Cùng mùa xuân ai hát câu tình ca?

Như sẻ chia, như nói hộ những rung động dạt dào và tươi trẻ của chúng ta. Bước vào vườn xuân để được nghe, được hát những ca khúc nồng nàn hơi thở hội mùa gặp gỡ và tin yêu…

Mấy ngày xuân trôi qua vội vàng lắm, nên sự êm dịu tâm hồn không có chỗ cho một bản giao hưởng tràn trề sinh lực. Không phải riêng xứ ta mới lấy ca khúc làm bạn đồng hành lễ Tết đâu, mà nhiều năm nay cứ mỗi khi bắt đầu năm mới lại náo nức vang lên giai điệu du dương “Happy New Year” của nhóm ABBA.

Dẫu nhóm nhạc quốc tế ấy chỉ còn là huyền thoại, nhưng bài ca này của họ mãi còn vang lên khi xuân về, mà chưa ai có thể dự đoán được bao lâu nữa mới có một ca khúc thay thế được. Thế nhưng “Happy New Year” có hay đến chừng nào thì cũng của… quốc tế, Tết cổ truyền dân tộc thì phải “ta về ta tắm ao ta” chứ. So sánh hơn thua cũng phải nghĩ “dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn”.

Ca khúc mùa xuân đầu tiên không thể không nhắc đến là “Xuân và tuổi trẻ” (La Hối –Thế Lữ). Nhạc sĩ La Hối là một người Việt gốc Hoa, anh được biết đến như một nhạc sĩ khởi trào tân nhạc tại Hội An. Năm 1945, nhạc sĩ La Hối mãi mãi nằm xuống với 25 mùa xuân cuộc đời mình, nhưng khát vọng tuổi trẻ của anh còn ngân vang đến hôm nay: “Ngày thắm tươi bên đời xuân mới, lòng đắm say bao nguồn vui sống. Xuân về với ngàn hoa tươi sáng, ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng…”.

Nhiều năm nay, ca khúc “Xuân và tuổi trẻ” qua tiếng hát ca sĩ Cẩm Vân tiếp tục đưa điệu Valse của nhạc sĩ La Hối đến với công chúng. Khác với nhiều người nghĩ, bài hát không chỉ được nhạc sĩ La Hối phổ thơ của thi sĩ Thế Lữ, ban đầu bài hát được viết với lời Hoa của Diệp Chi Yên Hoa. Sự hòa quyện giữa ca từ và giai điệu luôn tươi trẻ và đầy ước mơ!

Sau ca khúc “Xuân và tuổi trẻ”, có khá nhiều bài hát về mùa xuân với sắc độ âm thanh mang hơi thở nhạc tiền chiến như “Đón xuân” (Phạm Đình Chương), “Mộng chiều xuân” (Ngọc Bích), “Xuân họp mặt” (Văn Phụng), “Gái xuân” (Từ Vũ - Nguyễn Bính)… vẫn được hát với bao niềm riêng tư thầm kín.

Riêng nhạc sĩ Văn Cao lại có bước trỗi dậy bất ngờ với “Mùa xuân đầu tiên”. Trước đây công chúng gặp Văn Cao ở một “Bến xuân” đắm đuối, thì thời gian ba mươi năm ngừng sáng tác những tiết tấu cứ đẩy đưa trong lòng con người tài hoa ấy để mùa xuân năm 1976 bật lên “Mùa xuân đầu tiên”: “Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về, mùa bình thường thành mùa vui nay đã về. Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên, với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông, một chút nắng khơi cho bao tâm hồn…”. Ca sĩ Thanh Thúy với “Mùa xuân đầu tiên” thực sự như một món quà tặng ấm áp cho mỗi người nghe!

Những nhạc sĩ sống và viết tại Sài Gòn đã từng có một bộ sưu tập các ca khúc mùa xuân dày dặn, như “Mùa chim én bay” (Hoàng Hiệp - Diệp Minh Tuyền), “Tình ca mùa xuân” (Tôn Thất Lập), “Mùa xuân” (Phạm Minh Tuấn), “Mùa xuân bên cửa sổ” (Xuân Hồng)… Rất tiếc nhu cầu thị trường lắm khi khắc nghiệt lãng quên những sáng tác này. Ngay cả một ca khúc được nhiều người yêu thích “Lá thư ngày Tết” (Trần Long Ẩn), ai muốn thưởng thức lại cũng phải chờ đợi chương trình ca nhạc Đài truyền hình hay lục tìm băng đĩa cũ.

