Đak Đoa – Gia Lai: Thiếu cơ sở pháp lý nhưng vẫn kháng nghị bản án sơ thẩm?

Theo hồ sơ sự vụ thì bà Nguyễn Thị Hồng được UBND huyện Mang Giang (cũ) cấp lô đất mang tên mình tại vị trí lô số 62, giáp đường III, khóm 6, Thị trấn Mang Giang, huyện Mang Giang, tỉnh Gia Lai. Giấy quyết định cấp đất mang số 212 ngày 08/01/1987.

Cuối năm 1989, bà Hồng cùng gia đình lên thị xã Pleiku (TP. Pleuku hiện nay) sinh sống. Vì tin tưởng tình chị em bạn bè, bà Hồng đưa giấy quyết định cấp đất số 212 của mình cho người bạn là Phan Thị Thanh Xuân cất giữ giùm. Tuy nhiên, bà Xuân đã đưa cho chị gái là Phan Thị Vinh mượn. Bà Vinh lại đem giấy quyết định cấp đất này đi gán nợ cho bà Võ Thị Minh Trạng thay tiền. Vào năm 1990, bà Trạng đem bán lô đất trên cho vợ chồng ông Bùi Xuân Quyết và bà Đào Thị Thông.

Ngày 27/5/2016, Tòa án nhân dân huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai tuyên bản án số 08/2016/DS-ST trong vụ tranh chấp quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn bà Nguyễn Thị Hồng (SN:1959, TP.Playku, tỉnh Gia Lai) và bị đơn ông Bùi Xuân Quyết (SN: 1959, Đak Đoa, tỉnh Gia Lai). Bản án xử chấp nhận 1 phần đơn khởi kiện của bà Nguyễn Thị Hồng đề ngày 22/12/2012; buộc ông Bùi Xuân Quyết và bà Đào Thị Thông phải trả cho bà Nguyễn Thị Hồng 17,4 m đất theo chiều dài đường Nguyễn Trãi có giá 45.000.000đ/1 m 2 , thành tiền là 17,4m x 45.000.000đ/1m= 783.000.000đ; buộc ông Bùi Văn Thắng và bà Lê Duy Linh phải trả cho bà Hồng 2,6m đất theo chiều dài đường Nguyễn Trãi có giá 45.000.000đ/1m = 117.000.000đ …

Thế nhưng, VKSND tỉnh vẫn kháng nghị bản án này, cho rằng việc xác định vị trí tranh chấp thiếu cơ sở. Vì trong quyết định số 212/QĐ-UB ngày 8/1/1987 của UBND huyện Mang Giang cấp đất cho bà Nguyễn Thị Hồng chỉ ghi vị trí lô đất 62, đường II, kích thước 20mx50m, diện tích 1.000m 2 nhưng không thể hiện rõ vị trí, ranh giới, tứ cạnh thửa đất. Tại hồ sơ cũng không thể hiện hồ sơ lô đất kèm theo quyết định cấp đất số 212 cho bà Hồng là thiếu cơ sở để xác định vị trí định vị của lô đất. Theo VKS tỉnh, Tòa sơ thẩm áp dụng căn cứ đòi lại tài sản không chính xác dẫn đến việc chấp nhận đơn khởi kiện không có căn cứ. Theo lời khai của các đương sự và trong tài liệu: sau khi có quyết định cấp đất, bà Hồng giao cho bà Phạm Thị Thanh Xuân và nhờ bà Xuân bán lô đất này. Sau đó bà Xuân đưa giấy cấp đất này cho chị gái mình là bà Phạm Thị Vinh, bà Vinh giao quyết định cho bà Võ Minh Trạng để cấn trừ nợ. Năm 1990, bà Trạng chuyển nhượng lại lô đất này cho ông Bùi Xuân Quyết.

Từ đó, VKS xét thấy việc bà Hồng giao quyết định cấp đất và nhờ bà Xuân bán lô đất trên, có nghĩa giữa bà Hồng và bà Xuân đã thiết lập 1 hợp đồng ủy quyền để bà Xuân bán lô đất này… Như vậy, việc chuyển nhượng đất giữa các bên tuy không phù hợp với quy định pháp luật tại thời điểm chuyển nhượng nhưng phù hợp với ý chí, nguyện vọng của các bên, không trái đạo đức xã hội. Từ các lẽ đó, VKSND tỉnh Gia Lai ra văn bản số 01/QĐ/KNPT–P9 ngày 24/6/2016 kháng nghị bản án sơ thẩm số 08/2016/DSST ngày 27/5/2016 của TAND huyện Đak Đoa và đề nghị tòa phúc thẩm đưa bản án ra xét xử theo hướng hủy bản án của tòa sơ thẩm.

