Cổ vật kỳ sự: Pho tượng Phật đổi màu của thái hậu Từ Cung

Pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát đổi màu theo từng thời điểm - Ảnh: NVCC

Báu vật hoàng cung

Từ nhiều năm trước, anh Lộc đã nổi danh ở Nha Trang là người sở hữu vườn cối đá “khủng” với 3.500 chiếc cối các loại.

Anh dẫn chúng tôi đi ngang qua những hàng cối đá, vào ngôi nhà rường thiết kế kiểu Huế. Bên trong nhà, chúng tôi choáng ngợp bởi những cổ vật anh trưng bày. Pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát được đặt trang trọng trên bàn thờ gỗ, với 2 lớp kính cường lực bao bọc phía ngoài. “Đây là vật quý mà cha tôi đã giao cho tôi trọng trách cất giữ”, anh Lộc nói.

Anh Lộc cho biết gia đình anh gốc Huế. Xưa kia, trong gia đình anh có người từng làm việc trong cung đình. Cha anh, ông Huỳnh Minh, khi mới 5 - 6 tuổi đã vào cung và được Từ Cung hoàng thái hậu (mẹ vua Bảo Đại) rất quý mến. Một thời gian sau, cha anh theo làm đệ tử của sư thầy Thích Tịnh Khiết, lấy pháp danh là Tâm Thành. Khi cha anh rời kinh thành theo sư thầy, đức Từ Cung đã tặng cha anh pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát cùng một số vật quý. “Khi không còn duyên tu, cha tôi lập gia đình. Trước năm 1975, gia đình tôi vào Nha Trang sinh sống. Lúc này, mọi người vẫn không ai hay biết về những báu vật của cha tôi”, anh Lộc nhớ lại.

Năm 2006, trước khi qua đời, cha anh Lộc mới trao truyền lại báu vật của đời mình là pho tượng nói trên cho anh Lộc. Bà Nguyễn Thị Hạnh, mẹ anh Lộc, cho biết: “Khi sức khỏe yếu, ông ấy (ông Huỳnh Minh - PV) mới bảo người nhà lấy ra những vật được gói ghém cẩn thận, đặt dưới một chiếc đi văng ở trong phòng riêng, giao cho thằng Lộc. Nhà có 6 người con, nhưng ông ấy thấy thằng Lộc có “máu” sưu tầm đồ cổ nên giao lại cho nó”. Anh Lộc nói thêm: “Cha tôi căn dặn tôi phải giữ gìn cẩn thận bởi đây là báu vật, quý hơn vàng hay đồng đen. Ông tiết lộ đây là pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát thuộc dòng Phật giáo Mật tông, hệ Kim Cang thừa. Tượng đúc bằng đồng, nặng 9 kg, cao 52 cm, rộng 17 cm; tay trái an úy ấn, tay phải hộ thân ấn; niên đại có thể hơn 300 năm”.

Theo lời căn dặn của cha, anh Lộc dựng một ngôi nhà rường khang trang, kiến trúc kiểu Huế để lưu giữ báu vật của gia đình cho đến nay. Pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát được đặt trang trọng ngay giữa căn nhà và anh Lộc ngày ngày đều nhang khói.

Tượng đổi màu

Từ khi tiếp nhận pho tượng từ người cha, anh Lộc đã dành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về tượng. “Năm 2014, tôi đưa pho tượng vào Bảo tàng Lịch sử TP.HCM để giám định, kết quả xếp hạng pho tượng là cổ vật. Tuy nhiên, với bản thân tôi, pho tượng vẫn còn nhiều điều chưa lý giải được. Một trong những bí ẩn lớn nhất là pho tượng tự đổi màu”, anh Lộc nói.

Theo anh Lộc, tượng đổi màu theo thời tiết, ánh sáng, nhiệt độ. Lúc mặt trời chưa lên, tượng có màu đen xám, khi có ánh mặt trời chiếu vào thì đổi màu vàng, trưa nắng gắt thì màu cánh gián, buổi chiều tối có màu xanh tím, vào ban đêm lại về màu đen; khi tiết trời ấm áp thì thân tượng có màu hồng... Sự thay đổi này có thể rõ ràng nhận thấy khi đặt pho tượng ngoài trời. Hiện nay, anh Lộc đã đặt cố định pho tượng vào tủ kính trong nhà nên chúng tôi không có dịp tận mắt thấy những màu sắc mà anh đề cập, mà chỉ chiêm ngưỡng qua những bức ảnh anh chụp lại trước đó.

Anh Lộc cho biết thêm, pho tượng không chỉ đổi màu mà sắc diện cũng có phần thay đổi. “Khi trời nắng nóng thì sắc diện tượng tươi vui hơn, khi trời âm u thì có phần khắc khổ. Tôi chỉ chiêm ngưỡng và cảm nhận sự kỳ diệu này, chứ chưa thể lý giải được”. Theo anh Lộc, thời gian qua, nhiều nhà Phật học đã về đây chiêm ngưỡng tượng Phật và tìm hiểu ý nghĩa tâm linh thay đổi trên nét mặt của tượng Quán Thế Âm Bồ Tát. “Thượng tọa Thích Từ Nghiêm (Trưởng ban Hoằng pháp Giáo hội Phật giáo VN TP.Đà Nẵng) đến thăm có nói với tôi rằng đây có thể là pho tượng độc nhất vô nhị ở VN. Tuy vậy, tôi cũng rất mong những cơ quan chuyên môn thẩm định kỹ lưỡng, nhằm xác định về giá trị của pho tượng, để làm sáng tỏ thêm những bí ẩn sau vẻ đẹp thần bí của tác phẩm điêu khắc này”, anh Lộc bày tỏ.

Nguyễn Chung