Cưỡi xe min vào vương quốc của “Tề thiên đại thánh”

Nhắc đến khỉ, vượn, tôi thường nghĩđến những đại ngàn xa tít mù tắp, cả ngày cuốc bộ ở vùng cực Bắc, cực Tây của Tổ quốc.

Nhưng thật không ngờ, một hôm nói chuyện với ông Tăng Bá Hoành (nguyên Giám đốc Bảo tàng Hải Dương), ông bảo: “Ở Kinh Môn có mấy quả núi nhiều khỉ lông vàng lắm. Tớ đã từng lấy cả danh dự nhà khảo cổ của mình ra để bảo vệ mấy quả núi, quần thể khỉ, nhưng thất bại cậu ạ. Giờ chắc bọn khỉ lông vàng ở đó chết sạch rồi. Cậu thử tìm về xem còn con nào không”. Nghe chuyện những quả núi ở Hải Dương có khỉ, dù thông tin mù mịt lắm, song tôi vẫn cố công tìm hiểu.

Đi tìm khỉ lông vàng

Đường vào làng Tử Lạc (thị trấn Minh Tân, Kinh Môn, Hải Dương) bẩn thỉu, bụi mù. Vào làng mà cứ như kiểu rẽ mây trên Sapa đầu xuân. Các nhà máy xi măng, các công trường khai thác, xe tải chở đá ật ưỡng đi lại thật là khủng khiếp. Hỏi chị bán nước ở đầu làng, chị bảo: “Khỉ à, đúng là ở đây từng có nhiều khỉ lắm. Khỉ lông vàng, khỉ má đỏ, đít đỏ. Chồng em còn tóm được khỉ con về nuôi mà. Nhưng giờ núi bị bắn phá nhiều lắm. Không biết có còn khỉ không? Anh thử hỏi mấy ông già xem”.

Anh Đào Văn Mạnh chỉ nơi đàn khỉ vẫn thường về.

Tôi tìm vào nhà ông Nguyễn Văn Nguyện, nguyên Bí thư xã Minh Tân, hiện là Chủ tịch Mặt trận thôn Tử Lạc. Ông Nguyện dẫn tôi ra đầu làng, chỉ mấy rông núi bị bắn mìn nham nhở bảo: “Hai mươi năm trước, khu vực này đẹp lắm. Tôi đã từng vào vùng đất ngập nước Vân Long ở Ninh Bình, thấy không đẹp bằng ở đây đâu. Khỉ lông vàng nhiều lắm, phải gọi là “vương quốc khỉ lông vàng”, không biết có bao nhiêu đàn, mỗi đàn từ 10 đến 30 con, hót ríu rít cả ngày...”.

Theo ông Nguyện, 20 năm trước, làng Tử Lạc có phong cảnh vô cùng đẹp. Núi non lô nhô giữa cánh đồng, với các thung, các áng. Ông chỉ tay về những dải đất trống, bảo đó là Mỏ Phượng, Núi Voi, Núi Gấu, Hang Làng, Năm Cửa, Áng Chuối, Áng Thuyền, Áng Thơ, Áng Rong, Áng Sấu, Áng Bát, Chợ Giời... Rồi ông đọc những bài thơ nói về những áng, những núi. Đẹp đến thế là cùng! Nhưng giờ núi bị phá, áng bị lấp sạch, tan nát hết rồi. Ông Nguyện nhớ mãi cảnh ông Tăng Bá Hoành về họp bàn, “tuyên chiến” với cả lãnh đạo cấp bộ, cấp tỉnh, để bảo tồn cảnh quan vùng núi ngập nước tuyệt đẹp này, nhưng không được. Nhà máy xi măng Hoàng Thạch đã khởi công xây dựng, thì người ta phải phá núi lấy đá làm nguyên liệu chứ. Đàn khỉ thì cũng chỉ coi là đàn kiến mà thôi!

