Đầu tư xây dựng nhà ở xã hội: Ba vướng mắc lớn sẽ được tháo gỡ?

Nguồn vốn vay của VDB Theo tin từ Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, trong tháng 8 vừa qua, đơn vị này đã phối hợp với Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) tiến hành thẩm tra một số dự án nhà ở cho người có thu nhập thấp trên địa bàn Hà Nội có nhu cầu vay vốn. Ông Lê Cao Tuấn, Phó văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản cho biết, trước mắt, việc giải ngân vốn sẽ ưu tiên cho những dự án ở những thành phố lớn có nhu cầu bức thiết về nhà ở và đã đủ điều kiện triển khai. VDB sẽ lựa chọn một số dự án tại Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Đồng Nai và TP.HCM, trong đó Hà Nội sẽ được lựa chọn 2 - 3 dự án để thí điểm cho vay vốn ưu đãi trước khi nhân rộng ở các địa phương khác trên cả nước. Dự kiến, VDB sẽ cho các doanh nghiệp vay vốn với mức lãi suất cho vay ưu đãi, đặc biệt mức lãi suất này không đổi trong suốt vòng đời dự án, thời gian cho vay và thời gian ân hạn hợp lý, quy trình thủ tục vay đơn giản. Các chủ đầu tư có nhu cầu vay vốn xây dựng nhà ở xã hội cần nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ thẩm định và giấy tờ có liên quan, đồng thời xây dựng phương án kinh doanh (trong đó xác định rõ phương án vay và phương án trả nợ, thời gian vay… hợp lý). Do bên cho vay đặc biệt quan tâm đến tính hiệu quả, khả năng trả nợ và tiến độ dự án, nên chủ đầu tư cần đối chiếu cụ thể các ưu đãi về thuế, vốn vay, chi phí liên quan đến đất đai, cơ sở hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào để tính toán chính xác hiệu quả và khả năng trả nợ của dự án. Giải quyết quỹ đất sạch Ngoài vấn đề “khát vốn”, một vướng mắc lớn khác cản trở việc phát triển nhà ở xã hội chính là việc bố trí quỹ đất sạch phục vụ các dự án. Ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, hiện các dự án đều triển khai trên quỹ đất công của Nhà nước và quỹ đất 20% của các khu đô thị. Nhưng với số lượng lớn dự án xây dựng nhà ở xã hội thì diện tích đất trên là không đủ. Trên thực tế, hiện tại việc bố trí quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội đang phụ thuộc rất nhiều vào quỹ đất 20% trong các dự án xây dựng nhà đô thị. Nhiều dự án khác rơi vào tình cảnh “giật gấu vá vai” về quỹ đất hoặc chính chủ đầu tư phải chủ động tìm kiếm, đề xuất vị trí dự án. Ông Nam cho rằng, thời gian tới, phải có quy hoạch, làm sao phải rõ ràng đâu là đất công, đâu là đất nhà ở. Trong đất nhà ở lại phải rạch ròi, đâu là đất nhà ở thương mại, đâu là đất nhà ở xã hội và tỉ lệ phải thích đáng. Đồng thời, các địa phương và Bộ Xây dựng cần có cơ chế khuyến khích chủ đầu tư là các khu công nghiệp cần chủ động bố trí quỹ đất sạch ngay tại các khu công nghiệp để xây dựng nhà ở cho công nhân… Còn việc xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp cần sự nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc cấp quỹ đất sạch thực hiện dự án. Khai thông thủ tục bán nhà Cơ chế bán nhà ở cho người có thu nhập thấp hiện đang bị “tắc” ở “đầu ra” cũng sẽ được giải quyết. Đại diện Bộ Xây dựng cho biết, hiện tại Dự thảo Thông tư hướng dẫn về đối tượng mua nhà ở xã hội đang được hoàn thiện. Theo đó, những tiêu chí về đối tượng được mua nhà ở xã hội sẽ rất rõ ràng và cụ thể. Trước đó, Bộ Xây dựng cũng đã quy định và đưa ra bảng điểm hướng dẫn người nghèo mua và thuê mua nhà ở với những tiêu chí cụ thể với số điểm 90/100 điểm. 10 điểm còn lại do địa phương tự quyết (căn cứ vào điều kiện đặc thù của từng vùng mà các cơ quan Trung ương chưa tính hết). Chẳng hạn, có địa phương sẽ ưu tiên xem xét thêm về đối tượng thương binh, liệt sỹ, những người tàn tật hoặc những gia đình gặp những rủi ro lớn… Tuy nhiên, đến thời điểm này, nhiều địa phương vẫn chưa có quy định cụ thể, trong khi một số dự án nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp đã được hoàn thiện, khiến doanh nghiệp không thể bán hàng được. Để giải quyết tình trạng chậm ban hành các tiêu chí còn lại (được tính bằng 10 điểm), ông Nam cho biết, Bộ Xây dựng đang xem xét đến việc sẽ khống chế thời gian ban hành văn bản hướng dẫn của các địa phương nhằm tạo điều kiện cho chính sách nhà ở xã hội được khai thông, tạo điều kiện cho chính sách nhà ở nhanh chóng được triển khai.