Doanh nghiệp phải đăng ký lộ trình tăng giá

* Giá điện là đầu vào rất quan trọng của toàn bộ nền kinh tế. Điều chỉnh giá điện lên, tất nhiên sẽ làm tăng giá thành hàng hóa, dịch vụ, làm tăng mặt bằng giá chung và người tiêu dùng phải bỏ thêm tiền cho các khoản chi tiêu bị tăng giá. Xin ông cho biết những biện pháp nhằm kiểm soát việc tăng giá trong thời gian tới trên thị trường? Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Về phía các cơ quan quản lý của Nhà nước, hiện nay Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục chỉ đạo các sở tài chính địa phương cũng như là các bộ, ngành có liên quan đến hoạt động quản lý giá cả thị trường phải tập trung kiểm tra những doanh nghiệp lớn sử dụng những nguyên liệu đầu vào nhằm kiểm soát các yếu tố tăng giá. Theo đó, thông qua việc doanh nghiệp phải đăng ký giá với các cơ quan quản lý giá nhằm tránh hiện tượng các doanh nghiệp lợi dụng làm giá. Hiện nay, điều mà chúng ta đang lo lắng thực sự đó là các hệ thống chợ truyền thống đều chưa có sự quản lý và kiểm soát chặt chẽ sẽ dễ dẫn đến việc các tiểu thương tự ý tăng giá bán. Chính vì vậy mà theo tôi, Bộ Công thương cũng phải chỉ đạo các lực lượng chức năng nhằm kiểm soát tốt thị trường trong thời gian tới. Cụ thể là các ban quản lý chợ trong cả nước cần phải kiểm tra tránh tình trạng tăng gia sản phẩm, nhất là những mặt hàng cốt yếu như thực phẩm... bởi các chợ hiện nay hoạt động chưa được quy cũ như ở các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại hay cửa hàng của Nhà nước. Và một điểm không kém phần quan trọng nữa là cùng với việc kiểm soát thì việc điều hành cung - cầu bao giờ cũng phải luôn được coi trọng để không xảy ra tình trạng thiếu hàng, dẫn đến đột biến giá, đặc biệt là việc lợi dụng việc tăng giá điện, xăng của Nhà nước lại vừa lợi dụng việc thiếu hàng do hệ thống của Việt Nam tổ chức chưa tốt, chưa để hàng hóa đến tay người tiêu dùng... * Hiện nay với mức tăng giá điện mới 6,8%, Bộ Công thương cũng đã đưa ra những con số dự đoán về việc tăng giá trong lĩnh vực sản xuất và một số lĩnh vực khác. Ông có bình luận gì về vấn đề này không? Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Đến thời điểm hiện nay thì với con số tác động đến CPI là 0,16%. Theo tôi, đây là tác động trực tiếp vòng 1. Còn tác động trực tiếp vòng 2 tức là những doanh nghiệp sử dụng điện còn bị tác động, họ có làm tăng giá của những sản phẩm dùng điện hay không thì còn tùy thuộc vào tình hình thị trường và các biện pháp quản lý của nhà nước. Còn tính tác động đối với sản xuất kinh doanh làm tăng giá thành trung bình xấp xỉ 1% thì chúng ta có thể hoàn toàn dựa vào cơ cấu của khoản mục chi phí giá thành hiện nay để tính. Vì vậy, với những yếu tố đầu vào đang hình thành cộng với việc điều chỉnh tăng giá điện thì con số tính toán là có thể chấp nhận được cũng như việc tính toán tác động đối với đời sống của người tiêu dùng cũng căn cứ vào viêc tổng kết các hộ tiêu dùng điện để tính bình quân ra với mức tăng 5000 – 7000/tháng. Tuy nhiên, tình hình giá cả thị trường còn phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố như, cung - cầu của hàng hóa, đồng thời cũng phụ thuộc vào sự kiểm tra kiểm soát của cơ quan chức năng. Quan trọng là việc doanh nghiệp vẫn bảo đảm bình ổn giá hàng hóa dù giá đầu vào tăng. Giá điện, xăng, nước sinh hoạt tăng là nỗi lo của mọi người bởi sẽ hình thành mặt bằng giá mới trên thị trường. * Vậy thưa ông, hiện nay đối với doanh nghiệp những độc quyền, đặc biệt là độc quyền riêng và những nhóm chiếm thị phần rất lớn thì việc kiểm soát sẽ như thế nào? Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Như tôi đã nói, để kiểm soát được các doanh nghiệp độc quyền và nhóm chiếm thị phần lớn thì trước hết doanh nghiệp họ phải đăng ký lộ trình giá bán với cơ quan chức năng và nhà nước phải kiểm soát việc đăng ký giá của doanh nghiệp này theo quy chế tính giá của nhà nước đã ban hành trong đó có những doanh nghiệp có thể được phép tính yếu tố tiền lương như thế nào, khấu hao cụ thể ra sao, đầu thu nguyên vật liệu thế nào... Ví dụ như xăng cũng có thể là một loại hàng độc quyền nhóm, tuy nhiên Nhà nước đã ban hành hẳn một công thức tính giá xăng cụ thể từ giá nhập vào, cách tính thuế, cũng như chi phí kinh doanh và lợi nhuận... vì vậy khi Nhà nước đã kiểm soát theo những công thức như thế thì doanh nghiệp khó có thể tính khác được. * Vậy đã có trường hợp nào bị phát hiện không thưa ông? Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Có chứ, cũng có trường hợp doanh nghiệp đề xuất tăng giá lên quá cao nhưng sau khi chúng tôi kiểm tra và phát hiện trong đó có những yếu tố tính toán chưa hợp lý lắm và đã yêu cầu doanh nghiệp tính toán và đăng ký lại. Đơn cử như, một số doanh nghiệp kê khai về giá thuốc chẳng hạn, cũng có những trường hợp họ đề nghị tăng giá thuốc lên 15%. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra thấy có những yếu tố họ tính toán chưa đúng với yêu cầu nên chúng tôi phải yêu câu doanh nghiệp đó đăng ký lại. Trong lần đăng ký lại nếu kiểm tra thấy lộ trình kê khai hợp lý thì chúng tôi có thế chấp nhận. * Mới 2 tháng đầu năm dù chưa tăng giá điện nhưng chỉ số CPI đã tăng lên 3,32%, sang tháng 3/2010 bắt đầu lộ trình tăng giá điện thì liệu chỉ số CPI năm 2010 có giữ được con số như dự tính ban đầu với con số 7% không thưa ông? Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Quốc hội đã dự tính chỉ số CPI năm 2010 là 7% trong đó đã tính đến nhiều yếu tố như nới lỏng tiền tệ của năm trước và độ trễ của năm nay, yếu tố tiền lương sẽ tăng vào 1/5, và việc điều chỉnh giá điện, giá xăng cũng như một số mặt hàng khác. Như vậy, tổng hợp lại và tính toán thì năm 2010 con số CPI sẽ vào khoảng 7%. Theo quy luật của giá thị trường thì trong 3 tháng đầu năm, nếu tình hình thị trường diễn biến bình thường không có đột biến như năm 2007, 2008 thì chỉ số CPI trong 3 tháng đầu năm thường tăng cao. Sau đó từ quý 2, quý 3 sẽ ổn định và đến quý 4 có thể sẽ nhích lên. Sang tháng 3, giá điện tăng 6,8% và chỉ số giá tiêu dùng có thể ở mức 0,16% và có thể tăng gấp đôi thì con số cũng chỉ lên khoảng 0,30%. 2 tháng vừa qua nằm trong díp Tết nên chúng ta đã phải sản xuất nhiều hơn. Vì vậy sang tháng 3 nhu cầu không còn căng và lúc đó giá sẽ giảm mạnh. InfoTV Thúy Ngân