụ vườn” dùng lưỡi dao lam cắt rốn dẫn đến bị uốn ván. Đây thực sự là hồi chuông cảnh báo tình trạng uốn ván sơ sinh đang gia tăng trong vùng đồng bào DTTS ở Đác Lắc.

Mới đây nhất là vào ngày 19-2 vừa qua, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc đã tiếp nhận bé Y Đa Phúc Byă, sinh ngày 10-2-2017, trú tại buôn Ea Mtá, xã Ea Bhốc, huyện Cư Kuin nhập viện trong tình trạng sốt cao, co giật, bỏ bú. Sau khi thăm khám, kiểm tra xác định bé bị uốn ván rốn đã ủ bệnh trước đó bảy ngày, các bác sĩ đã tiêm huyết thanh chống uốn ván, thuốc chống co giật và cách ly cháu bé trong lồng ấp để điều trị.

Bác sĩ Lê Đình Nhân, Phó trưởng khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc cho biết: “Hiện cháu bé đã giảm co giật, nhưng phản xạ kém, dịch nhầy nâu nhiều, thở bằng ô-xi phải nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn”. Còn theo người nhà của cháu bé, mẹ của bé Y Đa Phúc Byă sinh con tại nhà, do người thân trong gia đình đỡ đẻ và dùng dao lam cắt rốn dẫn đến việc bé bị nhiễm trùng uốn ván.

Trước đó, ngày 13-2, các bác sĩ khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc cũng đã tiếp nhận và nỗ lực điều trị cho bé trai 10 ngày tuổi bị uốn ván sơ sinh do người mẹ sinh tại nhà. Hiện tại, sức khỏe cháu bé vẫn đang ở trong tình trạng nguy kịch, phải thở máy, nhiễm trùng máu và có nguy cơ tử vong cao. Chị H’Ngọc Byă, ở buôn Yang Reh, xã Yang Reh, huyện Krông Bông, mẹ cháu bé cho biết: Cháu bé sinh ngày 2-2-2017, là con đầu lòng của vợ chồng chị. Trước đó, trong quá trình mang thai, chị không tiêm vắc xin phòng uốn ván. Đến khi mang thai ở tuần thứ 36, chị H’Ngọc sinh non, lại sinh tại nhà và nhờ một “bà mụ vườn” ở địa phương đỡ đẻ và cắt rốn bằng dao lam không khử trùng. Sau khi sinh được sáu ngày, cháu bé bỏ bú, sốt cao liên tục và lên cơn co giật nên gia đình đã đưa bé vào bệnh viện điều trị trong tình trạng nguy kịch. Hiện nay, cháu bé vẫn đang được điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc. Bác sĩ Hoàng Ngọc Anh Tuấn, Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc chia sẻ: “Thông thường nhiễm trùng uốn ván có thời gian ủ bệnh càng ngắn ngày thì bệnh càng nặng. Đối với trường hợp cháu bé con của chị H’Ngọc, khi gia đình đưa cháu vào bệnh viện cấp cứu bệnh đã nặng nên tỷ lệ chữa khỏi là rất thấp”.

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng đầu năm 2017, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc đã tiếp nhận bốn trường hợp trẻ sơ sinh bị uốn ván, trong đó hai bé đã tử vong. Các bệnh nhân này đều sinh tại nhà và do các “bà mụ vườn” cắt dây rốn bằng dao lam dẫn đến nhiễm bệnh.

Hai trường hợp bị uốn ván sơ sinh tử vong là một bé trai sinh ngày 31-12-2016, con của chị H’Mươl Ênuôl ở buôn Dung, xã Cư Êbur, thành phố Buôn Ma Thuột, được đưa vào điều trị tại cơ sở y tế ngày 5-1-2017 với chẩn đoán uốn ván rốn ủ bệnh năm ngày, nhiễm trùng huyết sơ sinh và tử vong vào ngày 11-1-2017. Trường hợp thứ hai là bé trai sinh ngày 15-12-2016, con của sản phụ H’Năn ở buôn Rung, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana. Bé được gia đình đưa vào viện ngày 22-12-2016 và được chẩn đoán uốn ván ủ bệnh bảy ngày. Theo gia đình bé, trước khi sinh H’Năn không đi khám thai cũng không được tiêm chủng. Khi sinh tại nhà được “bà mụ vườn” đỡ đẻ và đã dùng lưỡi dao lam cắt rốn rồi quấn rốn bằng băng khô. Mấy ngày sau khi sinh thì cháu bé có dấu hiệu sốt cao, co giật, được chuyển tới bệnh viện cấp cứu. Mặc dù được điều trị tích cực nhưng bệnh diễn biến nặng, cháu bé đã tử vong ngày 1-2-2017.

Bác sĩ Lê Đình Nhân, Phó trưởng khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện đa khoa tỉnh Đác Lắc cho biết: “Các trường hợp uốn ván rốn thường có tỷ lệ tử vong hơn 90% và các trường hợp này đều là đồng bào DTTS ở vùng sâu, không tiêm phòng trong thời gian mang thai và sinh đẻ tại nhà, dùng dao lam cắt rốn. Ngoài uốn ván rốn, sinh đẻ tại nhà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác như bé bị ngạt, nhiễm trùng, bà mẹ dễ bị tai biến sản khoa…”

Bác sĩ Phạm Văn Lào, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Đác Lắc cho biết: Đến nay, mạng lưới y tế ở Đác Lắc đã phát triển đến tận cơ sở, tất cả các xã, phường, thị trấn trên địa bàn đều có trạm y tế. Ngoài ra, các thôn, buôn đều có cán bộ hoặc cộng tác viên y tế phủ khắp. Bên cạnh đó, công tác truyền thông chăm sóc sức khỏe nói chung, chăm sóc sức khỏe sinh sản bà mẹ và trẻ em nói riêng, đặc biệt làvận động phụ nữ mang thai, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván, thực hiện việc sinh đẻ tại các cơ sở y tế để phòng uốn ván sơ sinh cho trẻ vẫn được duy trì thực hiện… Thế nhưng, do trình độ dân trí thấp, một số phong tục tập quán lạc hậu chưa được xóa bỏ nên vẫn còn tình trạng sinh đẻ tại nhà và còn khoảng 10% phụ nữ trên địa bàn tỉnh không tiêm phòng uốn ván trong độ tuổi sinh sản dẫn đến xảy ra uốn ván sơ sinh, chủ yếu ở một số xã vùng sâu, vùng xa, người đồng bào DTTS.

Theo lãnh đạo Sở Y tế Đác Lắc, để ngăn chặn các trường hợp uốn ván sơ sinh tương tự xảy ra trên địa bàn, trong thời gian tới sở sẽ chỉ đạo các đơn vị trực thuộc và cả hệ thống y tế từ tỉnh đến cơ sở đẩy mạnh công tác truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản bà mẹ và trẻ em đến tận các xã, thôn, buôn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS; trợ giúp chuyên môn cho đội ngũ những người trực tiếp đỡ đẻ ở các trạm y tế; tăng cường việc quản lý bà mẹ và trẻ sơ sinh… Ngành y tế Đác Lắc cũng khuyến cáo, khi sinh đẻ các bà mẹ cần tới trạm y tế xã, phường nơi gần nhất, tuyệt đối không nên dùng các dụng cụ thủ công để cắt rốn cho trẻ.