Diễn từ Nobel Văn học của Bob Dylan bị tố 'mượn lời'

Chủ nhân của giải thưởng Nobel Văn chương gây tranh cãi nhất từ trước tới nay - Nhạc sĩ Bob Dylan tiếp tục vướng vào vụ lùm xùm nghi vấn "đạo" cả bài phát biểu trước khi nhận giải.

Theo Tạp chí Slate, nhạc sĩ Bob Dylan có thể đã ăn cắp một phần nội dung từ SparkNotes, phiên bản trực tuyến của CliffsNotes, để viết diễn văn nhận giải Nobel của mình. Đây là trang web cung cấp tài liệu học tập cho sinh viên ngành văn học và các ngành khác.

Nhạc sĩ Bob Dylan liên tiếp bị nghi ngờ đạo nhạc.

Có nhiều điểm tương đồng giữa bài viết của trang SparkNotes về tác phẩm Moby-Dick của nhà văn Herman Melville với cuốn sách mà ông Dylan nhắc tới trong bài diễn văn của mình.

Vụ việc được đưa ra sau khi một nhà văn khác là Ben Greenman lưu ý rằng, nhạc sĩ 76 tuổi Bob Dylan có thể đã trích dẫn sai một câu trong Moby-Dick.

Ông Greenman viết trên trang mạng xã hội cá nhân của mình, cho rằng Dylan dường như đã “phát minh” ra một khoảnh khắc trong Moby-Dick, trong đó, một linh mục nói với nhân vật Flash rằng: “Những người chịu tổn thương, có người được dẫn tới tới Chúa, lại có người bị dẫn tới những khổ đau”.

Trong khi Greenam không tìm thấy câu này trong nhiều ấn bản của cuốn Moby-Dick thì tạp chí trên lại phát hiện trang SparkNotes từng miêu tả nhà truyền giáo là “người mà những thử thách đã dẫn ông tới với Chúa thay vì khổ đau”.

Tạp chí này khẳng định có những từ đáng chú ý xuất hiện trên trang SparkNotes mà không có trong sách.

Ví dụ, Dylan nói về thuyền trưởng Ahab: “Ông ta gọi Moby là hoàng đế, coi nó như hiện thân của cái ác”. Bản thân cuốn tiểu thuyết của Melville không hề có cụm “hiện thân của cái ác”, trong khi trang SparkNotes từng viết về Ahab: “ông ta coi con cá voi là hiện thân của cái ác”.

Tạp chí Slate cũng chỉ ra rằng, đây cũng không phải lần đầu Dylan bị tố đạo văn. Ông từ lâu đã vay mượn từ nhiều nguồn khác nhau để viết lời bài hát.

Album Love and Theft năm 2001 của ông bị chỉ trích gay gắt vì lời bài hát dường như lấy từ cuốn sách Confessions of a Yakuza của Junichi Saga và thơ Civil War của Henry Timrod.

Trong một buổi trả lời phỏng vấn năm 2012, ông Bob Dylan nói về những cáo buộc đạo văn rằng: "Tôi làm việc theo những nguyên tắc và giới hạn của nó... Viết bài hát là chuyện của giai điệu và nhịp điệu, ngoài ra thì mọi thứ đều có thể chấp nhận được. Bạn biến mọi thứ thành của bạn. Tất cả chúng ta đều làm vậy”.

Hiện tại nam ca sĩ vẫn chưa phản hồi về cáo buộc trên. Trước đây, Dylan từng thừa nhận ông đã “chịu ảnh hưởng” từ tác phẩm khác khi sáng tác các bài hát Blowin'in the Wind, The Times They Are A-Changin và Like a Rolling Stone.

Ông Dylan đã từ chối đến lễ trao giải được tổ chức vào ngày 10/12/2016 ở Stockholm vì trùng lịch với lịch diễn được lên kế hoạch trước.

Theo quy định, người đoạt giải thưởng phải có bài diễn từ mới được Huy chương, giấy chứng nhận đoạt giải kèm theo số tiền thưởng tương đương 900.000 USD. Do vậy, sau đó, nam ca sĩ đã hoàn thành diễn từ của mình để gửi Viện Hàn Lâm Thụy Điển.

Thay vì đến dự, ông đã gửi một bức tâm thư xin lỗi và được đại sứ Mỹ tại Thụy Điển đọc trước những người tham gia buổi trao giải.

Trong bức thư, nhạc sĩ bày tỏ: “Tôi từng hỏi mình rằng không biết những lời bài hát của mình có phải là văn học không. Và đến nay, cảm ơn Viện hàn lâm Thụy Điển đã cho tôi câu trả lời tuyệt vời như vậy”.

Đại sứ Mỹ tại Thụy Điển đọc bức tâm thư của Bob Dylan trong ngày nhận giải Nobel Văn chương mà ông không thể đến nhận.

Bod Dylan còn ví việc ông sở hữu giải Nobel văn học như một kỳ tích, tỷ lệ cực nhỏ như việc ông đang đứng trên mặt trăng.

Nam ca sĩ khẳng định, không giống như văn chương, những bài hát của ông được viết ra để hát lên, không phải để đọc, và những bài hát đó chỉ có một sứ mệnh - là làm rung động người nghe, không phải để tạo nên những nghĩa lý logic.

Đến đầu tháng 4 năm nay, nhạc sĩ Bob Dylan mới chính thức nhận được huy chương và giấy chứng nhận của giải thưởng danh giá này tại một buổi tiệc riêng ở Stockholm, với sự tham gia của 12 thành viên Viện Hàn lâm Thụy Điển.

Nhạc sĩ nhận giải thưởng Nobel văn chương vẫn còn tranh cãi

Bob Dylan đã từng gây kinh ngạc trong giới văn chương bởi những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thế giới vẫn còn đang sống nhưng chưa được xướng tên tại giải thưởng danh giá này.

Bob Dylan bị cho là không đủ sức thuyết phục để nhận giải Nobel.

Nhiều người trong giới nghệ thuật cho rằng Bob Dylan không cần tới giải Nobel Văn học, trong khi giải thưởng cần trao cho người có tài năng và cống hiến hết mình cho sự nghiệp văn chương.

Tờ Vatican L'Osservatore Romano cho rằng, một số “nhà văn thực sự” khó có thể hài lòng với kết quả này. Tiểu thuyết gia Mỹ gốc Nga Irvine Welsh, tác giả cuốn Gary Shteyngart, mỉa mai: “Tôi hoàn toàn hiểu cho quyết định này của Viện Hàn lâm Thụy Điển, việc đọc sách hẳn là rất khó khăn”.

Nữ nhà văn Mỹ Jodi Picoult nói bà rất mừng cho Bob Dylan, nhưng bà cũng hài hước khi băn khoăn không biết điều đó có đồng nghĩa với việc bà có cơ hội thắng giải Grammy âm nhạc hay không.

Quế Chi