Nhưng người dân Tử Lạc đều ghi ơn ông Hoành, vì sự kiên quyết của ông mà giữ được núi Hàm Long, nơi có ngôi chùa trong hang nổi tiếng, cùng với Hang Dơi có sức chứa vô vàn bon đạm, hàng vạn người thời chiến tranh. Nhớ về đàn khỉ, ông Nguyện chợt buồn. Ông bảo Kinh Môn là vùng đất bán đảo, bị vây quanh bởi các con sông, thì Tử Lạc lại là bán đảo của bán đảo, có con sông Đá Bạc và sông Hàn ôm ấp. Bên kia sông là tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng. Tử Lạc là vùng đất “khỉ hót 3 tỉnh cùng nghe”.

Bây giờ, thi thoảng người dân Tử Lạc vẫn nghe thấy tiếng khỉ hót, nhưng hiếm hoi lắm. Còn nhìn thấy nó thì chẳng mấy ai có cơ duyên nữa. Chúng sợ tiếng mìn, sợ bọn săn bắn, nên trốn sâu vào hang, trốn lên tận đỉnh núi, rúc vào chỗ khuất nẻo. Ông Nguyện như chợt trở về tuổi thơ cùng chúng bạn trong làng, vào áng, vào núi chăn trâu, cắt cỏ. Khắp các rông núi là những khu vườn vải tu hú, với những cây vải to 2-3 người ôm. Quả vải tu hú nhỏ và chua loét, khó ăn. Nhưng vải tu hú lại là món ưa thích của bọn khỉ.

Ông Nguyện và đám trẻ làng thả trâu rồi trèo lên cây vải chọc ghẹo bọn khỉ. Những đàn khỉ hàng trăm con cũng chẳng sợ người, sà xuống ghẹo người, ghẹo trâu, khiến trâu lồng lên giận dữ. Khỉ với người sống vui vẻ, hòa bình lắm. Bà vợ ông Nguyện thấy chồng nói về đàn khỉ, cũng xen vào vẻ tiếc nuối. Bà bảo, chẳng phải đâu xa xôi lắm, mới chục năm trước, bà cùng con cái vào chân núi bọn khỉ “đểu” vẫn tìm cách trêu chọc đàn bà con gái.

Phụ nữ ở Tử Lạc ít khi một mình dám vào núi lắm. Nếu có việc phải vào, thì phải rủ nhau vài người cùng đi. Nếu phát hiện có một mình, chúng xông đến giật nón, giật mũ, lôi rách cả áo. Xua đuổi chúng, chúng cáu lên, hò hét cả bọn lấy đá sỏi ném như mưa rào. “Bọn khỉ chả khác gì người!” – vợ ông Nguyện cứ thở dài, như thể tiếc nuối một xóm của đồng loại ở những rông núi đang bị bắn phá nham nhở kia. Nhớ nhất là cảnh chị em đi gặt lúa, vừa vui mà vừa tức cái lũ khỉ chúa nghịch ngợm, thọc mạch. Lúa mọc vàng ươm, tốt bời bời, chúng không phá. Nhưng hễ chị em phụ nữ vào khe núi gặt, là chúng kéo đến trêu ghẹo.

Chị em gặt lúa, xếp thẳng thớm, chúng hò nhau kéo xuống ruộng giũ cho rối tinh rối mù lên. Cầm liềm đuổi, chúng lại chạy tót lên núi. Lúc gánh lúa về, mấy tên khỉ đểu cáng xông ra, nhảy lên một bên quang gánh, rồi đột ngột nhảy tót ra, khiến chị em chao đảo, gánh lúa bật tung. Trời thì nóng, tức lắm, nhưng chẳng làm gì được chúng. Đuổi chúng, chúng chạy tót lên núi rồi cả lũ hò hét như thể trêu ngươi. Bà vợ ông Nguyện nghĩ lại cảnh đàn khỉ trêu đàn bà con gái, mà không thấy có chút gì bực dọc. Chục năm nay, được nghe tiếng khỉ hót vang lại từ những rông núi kia cũng hiếm, chứ nói gì được chúng... trêu ghẹo.

