Đặc khu kinh tế sẽ có nhiều ưu đãi hơn so với khu vực

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về Dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Ảnh: quochoi.vn

Ông Dũng cho biết thông tin trên tại phiên họp lần thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 11-9 tại Hà Nội.

“Đây là một dự án luật rất khó, vì phải xây dựng được một thể chế vượt trội hơn những gì có sẵn, hấp dẫn hơn các đặc khu trong khu vực để thu hút đầu tư”, ông Dũng khẳng định.

Bộ trưởng cho biết, đến năm 2016 đã có khoảng 4.500 khu tại 140 quốc gia. Vì thế, các đặc khu kinh tế của Việt Nam ra đời sau nên cần có những điểm thu hút hơn.

Theo ông Dũng, thành công của các đặc khu kinh tế dựa vào các yếu tố: có luật, trong đó đơn giản hóa thủ tục hành chính và xóa bỏ hạn chế về đầu tư kinh doanh; chế độ ưu đãi thuế, phí; ưu đãi đầu tư riêng đối với nhà đầu tư nước ngoài vào ngành, nghề ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ... Môi trường đầu tư kinh doanh và chính sách ưu đãi cạnh tranh quốc tế; vị trí chiến lược.

Chiến lược và mục tiêu phát triển rõ ràng hướng tới những ngành, nghề ưu tiên phát triển và có lợi thế so sánh; có sự hỗ trợ ban đầu của Chính phủ để đầu tư hạ tầng quan trọng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; bộ máy quản lý hành chính tinh gọn và hiệu quả, được phân cấp, phân quyền, giao quyền tự chủ mạnh, nhất là quyền lập quy về kinh tế.

Từ thực tiễn đó, ông Dũng cho biết, dự thảo luật mở cửa thị trường với mức cao hơn các khu vực khác; cắt giảm tối đa ngành nghề kinh doanh có điều kiện; quy định việc đăng ký đầu tư kinh doanh đối với nhà đầu tư theo trình tự, thủ tục đơn giản nhất, không thực hiện thủ tục quyết định chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng và UBND cấp tỉnh theo quy định tại Luật Đầu tư...

Về đất đai, dự thảo đưa ra quy định thời hạn sử dụng đất tối đa là 99 năm đối với các dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục, dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển. Quy định tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền nhận chuyển nhượng, mua, cho thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế nhà ở thương mại trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở và dự án đầu tư bất động sản nghỉ dưỡng.

Về phát triển các ngành dịch vụ, du lịch, dự thảo nâng mức giá trị bán hàng miễn thuế cho khách du lịch Việt Nam và người nước ngoài tại khu phi thuế quan; miễn thị thực với thời gian tạm trú không quá 60 ngày và cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài. Dự thảo cho phép các hãng hàng không quốc tế được phép vận chuyển hàng không quốc tế kết hợp nhiều điểm, trong đó có ít nhất một điểm đến hoặc một điểm đi tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt (HCKTĐB); áp dụng mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dịch vụ kinh doanh casino, kinh doanh đặt cược thấp hơn mức thuế suất hiện hành để cạnh tranh với Singapore, Malaysia, Macao trong việc thu hút người nước ngoài chơi casino.

Chính phủ đề nghị xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương đơn vị HCKTĐB theo hướng không xác định có cấp chính quyền địa phương và do đó không tổ chức HĐND và UBND. Thay vào đó, tại các đơn vị này, tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình Trưởng đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt. Trưởng Đơn vị HCKTĐB thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn do Thủ tướng Chính phủ và các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh giao theo quy định tại khoản 3 Điều 112 Hiến pháp.

Về tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân, tờ trình đưa 2 phương án.

Phương án 1 là thành lập Tòa án nhân dân đơn vị HCKTĐB trên cơ sở tổ chức lại Tòa án nhân dân cấp huyện tại đơn vị HCKTĐB, có thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh trong việc giải quyết theo thủ tục sơ thẩm toàn bộ các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản; vụ án hình sự, hành chính...

Phương án 2 là không thành lập Tòa án nhân dân đơn vị HCKTĐB mà Tòa án nhân dân cấp tỉnh thụ lý, giải quyết theo thủ tục sơ thẩm toàn bộ các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản; vụ án hình sự, hành chính; xem xét quyết định việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính; thực hiện các hoạt động tương trợ tư pháp và các việc khác theo quy định của pháp luật tại địa bàn đơn vị HCKTĐB.

Ông Dũng cho biết, 3 điểm chính về sự cần thiết phải xây dựng luật. Ngoài thể chế hóa đường lối của Đảng và quy định của Hiến pháp, Việt Nam còn cần chủ động xây dựng một mô hình phát triển mới với những thể chế đột phá, vượt trội so với trong nước và cạnh tranh với quốc tế.

Bên cạnh đó, nền kinh tế Việt Nam đang có dấu hiệu phát triển chậm lại; năng lực cạnh tranh thấp; việc khai thác các tiềm năng tĩnh, lợi thế tự nhiên và nguồn lực đã dần tới hạn; môi trường đầu tư của Việt Nam cũng đang mất dần tính hấp dẫn do bị cạnh tranh quốc tế mạnh mẽ.

Dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ được trình Quốc hội lần đầu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV vào tháng 10-2017, theo Cổng thông tin điện tử Quốc hội. Dự thảo luật có 6 Chương với 78 Điều và 4 Phụ lục; quy định về quy hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương và cơ quan nhà nước tại 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt là Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh; Bắc Vân Phong tỉnh Khánh Hòa và Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Trình bày Tờ trình về Dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, ông Dũng cho biết, dự án luật sẽ áp dụng tại một số khu vực có ranh giới địa lý xác định nên cần mạnh dạn cho phép thực hiện các chính sách mới, đột phá và đặc biệt về kinh tế - xã hội. Các chính sách này cần được quy định với mức ưu đãi cao hơn và thuận lợi hơn so với quy định của các luật hiện hành áp dụng cho các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghiệp cao, không trái với Hiến pháp và các cam kết quốc tế của Việt Nam, bảo đảm vượt trội và cạnh tranh với khu vực và quốc tế.

Tư Hoàng