Chính sách cho công nghiệp hỗ trợ chưa hấp dẫn

Doanh nghiệp thép lo phá sản do không thể cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Ảnh internet.

Quyết định 12/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ năm 2011 về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ mặc dù đã đề cập đến nhiều yếu tố hỗ trợ nhưng trong thực tế việc thực thi vẫn còn nhiều vấn đề.

Dư luận gần đây đang xôn xao câu chuyện không doanh nghiệp Việt Nam nào đủ khả năng sản xuất ốc vít cho Tập đoàn Samsung. Đây được coi là ví dụ điển hình cho sự yếu kém của ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam, cũng là “nỗi đau” của nhiều doanh nghiệp Việt.

Một trong những nguyên nhân dẫn tới sự “thất bại”của ngành công nghiệp hỗ trợ là do chính sách chưa đến được doanh nghiệp. Theo phản ánh của một doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ, dù có nhiều gói ưu đãi cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ nhưng khi làm thủ tục vay ưu đãi, doanh nghiệp vướng phải một “biển thủ tục”, có “bơi ra” cũng không thể vay được vốn.

Trong chương trình “Dân hỏi- Bộ trưởng trả lời” tối 5-10, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng, các chính sách ưu đãi này chưa đến được với các doanh nghiệp là do cơ chế, chính sách hiện có chưa đủ sức hấp dẫn và chưa đủ để các doanh nghiệp quan tâm.

Thêm nữa, “sức” của các doanh nghiệp hỗ trợ còn đang yếu, nếu không có vai trò thúc đẩy, hay sự hỗ trợ trực tiếp từ kinh phí, họ khó mà thực hiện được các chủ trương trong khuyến khích phát triển doanh nghiệp lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

“Quyết định 12/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ năm 2011 về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ mặc dù đã đề cập đến nhiều yếu tố hỗ trợ nhưng trong thực tế việc thực thi vẫn còn nhiều vấn đề”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thừa nhận.

Do vậy, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành địa phương rà soát lại Quyết định 12 và xây dựng thành một Nghị định. Khi đó, tác động của Nghị định chắc chắn sẽ cao hơn Quyết định.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết thêm, hiện nay, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến rộng rãi và tổ chức hội thảo với tinh thần, Chính phủ sẽ tiếp tục ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù cho công nghiệp hỗ trợ, như Chương trình quốc gia doanh nghiệp hỗ trợ, hay hình thành Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp và những cơ chế ưu đãi hơn về thuế đối với doanh nghiệp trong lĩnh vực hỗ trợ.

Doanh nghiệp thép được "trấn an"

Nhiều doanh nghiệp ngành thép đang “đứng ngồi không yên” khi Việt Nam ký Hiệp định liên minh thuế quan với Nga, Belarus và Kazakhtan khiến họ phải đứng trước nguy cơ phá sản do không thể cạnh tranh. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công Thương vẫn “trấn an” doanh nghiệp rằng, sản phẩm thép có rất nhiều chủng loại, cho nên trong đàm phán của Việt Nam với Liên minh Thuế quan, đoàn đàm phán có đưa ra một bản chào hàng, mở cửa cho phía bạn.

Theo đó, những sản phẩm mà Việt Nam sản xuất đủ và thừa như thép xây dựng thông thường, đề nghị phía đối tác không mở cửa hoặc nếu mở cửa phải có hạn ngạch, thuế suất cao.

Ngược lại, những sản phẩm thép trong nước chưa sản xuất được (như thép chế tạo) khi cho phép Liên minh Thuế quan được xuất khẩu vào Việt Nam là có lợi cho doanh nghiệp Việt. Bởi lẽ thuế thấp, các doanh nghiệp sử dụng thép chế tạo nhập khẩu sản xuất ra sản phẩm thép của mình giá cả thấp hơn.

“Đây là điều chúng ta phải nói rõ, không dư luật lại hiểu chúng ta mở cửa thị trường thép cho Liên minh Thuế quan dẫn đến hàng loạt doanh nghiệp thép gặp khó khăn. Cần phải nhìn theo vấn đề và cách đàm phán mà hiện nay chúng tôi đang làm”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói.

Một vấn đề khác được doanh nghiệp quan tâm hiện nay là việc “thâu tóm” thị trường bán lẻ của "ông lớn" Thái Lan- Tập đoàn BJC mua lại chuỗi siêu thị của Metro tại Việt Nam. Khi Cộng đồng kinh tế ASEAN được thành lập vào đầu năm tới, thuế suất hàng Thái vào Việt Nam sẽ về 0%, doanh nghiệp trong nước càng lo lắng về sự lép vế của hàng Việt tại hệ thống siêu thị của doanh nghiệp nước ngoài. Nhiều doanh nghiệp đặt câu hỏi “liệu chúng ta có quy định về tỉ lệ hàng nội địa trong các siêu thị nước ngoài hay không?”.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, biện pháp khống chế hàng nước ngoài bán tại chuỗi siêu thị nước ngoài về mặt hành chính không cấm được nhưng chúng ta có giải pháp khác, ví dụ như hạn ngạch đối với hàng nhập khẩu vào Việt Nam.

“Khi chúng ta có biện pháp hạn chế những mặt hàng nhập khẩu vào Việt Nam thì cũng có nghĩa nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh các hệ thống siêu thị cũng không được nhập khẩu, hoặc hạn chế nhập khẩu những mặt hàng này vào hệ thống của họ ở Việt Nam”, Bộ trưởng khẳng định

Mặt khác, trên thực tế các siêu thị nước ngoài hoạt động tại Việt Nam như Metro, BigC là những tên tuổi lớn lại sử dụng phần lớn hàng hóa, hoặc xuất xứ ở Việt Nam. Do vậy, đối với trường hợp doanh nghiệp của Thái nhận chuyển nhượng của Metro, nếu hàng Việt Nam chất lượng tốt, mẫu mã thu hút được người tiêu dùng, giá cả phải chăng, chắc chắn họ sẽ dùng hàng Việt Nam tiêu thụ trong hệ thống của họ.