Ông Nguyện bảo rằng, muốn tìm hiểu trên núi còn khỉ hay không, thì gặp anh Đào Văn Mạnh, là Trưởng thôn Tử Lạc. Anh Mạnh sống ngay dưới chân mấy quả núi, nên anh là người nắm rõ nhất về đàn khỉ lông vàng. Loanh quanh qua mấy hố nước như thể miệng núi lửa, do khai thác cao lanh, qua chân mấy quả núi đã bị bóc đi, thì thấy một mái nhà lúp xúp giữa những lùm cây thấp phủ một màu trắng xóa của bụi. Căn nhà nhỏ, nhưng đóng kín mít, chằng bạt khắp nơi để ngăn bụi. Nhắc đến đàn khỉ lông vàng, anh Mạnh hào hứng hẳn lên. Sau nửa tiếng đồng hồ ca ngợi vẻ đẹp của “Hạ Long trên cạn”, anh Mạnh thở dài thườn thượt. Cũng như cư dân Tử Lạc, anh đều tiếc nuối cho một kỳ quan của làng, đã bị đánh đổi vì phát triển kinh tế. Anh Mạnh bảo, những quả núi ở làng Tử Lạc từng là “vương quốc của Tề Thiên Đại Thánh”. Nhưng giờ thì tan tác cả rồi. Suốt một thời gian dài, các doanh nghiệp đua nhau bắn phá núi. Đàn khỉ bị dồn co cụm lại, rồi thợ săn mò vào tiêu diệt. Chẳng có ai ngoài anh là có trách nhiệm với đàn khỉ, nhưng anh chẳng làm được gì. Giờ đàn khỉ mất môi trường sống, lại sợ bị “người ăn thịt”, nên trốn sâu vào trong núi Mìn. Thời gian nữa, quả núi này bị bắn (bắn mìn, khai thác), thì đàn khỉ cũng sẽ tiêu đời...

"Vương quốc của Tề Thiên Đại Thánh"

Trưởng thôn Tử Lạc (Minh Tân, Kinh Môn, Hải Dương), anh Đào Văn Mạnh, đạp chiếc Win 100 cũ nát nổ bình bịch, chở tôi đi một vòng quanh nơi từng là “Hạ Long trên cạn”. Đi mãi, đi mãi, chỉ thấy bụi mịt mờ, những quả núi trắng phau, vì đã bị bóc sạch lớp đất, cây cối, những quả núi bị mìn nổ nham nhở. Anh Mạnh dẫn tôi đến một khe núi, mà dân làng gọi là Áng Chuối. Theo anh Mạnh, đó là áng cực đẹp, nhiều hang động, có cả con suối chảy ra từ hang, phải chèo thuyền mới vào được. Áng Chuối có núi Mìn, là nơi các nhà máy cất giữ mìn, nên chưa khai thác. Đàn khỉ đã bị dồn cả vào quả núi này. Tôi đang loay hoay chụp ảnh, thì mấy bảo vệ xông ra tuyên bố: Cấm chụp ảnh!

Tôi và anh Mạnh tiếp tục vòng ra phía bên kia quả núi Mìn, sát sông Hàn, rồi vào con đường hun hút, cheo leo trên sườn núi. Trong khe núi là căn nhà của vợ chồng bà Trần Thị Hiền và ông Phạm Văn Năng. Bà Hiền chỉ hòn đá to tướng nằm giữa sân và bảo, năm ngoái, người ta nổ mìn ở bên kia quả núi, mà một tảng đá bằng cái thúng bay qua đỉnh núi, rơi trúng bếp nhà bà, làm bếp sập hoàn toàn. Nhìn căn nhà nhỏ xíu, mà có tầng hai chon von, tôi thấy lạ lùng.

