Chủ động phòng, chống dịch bệnh do virut Zika

Toàn cảnh cuộc họp

Theo Bộ Y tế, đến thời điểm này, tại Việt Nam chưa phát hiện trường hợp nào nhiễm vi rút Zika. Tuy nhiên, nguy cơ dịch có thể xâm nhập và lây lan rộng trong cộng đồng là hoàn toàn có thể do sự giao lưu du lịch, thương mại, lao động rất lớn giữa Việt Nam và các nước trên thế giới. Trong khi đó, hiện nay người dân không có miễn dịch đối với vi rút Zika, đồng thời nước ta lưu hành bệnh sốt xuất huyết cùng với sự lưu hành của loại muỗi Aedes bởi đây cũng là loại muỗi truyền vi rút Zika.

Tai cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, trong dịp Tết và mùa Đông Xuân này, Zika vẫn là mối đe dọa lớn đối với toàn cầu. Do đó, cùng với việc giám sát chặt chẽ hành khách đi đến từ các vùng dịch tại các cửa khẩu quốc tế, công tác truyền thông cho người dân trong thời điểm này là hết sức quan trọng. Bộ Y tế khuyến cáo người dân nếu không có việc cần thì nên hạn chế đi du lịch ở những vùng đang có dịch, đặc biệt là phụ nữ mang thai.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng lưu ý các đơn vị chức năng cần kiểm tra tính nhạy cảm với hóa chất của muỗi Ades aegypty, vec tơ truyền bệnh sốt xuất huyết, đồng thời cũng là vật trung gian truyền bệnh do vi rút Zika. Bộ trưởng yêu cầu các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur, các Viện Sốt rét Ký sinh trùng, Côn trùng, tăng cường giám sát muỗi truyền bệnh Aedes và các hóa chất diệt muỗi để sẵn sàng đối phó với bệnh Zika.

Nguyên nhân là do thời điểm này, dịch bệnh sốt xuất huyết vẫn lan rộng ở khu vực phía Nam, trong khi mọi năm loài muỗi này rất khó sống được trong điều kiện thời tiết lạnh.

Cùng thời gian này, ngành Y tế khuyến cáo người dân chủ động phòng chống một số bệnh dịch nguy hiểm khác như: Cúm gia cầm, cúm mùa, sốt xuất huyết Dengue, MERS-CoV và một số bệnh lây truyền qua đường thực phẩm như liên cầu lợn, ngộ độc rượu…

Theo thống kê từ các cửa khẩu quốc tế, hàng tuần Việt Nam có khoảng 200.000 lượt hành khách nhập cảnh và trên 170.000 hành khách xuất cảnh. Để hạn chế nguy cơ bị loại vi rút trên xâm nhập, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết, bệnh Zika khó phát hiện và chẩn đoán, chưa có phương tiện chẩn đoán nhanh và thuốc điều trị đặc hiệu; Sự miễn dịch ở cộng đồng của Việt Nam là chưa có vì vi rút này chưa có mặt tại Việt Nam trước đây.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống bệnh do vi rút Zika trong thời điểm này là khống chế quần thể muỗi và ngăn ngừa bị muỗi đốt cho người dân tại các khu vực có nguy cơ, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, vi rút Zika được phát hiện đầu tiên từ khỉ Rhesus vào năm 1947 tại Uganda và vào năm 1948 phát hiện trên muỗi Aedes. Muỗi truyền bệnh thuộc nhóm Aedes là loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue. Thời gian ủ bệnh từ 3 - 12 ngày. Người bệnh có biểu hiện như sốt, phát ban trên da, viêm kết mạc, đau khớp, đau cơ, mệt mỏi và đau đầu. Khoảng 80% các trường hợp nhiễm vi rút Zika không biểu hiện triệu chứng lâm sàng.

Năm 2015 ghi nhận các vụ dịch lan rộng ở khu vực Trung và Nam Mỹ, đặc biệt tại Brazil, đồng thời ghi nhận rải rác được báo cáo tại một số nước và khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia và New Caledonia. Tính đến ngày 1/2/2016 có 31 quốc gia và vùng lãnh thổ thông báo các trường hợp nhiễm vi rút Zika, trong đó có 25 quốc gia và vùng lãnh thổ đang lây lan mạnh vi rút Zika đáng chú ý là Brazil, Colombia, Mexico...

Năm 2015, cơ quan y tế Brazil ghi nhận sự gia tăng của hội chứng Guillain-Barré trong thời gian xảy ra vụ dịch do vi rút Zika. Theo thông báo ngày 31/12/2015, Bộ Y tế Brazil đã ghi nhận 2.975 trường hợp nghi ngờ mắc chứng não nhỏ, trong đó có 40 trường hợp tử vong. Đây là sự gia tăng đáng kể (gấp khoảng 10 lần) số trường hợp mắc chứng não nhỏ tại Brazil so với các năm trước đó.

Trong số các trường hợp mắc chứng não nhỏ ở trẻ sơ sinh có một số trường hợp xét nghiệm dương tính với vi rút Zika, đồng thời cũng có nhiều trẻ xét nghiệm âm tính với vi rút Zika.

Hiện nay, Tổ chức Y Tế thế giới đang tập trung nghiên cứu để xác định về mối liên quan của vi rút Zika với hội chứng não nhỏ ở trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm vi rút Zika trong thời kỳ mang thai và hội chứng viêm đa rễ và dây thần kinh Guillain-Barre do sự gia tăng đột biến các trường hợp mắc những bệnh này trong các ổ dịch Zika tại Brazil.

Phương Anh