Đấu thầu vàng miếng: Vì sao doanh nghiệp không mặn mà?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có công văn gửi các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp về việc thông báo hủy phiên đấu thầu vàng miếng ngày 25/4 do chỉ có 1 đơn vị nộp phiếu dự thầu.

Như vậy, đây là lần thứ 2, việc đấu thầu bị hoãn lại bởi cùng 1 lý do là thiếu thành viên dự thầu. Trước đó, ngày 22/4, NHNN cũng đã thông báo hủy đấu thầu phiên đầu tiên.

Theo kế hoạch, NHNN thực hiện đấu thầu bán vàng miếng vào sáng 25/4. Tổng khối lượng đấu thầu vàng miếng không đổi so với phiên đấu thầu trước đó vào ngày 23/4 (16.800 lượng vàng miếng SJC). Giá tham chiếu để tính giá trị đặt cọc tăng mạnh 1,6 triệu đồng/lượng so với phiên đấu thầu liền trước, lên đến 82,3 triệu đồng/lượng.

Phiên đấu thầu vàng miếng ngày 25/4 là phiên thứ 2 bị hoãn, do chỉ có 1 đơn vị nộp phiếu dự thầu

Khối lượng đấu thầu tối đa một thành viên được phép đặt thầu là 20 lô (tương đương 2.000 lượng). Mỗi thành viên dự thầu chỉ được đăng ký 01 mức giá tối thiểu bằng hoặc cao hơn giá sàn do NHNN công bố.

Trước đó, tại phiên đấu thầu ngày 23/4, chỉ có 2 thành viên trúng thầu với tổng số vàng trúng thầu là 3.400 lượng, tương đương 20% lượng vàng mang ra đấu thầu. Như vậy, có đến 80% lượng vàng NHNN mang ra đấu thầu bị "ế".

Theo các chuyên gia, ở thời điểm này, rất ít doanh nghiệp dám "ôm" 1.400 - 2.000 lượng vàng, bởi việc trữ một khối lượng vàng giá cao trong bối cảnh giá vàng thế giới biến động mạnh là rất rủi ro.

Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần cho biết, ngân hàng từ chối tham gia phiên đấu thầu vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước vì biên lợi nhuận rất thấp, chỉ khoảng 20.000 đồng/chỉ nên ngân hàng không muốn đầu tư vào vàng.

Mức đặt thầu tối thiểu này là quá cao so với nhu cầu thị trường hiện nay. Theo tính toán, nhu cầu tiêu thụ vàng miếng SJC bình quân của toàn thị trường khoảng 200-300 lượng/ngày. Ngày cao điểm ghi nhận mức bán ra 400 lượng - gần như cao nhất kể từ đầu năm nay.

Với sức tiêu thụ này, đặt cọc mua ngay 1.400 lượng vàng miếng thì không biết bao giờ mới bán hết. Trong khi đó, hầu hết doanh nghiệp kinh doanh vàng đều tuân thủ nguyên tắc mua bao nhiêu bán bấy nhiêu, bởi giá vàng tăng - giảm liên tục, do đó việc trữ một khối lượng vàng giá cao trong bối cảnh giá vàng thế giới biến động mạnh là rất rủi ro.

Theo chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, sau khi đấu thầu, nếu không đủ vàng, NHNN được quyền hủy kết quả, như vậy, rủi ro đối với các đơn vị đấu thầu là rất lớn.

Bên cạnh việc họ phải đấu thầu theo thị trường, giá vàng lúc lên lúc xuống khó kiểm soát, bây giờ đấu thầu vàng của NHNN xong lại thông báo đối tác họ không cung cấp đủ. Như vậy NHNN không phải bồi thường, phía doanh nghiệp tham gia đấu thầu vàng lại chịu rủi ro.

Để thu hút sự tham gia của nhiều đơn vị vào các phiên đấu thầu cũng như đảm bảo thành công cho các phiên đấu thầu tiếp theo, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, phải xây dựng được mức giá phù hợp để người đấu thầu tính toán được lợi ích của họ.

Về phần đặt cọc cũng phải xem xét, hiện nay đặt cọc đang là 10%, đây cũng được nhận định là mức cọc khá lớn khiến nhiều doanh nghiệp phải cân nhắc, vị chuyên gia này nêu ý kiến.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia kinh tế cũng nhận định, đấu thầu vàng chỉ là giải pháp tình thế để tăng nguồn cung ra thị trường, chứ không phải là giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng chênh lệch giá vàng đang bất hợp lý như hiện nay.

Việc thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và vàng thế giới cần biện pháp thương mại và tuân theo thông lệ quốc tế. Tức là sẽ cho phép các công ty đủ điều kiện được quyền xuất nhập khẩu vàng, dùng thuế, hải quan điện tử để quản lý.

Theo quan điểm của TS. Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, việc đều đặn bổ sung nguồn cung bằng cho cách cho nhập khẩu vàng sẽ giúp chênh lệch giá vàng thu hẹp.

TS. Đinh Thế Hiển lưu ý, để cấp hạn ngạch nhập khẩu vàng cho doanh nghiệp, trước hết cần phải nghiên cứu toàn diện, tính toán được nhu cầu vàng của người dân mỗi năm là bao nhiêu. Muốn như vậy, phải tính toán được giá trị gia tăng của Việt Nam mỗi năm là bao nhiêu và với giá trị gia tăng đó, bao nhiêu có thể được tích lũy ở dạng ngoại tệ hoặc vàng, từ đó có thể tính ra được số lượng vàng hợp lý nhập khẩu vào Việt Nam...

Tuấn Kiệt