Bà Hiền bảo, ngày xưa xây ngôi nhà nhỏ, cả nhà cùng ở, nhưng đêm nào rắn độc cũng mò về, sợ quá, nên phải cơi chòi rồi ở cả bên trên. Núi này lắm rắn, nhiều trăn. Vợ chồng bà vào khe núi này ở từ năm 1980. Thời điểm đó, khỉ nhiều vô kể, từng đàn lớn bé, ngày ngày chạy nhảy, hót hét trên núi. Chúng kéo nhau về vườn nhà bà phá phách, bứt hoa quả ăn, thậm chí chạy dọc bờ ao đuổi gà.

Mấy năm trước, vẫn còn cả chục đàn, thường xuyên về rông núi sát nhà bà. Bà còn nhớ mặt mũi từng tên khỉ độc, từng đàn có bao nhiêu con. Thế nhưng, mấy năm nay, người ta bắn mìn nhiều quá, thợ săn cũng giết hại khỉ nhiều, chả ai quan tâm bảo vệ chúng, nên chúng hao hụt rất nhiều. Thời gian gần đây, bọn khỉ ít xuất hiện. Ngày nào mìn cũng nổ đùng đoàng, nên bọn chúng sợ hãi, trốn sâu trong hang, ít ló mặt ra.

Rời sườn Đông núi Mìn, tôi và anh Mạnh vòng ra con đường nhỏ xíu sát mép sông Hàn. Để đi qua con đường này, buộc phải qua nhà ông Hoàng Văn Nhĩ. Ông Nhĩ đặt một cái lồng nhốt khỉ ngay bờ sông. Hóa ra, năm trước, một chú khỉ con bị lạc mẹ, mò về nhà ông, thế là ông... giữ nó ở nhà cho vui. Hằng ngày, vợ chồng già có con khỉ làm bạn, vui đáo để. Ở với ông hóa ra nó lại an toàn tính mạng. Ông Nhĩ sống ở đây đã mấy chục năm, nên ông nắm rất rõ tập tính của bọn khỉ lông vàng trên mấy quả núi sau nhà ông. Theo ông, từ xưa, người dân quanh vùng đã thường xuyên săn khỉ về làm thịt, nấu cao. Hai người nổi tiếng săn khỉ là ông Cải và ông Đích. Ông Cải chết rồi, ông Đích thì cũng đã giải nghệ. Hai ông có cách săn khỉ khá đơn giản, chỉ đặt lồng như cái bẫy, cho thức ăn vào. Bọn khi vào bẫy ăn, lồng úp xuống, thế là thành “tù binh”.

Nhưng ngày đó, bọn khỉ sống ở không gian rộng, nên săn cũng khó. Giờ bọn khỉ bị dồn từ chục quả núi, về mỗi quả núi Mìn thấp lè tè này, là cơ hội để đám thợ săn tiêu diệt. Chính mắt bà Hoàng Thị Phấn, vợ ông Đích, nhìn thấy một đàn khỉ bơi qua sông Hàn, sang trú ngụ quả núi bên huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng). Thế nhưng, quả núi bên đó giờ cũng bị phá nát rồi, nên chắc bọn chúng cũng chết sạch. Từ nhiều năm nay, có một nhóm thợ săn bên Thủy Nguyên vẫn bơi thuyền sang núi Mìn săn khỉ. Sợ người dân xua đuổi, nên họ không dùng súng, mà dùng bả chuột đánh khỉ.