Điều đáng nói, những căn cứ mà VKSND tỉnh Gia Lai để kháng nghị bản án số 08/2016/DS-ST đều đã được thể hiện rõ trong hồ sơ. Thứ 1, về việc xác định vị trí thửa đất tranh chấp, bà Hồng là người được Nhà nước cấp đất hợp pháp và diện tích đất thực tế sử dụng là có chiều rộng 34m, chiều dài 50m. Đất có tứ cạnh phía đông giáp đất anh Sương, phía Tây giáp đất anh Thành, phía Nam giáp đất anh Bàn, chị Toan, phía Bắc giáp đường Nguyễn Trãi. Nguồn gốc đất là bà Hồng mua của anh Bàn và chị Toan. Những lời khai của anh Bàn và chị Toan hoàn toàn phù hợp với lời khai của bà Hồng. Mặc khác, ông Quyết cũng khai tại bản tự khai và lời khai tại Tòa là mảnh đất hoàn toàn là ông nhận chuyển nhượng từ bà Trạng, không có khai phá thêm.

Về việc quyết định số 212/QĐ-UBND của UBND huyện Mang Giang cấp đất cho bà Hồng chỉ thể hiện chiều rộng 20m x dài 50m mà không có sơ đồ xác minh ranh giới, bà Hồng lý giải là vào năm 1987, khi mà hệ thống pháp luật đất đai chưa hoàn thiện, chưa chặt chẽ; cán bộ địa chính không xuống đo đạc dẫn đến việc chính quyền huyện ra quyết định cấp đất mà không ghi rõ vị trí ranh giới đất là một thực tế xảy ra phổ biến tại thời điểm ấy. Mặt khác, bà Hồng cũng cho rằng, trong quá trình sử dụng đất bà phát hiện Nhà nước cấp thiếu đất thì bà có quyền đề nghị điều chỉnh lại diện tích đất đúng với thực tế.

Tiếp đó, VKSND tỉnh cho rằng việc chuyển nhượng đất giữa các bên tuy không phù hợp với quy định pháp luật tại thời điểm chuyển nhượng nhưng phù hợp với ý chí, nguyện vọng của các bên, không trái đạo đức xã hội. Nhận định này cũng không đúng khi bà Hồng chỉ vì tình chị em thân thiết với bà Xuân nên mới gửi nhờ quyết định cấp đất và nói rõ nếu ai muốn mua mảnh đất này phải báo cho bà Hồng biết. Bà Hồng chưa bao giờ có giấy ủy quyền cho bà Xuân bán đất của mình. Theo quy định của pháp luật, việc ủy quyền phải được xác lập bằng văn bản, việc ông Quyết mua đất không chính chủ là sai. Bản thân ông Quyết biết việc này nhưng vẫn bất chấp và có hành vi giả mạo giấy tờ sang nhượng đất là vi phạm pháp luật. Điều này đã được Công an huyện Đak Đoa tiến hành xác minh, làm rõ.

Trong khi đó, sự việc bà Xuân lợi dụng sự tin tưởng của bà Hồng để đưa quyết định cấp đất cho chị mình – bà Vinh – để rồi bà Vinh tự ý đem nó đi cấn trừ nợ; việc bà Trạng bán đất cho ông Quyết, sử dụng giấy tờ giả, ký khống mạo danh bà Hồng tại sao không được Viện Kiểm sát xem xét trong khi rất rõ ràng, đây mới chính là những hành vi trái pháp luật, trái đạo đức xã hội? Ngoài ra, VKS cũng thiếu căn cứ khi suy diễn một cách chủ quan rằng bà Hồng gửi giấy cấp đất cho bà Xuân “có nghĩa giữa 2 người đã có thiết lập 1 hợp đồng ủy quyền để bà Xuân bán lô đất này”.

Sau khi Tòa xử phiên sơ thẩm chỉ chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của mình, bà Nguyễn Thị Hồng cũng đã có đơn kháng cáo gửi TAND tỉnh yêu cầu xét xử phúc thẩm theo nội dung đơn bà đề ngày 22/12/2012. Được biết, khi nhận được bản kháng nghị của VKS tỉnh, bà Hồng cũng đã có đơn thư trình bày rõ các quan điểm và chứng cứ trước các lập luận mà VKSND tỉnh đưa ra. Xét thấy, vụ án đã bị TAND huyện Đak Đoa kéo dài gần 4 năm mới đưa ra xét xử, những chứng cứ mà phía nguyên đơn bà Hồng đưa ra hoàn toàn có cơ sở pháp lý, bản án 08 cũng đã phần nào thể hiện rõ. Vì vậy, mong rằng, TAND tỉnh Gia Lai sẽ tiếp tục đưa ra bản án công tâm đúng quy định pháp luật để giải quyết dứt điểm vụ việc cho dân.

Nhóm PVPL