Đất nước chia rẽ vì một bản án của cựu Tổng thống Brazil

“Lula” da Silva - thương hiệu Brazil

Vụ việc này đã làm mờ đi “di sản” của ông - một trong những nhân vật chính trị cương quyết nhất của Brazil, một nhà lãnh đạo có uy tín, người lớn lên từ nghèo đói, thách thức chế độ độc tài quân sự và nuôi dưỡng những tham vọng toàn cầu cho đất nước của ông, từng giúp cho Brazil giành được quyền đăng cai World Cup 2014 và Thế vận hội 2016.

Luiz Inácio Lula da Silva, cựu Tổng thống Brazil giơ hai bàn tay nhúng dầu trong một chuyến thăm tới Petrobras

Ông Da Silva đã đứng đầu đất nước ở một thời kỳ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, dẫn đến những biến chuyển xã hội, giúp hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo ở một quốc gia có khoảng cách lớn nhất thế giới giữa người giàu và người nghèo. Christopher Sabatini, giám đốc điều hành của Global American - một nhóm nghiên cứu ở New York, nói: "Điều này (lời buộc tội và mức án dành cho Da Silva) không những chỉ phá hoại lớn uy tín của chính bản thân ông Da Silva và sự nghiệp chính trị của ông, mà danh tiếng của đất nước Brazil cũng bị phá hủy nghiêm trọng. Bởi ông ấy chính là thương hiệu của đất nước Brazil".

Mặc dù có các cáo buộc tham nhũng chống lại ông và đảng của ông, Da Silva vẫn dẫn đầu trong các cuộc thăm dò ý kiến gần đây gần đây về cuộc bầu cử Tổng thống.

Buộc tội & tranh cãi

Mặc dù ông Da Silva liên quan đến số tiền tương đối khiêm tốn, đặc biệt so với quy mô to lớn đáng kinh ngạc của một số trường hợp tham nhũng khác ở Brazil, các công tố viên đã mô tả ông là chủ mưu của một kế hoạch gom tiền rất lớn, cho phép đảng của ông mua phiếu trong Quốc hội. Vụ án chống lại ông bắt đầu bằng một cuộc điều tra về rửa tiền tại trạm xăng.

Tuy nhiên, khi các công tố viên tiếp tục đào bới, họ cho biết đã phát hiện hàng tỷ USD tiền hối lộ liên quan tới Petrobras và các nhà thầu mạnh như Odebrecht - một công ty xây dựng lớn có quan hệ sâu rộng ở Nam bán cầu. Vụ án hay được gọi là Car Wash (rửa xe ô tô).

Vụ kiện chống lại ông Da Silva - người từng dẫn dắt để đưa Brazil lên vị trí cao trên “sân khấu” chính trị thế giới với vai trò tổng thống từ năm 2003 đến năm 2010, buộc tội ông và vợ đã nhận bất hợp pháp khoảng 1,1 triệu USD từ một công ty xây dựng, để xây cất và sửa chữa một căn hộ gần biển. Đổi lại, các công tố viên cho biết, công ty xây dựng sẽ có được các hợp đồng sinh lợi từ Petrobras - tập đoàn dầu mỏ khổng lồ do Nhà nước kiểm soát. Thẩm phán Moro, người giám sát các vụ án liên quan đến vụ bê bối liên quan đến tập đoàn dầu mỏ do nhà nước kiểm soát, cho biết các hành động của ông Da Silva là một phần của "kế hoạch tham nhũng có hệ thống" tại Petrobras. Thẩm phán Moro viết: "Tổng thống nước cộng hòa có trách nhiệm lớn. Vì vậy, tội của ông có hậu quả cũng rất to lớn khi ông phạm tội”.

Trong phán quyết của tòa án, thẩm phán nói rằng cựu tổng thống đã cố gắng để đe dọa tòa án, và theo quan tòa thì đó có thể là cơ sở cho việc bắt giữ ông ngay lập tức. Tuy nhiên, Thẩm phán Moro cho rằng cần "thận trọng" để cho phép ông Silva chưa phải thụ án ngay để chờ kháng cáo. Ông Sergio Moro - thẩm phán đã ra phán quyết kết án ông hôm thứ Tư, thường được coi là đối thủ trực tiếp, có tỷ lệ ủng hộ sát nhất ông Da Silva trong cuộc đua tranh cử tổng thống chưa chính thức. Thẩm phán Sergio Moro nói rằng theo luật của Brazil, ông da Silva sẽ không đủ điều kiện để trở lại văn phòng tổng thống. Những chuyên gia pháp lý thì giải thích phán quyết này có nghĩa là ông Da Silva vẫn có thể chạy đua tổng thống trong khi vụ kiện đang được kháng cáo.

Lãnh đạo Đảng Lao động - Thượng nghị sĩ, bà Gleisi Hoffmann nói: "Chúng tôi coi đây là một nỗ lực nhằm đẩy Lula ra khỏi tiến trình bầu cử”, và đảng của bà sẽ kháng cáo quyết định này.

Hậu quả với đất nước

Mauricio Santoro, một nhà nghiên cứu khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Rio de Janeiro, đã nhận định việc kết án ông Da Silva là một bước ngoặt quan trọng trong một quốc gia bị phân cực sâu sắc. Ông Santoro nói: "Chúng tôi có khoảng một nửa dân số đất nước muốn Lula làm tổng thống và một nửa khác muốn ông ta bị đi tù”. Điều này đặt một trách nhiệm rất lớn vào các thẩm phán khi ra phán quyết trong phiên tòa xét xử kháng cáo của ông Da Silva.

Sự nghiệp của Lula Da Silva:

- Sinh năm 1945, là một cậu bé mồ côi, trở thành người bán hàng rong rồi là một công nhân nhà máy thép.

- Năm 1975, ông được bầu làm Chủ tịch Hiệp hội công nhân ngành thép. Năm 1980, ông là người sáng lập Đảng Lao động (PT - Partido dos Trabalhadores - Brazil), liên minh các nhóm cánh tả, nhóm các nhà hoạt động tôn giáo, nhóm các nhà hoạt động xã hội. Năm 1986, ông được bầu vào Ủy ban quốc gia liên bang, làm phó Thống đốc bang São Paulo.

- Ông da Silva đã từng tranh cử Tổng thống vào năm 1989, 1994 và 1998 nhưng không thành công. Năm 2002, sau khi mở rộng liên minh và liên minh được với các nhà lãnh đạo của các tập đoàn kinh tế, ông đã giành chức tổng thống, hứa hẹn thay đổi kinh tế và chính trị và chấm dứt nạn đói. Hàng chục triệu người Brazil được hưởng lợi từ các chương trình xã hội dưới thời chính quyền của ông.

- Tháng 3 năm 2016, cảnh sát đã đột nhập vào nhà và bắt giam ông. Sau đó, ông bị buộc tội rửa tiền và nhận tiền liên quan đến một căn hộ sang trọng ở thành phố biển Guarujá. Tháng 9 năm 2016, thẩm phán giám sát việc điều tra Petrobras chính thức chấp nhận cáo buộc tội tham nhũng và rửa tiền chống lại Da Silva, tố cáo ông là kẻ chủ mưu của một kế hoạch ghép nối nhằm duy trì sự nắm quyền cho đảng của ông với chức vụ tổng thống.

- Thứ Tư (12/7/2017), ông bị kết tội tham nhũng và rửa tiền và bị kết án 9 năm rưỡi tù giam.

VƯƠNG HƯNG