Thế hệ nhạc sĩ đã có nhiều thành tựu đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà dường như đã bỏ qua nhiều mùa xuân có thể gợi cảm hứng mãnh liệt nhất. Nhạc sĩ Phú Quang có bài “Rock buồn” nghe hơi… buồn. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên lấy cớ “Theo em lên đồi chiều xuân” dễ…đi lạc. Nhạc sĩ Bảo Chấn có “Hoa cỏ mùa xuân” với niềm tự hào phơi phới: “Người vừa hiền khô dễ thương, lại vừa đẹp trai nhất vùng, đến theo cùng hoa cỏ mùa xuân…”.

Nhạc sĩ Từ Huy ít nhiều thành công khi dắt người ta về “Ngày Tết quê em” với bao phấn khởi: “Tết, Tết, Tết, Tết đến rồi. Tết đến trong tim mọi người…”. Nhạc sĩ Dương Thụ có khá nhiều ca khúc về mùa xuân, từ “Hơi thở mùa xuân” đến “Bài hát ru mùa xuân”, nhưng lọt vào tầm ngắm của khán giả nhiều nhất vẫn là “Lắng nghe mùa xuân về” qua đôi song ca Hồng Nhung – Bằng Kiều.

Có lẽ cái giây phút phập phồng trước mùa xuân khiến chúng ta thích “lắng nghe” hơn là nói ong ỏng lên một điều gì đó: “Giọt mưa nào rơi thật êm trên phố phường, mùi hương nào thơm thật thơm trong gió thoảng. Và em đợi anh, đợi anh như đã hẹn, nghe trong mưa đêm mùa xuân lặng lẽ sang…”.

Nhiều nhạc sĩ cho rằng: Viết ca khúc có dính líu đến mùa xuân thì dễ, kiểu này lá này hoa, nhưng lại khó hay. Có thể đất trời mùa xuân mênh mông với bao thanh âm nhộn nhịp mới mẻ nên bước chân lẻ loi của nhạc sĩ không biết chọn lối nào vào trái tim giới mộ điệu chăng? Khi các hãng băng đĩa đề nghị mua ca khúc để làm album Tết, nhiều nhạc sĩ trẻ và đang ăn khách đều lắc đầu “Khó lắm! Khó lắm!”. Nói là nói thế để khán giả khó tính thông cảm mà bỏ qua cho những ca khúc bị… ít hay.

Thực tế trên thị trường băng đĩa nhạc, toàn là sáng tác của các nhạc sĩ trẻ. Tùy xu hướng thẩm mỹ có thể tiếp nhận các ca khúc “Mưa xuân” (Đức Trịnh), “Phút giao thừa lặng lẽ” (Anh Quân), “Tình em mùa xuân” (Trường Huy), “Giọt mưa xuân (Vũ Quang Trung), “Giai điệu mùa xuân” (Tuấn Nghĩa), “Dáng xuân” (Minh Châu)… Nổi bật nhất vẫn là nhạc sĩ trẻ Ngọc Châu với hai ca khúc “Thì thầm mùa xuân” và “Chiều xuân”, với chất giọng và phong cách của nhiều ca sĩ khác nhau.

Nếu như ca sĩ Thanh Lam đã đưa “Chiều xuân” (Ngọc Châu) đến với công chúng, thì ca sĩ Đan Trường kết hợp sự hấp dẫn cá nhân và hiệu quả sàn diễn của nhóm múa Lido khiến nhiều cô gái ngẩn ngơ một “Tình xuân” (Trần Minh Phi) xanh non mơn mởn: “Anh chờ tình yêu đến trong đêm mơ êm đềm. Khi mùa xuân thơm chín đôi môi, anh sẽ mang mai về gợi nhắc con tim. Anh sẽ mang mai về, trong bếp vui giao thừa. Tình anh như cánh chim bâng khuâng...”

Nhịp điệu mùa xuân của các nhạc sĩ trẻ như hối hả, như giục giã. Câu ca như ngắn lại bởi các liên ba, cung quãng như gấp khúc trong các dạng thức chuyển điệu. Đặc trưng ấy hợp với tình cảm và lối sống của giới trẻ hiện nay. Tuy nhiên hai nhạc sĩ Quốc Dũng và Nguyễn Nam lại chinh phục nhiều người bằng chất liệu không trẻ mà cũng chưa già.

Ca khúc “Điệp khúc mùa xuân” (Quốc Dũng) đã quen thuộc nhiều năm rồi, còn ca khúc “Dịu dàng sắc xuân” chỉ mới ra mắt hơn một năm. Lần đầu tiên, Nhạc sĩ Nguyễn Nam nhờ vào giọng ca Phương Thanh để giới thiệu, sau đó các ca sĩ Ngọc Linh, Đàm Vĩnh Hưng cũng thu hút được công chúng bằng nét xuân dịu dàng: “Nắng xuân nắng thơm môi hồng, gió xuân đến bên em ngồi, cùng mùa xuân em hát câu tình ca… Tiếng chim hót vui cho đời, tiếng em hát thêm yêu người, đẹp mùa xuân mãi mãi trong lòng tôi…” .