Chân dung 5 thẩm phán đứng đầu tòa án sẽ 'xét xử' Trung Quốc vào ngày 12/7

Tháng 4/2012, Trung Quốc và Philippines đối đầu căng thẳng ở bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham mà hai bên đều tuyên bố chủ quyền (nhưng cho đến lúc đó, Philippines vẫn kiểm soát trên thực tế).

Đến tháng 6/2012, bằng nhiều thủ thuật khác nhau, Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát trên thực tế đối với bãi cạn này. Sau đó, Trung Quốc tiếp tục củng cố sự kiểm soát của họ đối với Scarborough/Hoàng Nham. Căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc xoay quanh chủ quyền biển đảo kéo dài cho tới tận hiện nay.

Trước yêu sách phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông, tháng 1/2013, Philippines đệ đơn lên tòa án trọng tài thường trực của Liên Hợp Quốc (LHQ). Mục đích của việc này nhằm thuyết phục tòa tuyên bố rằng đường chín đoạn mà Trung Quốc đưa ra để đòi chủ quyền trên Biển Đông là vô giá trị và trái với luật pháp quốc tế

Tuy nhiên, ngày 19/2/2013, Trung Quốc bác bỏ và gửi trả lại thông báo của Philippines. Họ khẳng định không chấp nhận và không tham gia vụ kiện. Tiếp đó, Philippines đơn phương kiện Trung Quốc lên tòa trọng tài quốc tế (cụ thể là Tòa trọng tài theo Phụ lục VII của UNCLOS).

Bên trong phiên xét cử năm 2013.Ảnh: PCA

Do Trung Quốc từ chối tham gia phân xử bằng trọng tài nên theo quy định của UNCLOS (Phụ lục VII), tòa trọng tài cho vụ kiện của Philippines đã được lập bởi Philippines và Chánh án Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS).

Tòa trọng tài nói trên gồm 5 trọng tài viên trong đó 4 người là do Chánh án ITLOS tại thời điểm đó - ông Shunji Yannai (người Nhật Bản) chỉ định, và 1 người là do Philippines chỉ định.

Cụ thể, Chánh án ITLOS chỉ định thẩm phán Pawlak (quốc tịch Ba Lan) làm trọng tài viên cho Trung Quốc (nước từ chối tham gia phán xử), và thẩm phán Jean-Pierre Cot (quốc tịch Pháp), Giáo sư Soons (quốc tịch Hà Lan), và thẩm phán Mensah (quốc tịch Ghana). Philippines chỉ định thẩm phán Wolfrum (quốc tịch Đức).

Thẩm phán Ba Lan đại diện cho TQ trong vụ 'đường lưỡi bò'

Năm 2013, thẩm phán người Ba Lan Stanislaw Pawlak được chủ tịch Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) – thẩm phán người Nhật Shunji Yanai – chỉ định làm đại diện cho Trung Quốc trong vụ kiện này sau khi Trung Quốc không đề cử đại diện trong thời hạn 60 ngày theo quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Sinh năm 1933, thẩm phán Ba Lan Stanislaw Pawlak về công tác tại ITLOS từ năm 2005. Ông là tác giả nhiều quyển sách và bài viết về luật quốc tế và về bang giao quốc tế, trong đó có những công trình về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ với Nhật Bản và Trung Quốc.

Thẩm phán Jean-Pierre Cot sinh ngày 23/10/1937 tại thành phố Geneva, Thụy Sĩ là thẩm phán tại Tòa án Quốc tế về Luật biển (ITLOS)

Thẩm phán Cot lấy bằng Tiến sĩ Triết học năm 1966, lúc đó ông 29 tuổi. Ông được bầu vào Savoy năm 1973, sau đó ông lại được bầu lại và trở thành thành viên của Nghị viện châu Âu từ năm 1978-1979 và 1984-1999 và đứng đầu nhóm xã hội của Nghị viện từ năm 1989 đến 1994.

Sau đó, ông trở thành Phó chủ tịch của Nghị viện và kể từ năm 2002, ông làm thẩm phán tại Tòa án Quốc tế về Luật biển (ITLOS).

Giáo sư Alfred H. A. Soons sinh năm 1948 tại Hà Lan

Giáo sư Alfred H. A. Soons lấy bằng tiến sĩ năm 1982, lúc đó ông 34 tuổi. Sau khi làm công chức từ năm 1976 tại Bộ Giao thông vận tải Hà Lan và Quản lý Thủy lợi, ông trở thành thành viên của Viện nghiên cứu Luật về Biển năm 1987.

Gần đây, ông làm phó chủ tịch cho Hội đồng Cố vấn Khoa học Hà Lan, thành viên của Ban Cố vấn Chuyên gia Luật về Biển và là giám đốc của Học viện Luật và Chính sách Đại dương.

Thẩm phán Thomas Mensah sinh ngày 12/5/1932 tại Kumasi, Ghana

Thẩm phán Thomas Mensah gia nhập Tổ chức Hàng hải Quốc tế của Liên Hiệp Quốc ở London vào năm 1968 và năm 1981, ông được bổ nhiệm làm Tổng thư ký trợ lý của IMO.

Năm 1995, Thomas Mensah được bổ nhiệm làm Cao ủy đầu tiên của Ghana thuộc Cộng hòa Nam Phi, là người ủy nhiệm của Tổng thống Nelson Mandela.

Năm 1996, ông được bầu làm Thẩm phán Tòa án quốc tế của Liên Hợp Quốc về Luật Biển tại Hamburg, Đức. Sau đó, ông được bầu làm chủ tịch đầu tiên của Tòa án.

Thẩm phán Thomas Mensah làm Chủ tịch của Tòa án Trọng tài ở The Hague trong cuộc tố tụng theo Công ước năm 1982 của Liên hợp quốc về Luật biển ở Ireland Vương quốc Anh.

Thẩm phán Rüdiger Wolfrum sinh ngày 13/12/1941 tại thủ đô Berlin, Đức

Thẩm phán Rüdiger Wolfrum lấy bằng tiến sĩ về Luật quốc tế vào năm 1973, năm 32 tuổi và trở thành Phó Chủ tịch của Tổ chức nghiên cứu Đức từ 1996-2002, và Phó Chủ tịch của Hiệp hội Max Planck từ năm 2002 đến năm 2006. Năm 1996, ông được bổ nhiệm làm Tư pháp tại Tòa án Quốc tế về Luật biển; từ năm 2005-2008 ông là chủ tịch của Tòa án này.

Ông Wolfrum là Chủ tịch của Hiệp hội Đức cho Luật quốc tế, và cũng là một thành viên của nhiều hội đồng và các học viện quốc gia và quốc tế, chẳng hạn như Ủy ban Liên hợp quốc về xóa bỏ phân biệt chủng tộc.

Năm 2008, ông được trao giải Đại Hội Chữ thập của Cộng hòa Liên bang Đức. Từ tháng 1/2013, ông là một trong những giám đốc quản lý của Quỹ Hòa bình Quốc tế Max Planck.

Minh Châu