Đề thi tham khảo Bộ Công an bàn về thông điệp của thiền sư Thích Nhất Hạnh

Bộ Công an đã công bố đề thi tham khảo bài thi đánh giá sử dụng để tuyển sinh trong khối trường công an năm 2024, trong đó có môn tự luận Ngữ văn.

Gợi ý về phần thi tự luận Ngữ văn Bài thi đánh giá tuyển sinh đại học Bộ Công an

I. Đọc hiểu (2,5 điểm)

Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:

"Chúng ta đã gặp những chàng dũng sĩ trên bước đi của chúng ta. Không có bản lĩnh thực của dũng sĩ, họ phải mượn tạm khí giới của cuộc đời. Họ sử dụng được tiền bạc, danh vọng và thế lực. Nhưng mà những khí giới ấy chỉ có thể đối phó với cuộc đời thôi chứ không thể đối phó với bản thân và bảo vệ cho đời sống thực sự của chính các chàng dũng sĩ. Để đối phó với sự sinh tử của chính mình, các chàng dũng sĩ phải dùng sự bận rộn. Sự bận rộn, sự bận rộn. Ai chế tạo ra hóa phẩm kỳ diệu này mà sức tàn phá không kém chi bom nguyên tử, không khác chi khói thuốc phiện. Cái thế giới nội tâm trống trải quá, và con người bây giờ có thể đối phó với một cuộc chiến tranh dễ dàng hơn đối phó với một cái trống trải của lòng mình. Bận rộn công việc thì than phiền là bận rộn chẳng có thì giờ nghỉ ngơi, mà khi hết bận rộn thì không thể nghỉ ngơi được. Con người bây giờ không biết nghỉ ngơi. Hoặc giả chỉ biết nghỉ ngơi bằng những loại bận rộn khác, cũng được gọi là bận rộn. Hễ có được một chút thì giờ rỗi rãi ngừng tay thì không chịu đựng nổi. Phải với tay vặn cái nút máy thu thanh. Hoặc phải vớ lấy một tờ báo, đọc bất cứ bài vở gì, tin tức gì. Đọc quảng cáo cũng được. Phải có một cái gì để nhìn, để nghe, để nói, để trấn giữ đừng cho cái đầu của sự trống trải xuất hiện. Mặt mũi của sự trống trải sao mà kinh khiếp quá."

(Thích Nhất Hạnh, Nẻo về của ý, Nhà xuất bản Hồng Đức, 2017, trang 200)

Câu 1. Đoạn trích sử dụng phương thức biểu đạt gì?

Câu 2. Theo đoạn trích, điều gì gây khó khăn cho con người trong cuộc sống hiện nay hơn cả một cuộc chiến tranh?

Câu 3. Hình ảnh "chàng dũng sĩ" trong đoạn trích ngầm chỉ điều gì?

Câu 4. Chủ đề của đoạn trích là gì?

Câu 5. Hãy viết một đoạn văn khoảng 100 chữ theo kết cấu diễn dịch, về sự bận rộn của con người hiện đại.

II. Làm văn (7,5 điểm)

Trong bài Đất Nước (trích từ trường ca Mặt đường khát vọng), nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm viết:

"Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời…"

(Ngữ Văn 12, tập một, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2014)

Dựa vào những hiểu biết về đoạn thơ, anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về tình cảm và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay đối với đất nước.

Gợi ý đáp án

I. Đọc hiểu

Câu 1. Đoạn trích sử dụng phương thức biểu đạt: tự sự, nghị luận.

Câu 2. Theo đoạn trích, điều gây khó khăn cho con người trong cuộc sống hiện nay hơn cả một cuộc chiến tranh là "cái trống trải của lòng mình".

Câu 3. Hình ảnh "chàng dũng sĩ" trong đoạn trích mang tính ẩn dụ, biểu tượng ngầm chỉ sự mạnh mẽ, dũng cảm và bản lĩnh của con người có thể chiến thắng được sự hèn yếu, dục vọng trong chính lòng mình. Từ đó, con người có thể bước qua những ranh giới của sự tầm thường để giữ những điều tốt đẹp, thanh cao.

Câu 4. Chủ đề của đoạn trích "Nẻo về của ý": Cách ứng xử của con người trước cuộc sống bận rộn, là thái độ sống trước những cám dỗ về tiền bạc, danh vọng và quyền lực.

Câu 5. Lưu ý: Đoạn văn diễn dịch là đoạn văn có câu chủ đề mang ý khái quát đứng đầu đoạn, các câu còn lại triển khai cụ thể ý của câu chủ đề, bổ sung, làm rõ cho câu chủ đề.

Ví dụ: Câu chủ đề: Cuộc sống hiện đại khiến con người ngày càng bận rộn. Triển khai ý: 1) Con người bị cuốn theo vòng xoáy của việc học hành, lao động, kiếm tiền, gây dựng sự nghiệp… 2) Vòng xoáy ấy khiến chúng ta cảm thấy mệt mỏi, nản chí, nhiều lúc không tránh khỏi thất vọng, tuyệt vọng. 3) Đó là lúc chúng ta cần phải suy nghĩ làm sao để có thể cân bằng cảm xúc giữa lao động và nghỉ ngơi.

II. Làm văn

Mở bài: Trích dẫn đoạn thơ "Đất Nước" (trường ca Mặt đường khát vọng của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm) và giới thiệu vấn đề cần nghị luận:

Thân bài:

Đoạn thơ "Đất Nước" thể hiện tư tưởng, sứ mệnh của tuổi trẻ miền Nam Việt Nam thời kì chống Mĩ cứu nước.

Thông điệp: Sự gắn bó máu thịt của đất nước với cuộc đời mỗi con người, đất nước là sinh mệnh, là sự sống. Từ đó khơi dậy trách nhiệm "gắn bó", "san sẻ", "hóa thân".

Trình bày suy nghĩ về tình cảm và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay với đất nước.

- Được sinh ra và sống trong hòa bình là một sự may mắn, chính vì vậy chúng ta cần phải có sự cống hiến để góp phần xây dựng đất nước.

- Mỗi người khi học tập, lao động, tạo lập cho mình một cuộc sống tốt đẹp cũng chính là cống hiến cho Tổ quốc.

- Yêu thương, giúp đỡ đồng bào, vun đắp khối đại đoàn kết dân tộc…

Kết bài: Khái quát lại vấn đề nghị luận (tình cảm và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay đối với đất nước).

Minh Anh