Theo ông Đích, bố con anh Lại, ở Thủy Nguyên là sát thủ giết nhiều khỉ nhất. Bố con anh này thường xuyên mò lên núi rải chuối, thóc đã tẩm bả chuột ở những nơi bọn khỉ thường xuyên qua lại. Loài khỉ lông vàng có đặc tính rất đặc biệt, đó là, khi trúng độc, nó sẽ cố gắng lết về nơi bầy đàn ở để chết. Vậy nên, dù rải bả chuột khắp núi, song chỉ việc mò lên hang đàn khỉ trú ngụ, có thể gom được ối xác khỉ về nấu cao. Bản thân ông Đích đã nhìn thấy bố con anh này nhiều lần vác cả bao khỉ xuống núi, nhưng ông không làm gì được. Có lần, thấy bố con anh ta vác khỉ xuống phà sang bên kia sông, ông đã điện cho anh Mạnh đuổi theo thu lại, nhưng khi anh Mạnh đến, anh ta đã chạy mất. Hồi năm ngoái, cậu con trai anh Lại lên núi rải bả, đã trượt chân, ngã xuống vực chết. Từ đó, không thấy anh này sang bắt khỉ nữa.

Theo ông Đích, hiện tại, trên núi Mìn chỉ còn 4 đàn khỉ lông vàng, có đàn 8 con, đàn 10 con. Xưa kia, trên những quả núi này, có hàng trăm đàn, đàn nhiều có tới 60 khỉ. Loài khỉ lông vàng ở đây khá nhỏ, mỗi con chỉ độ 10 đến 12kg. Riêng khỉ độc thì lớn hơn, khoảng 20kg. Mỗi đàn một lãnh địa riêng. Giờ chúng bị dồn vào một quả núi, địa bàn ít, đi kiếm ăn thường xuyên gặp nhau, tranh giành lãnh địa, đánh nhau chí chóe. Chúng quăng nhau từ đỉnh núi văng xuống chân núi mà không hề hấn gì.

Theo Trưởng thôn Đào Văn Mạnh, đã có vài đoàn từ trên tỉnh tìm về nghiên cứu đàn khỉ trên núi Tử Lạc. Họ cũng quay phim, chụp ảnh được rất nhiều khỉ. Nhưng quay, chụp xong thì đi biệt tăm, chả thấy có ý kiến phản hồi là có bảo tồn hay không. Mấy ông cán bộ này cũng chỉ dặn anh Mạnh hãy cùng nhân dân trông nom đàn khỉ này, nếu gặp bọn săn bắn thì xua đuổi và báo cáo kiểm lâm. Họ chỉ dặn thế rồi đi biệt.

Ông Nguyễn Văn Nguyện, nguyên Bí thư xã Minh Tân, giờ là cán bộ Mặt trận thôn Tử Lạc, được giao nhiệm vụ viết điếu văn cho đám ma, nhìn mấy rông núi bị bắn mìn nham nhở mà thở dài: “Chẳng bảo tồn được đâu. Chẳng giữ được đàn khỉ đâu. Đàn khỉ không bị bắn chết thì cũng bị xua đuổi khỏi quả núi đấy thôi. Làm gì có chỗ nào cho chúng nó trú ngụ nữa. Nhà máy xi măng Hoàng Thạch đặt ở đây, thì họ đã nhòm mấy quả núi ấy rồi. Đến quả núi có chùa, có động, có bia cổ khắc vào vách đá, rồi có di tích Hang Dơi từng nuôi giấu hàng ngàn bộ đội, cất giữ hàng vạn tấn vũ khí họ còn đòi nghiền ra làm xi măng, thì cái núi khỉ kia họ có coi ra cái gì. Vài năm nữa thì đàn khỉ sẽ biến mất”.

Lời than thở của ông Nguyện là lời bất lực. Có lẽ, đó cũng là lời ai điếu cho bầy khỉ lông vàng duy nhất và cuối cùng ở tỉnh Hải Dương.

Doãn Kiên

Video xem nhiều nhất:

[mecloud]wVOGfdHbTy[/mecloud]

Nguồn ĐS&PL: http://www.doisongphapluat.com/tin-tuc/tin-trong-nuoc/cuoi-xe-min-vao-vuong-quoc-cua-te-thien-dai-thanh-a131982.html