Doanh nghiệp Việt lãng phí các công cụ phòng vệ thương mại

Công cụ phòng vệ hữu hiệu

Bán phá giá trong thương mại xảy ra khi một loại hàng hóa được xuất khẩu từ nước này sang nước khác với mức giá thấp hơn giá bán của hàng hóa nước đó tại thị trường nội địa. Về bản chất, bán phá giá là hành vi phân biệt giá cả đối với cùng một sản phẩm hoặc sản phẩm tương tự, nhưng giá xuất khẩu lại thấp hơn giá tiêu thụ nội địa. Đây được xem là một hành động nhằm chiếm lĩnh thị trường, loại bỏ dần các đối thủ cạnh tranh.

Hình minh họa

Hiệp định về CBPG của WTO ra đời và có hiệu lực bắt buộc đối với tất cả các quốc gia thành viên. TS Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hội đồng tư vấn về phòng vệ thương mại quốc tế cho biết, nhiều loại hàng hóa trong Top 5 (dệt may, máy móc và thiết bị điện, nhựa – cao su, hóa chất và kim loại cơ bản) nhập khẩu từ các nước láng giềng đang là đối tượng của nhiều vụ kiện ở các thị trường khác trên thế giới.

“Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc cần sử dụng công cụ phòng vệ thương mại hiện nay”, bà Loan nhận định. “Do hiện trạng kinh tế nội địa ngày càng khó khăn, bên cạnh đó, có thể một số hàng hóa từ một số quốc gia thực sự đang bán phá giá, được trợ cấp hoặc xuất khẩu ồ ạt vì nhiều mục đích khác nhau như giải quyết hàng tồn kho trong nước, chiến lược cạnh tranh không lành mạnh để chiếm lĩnh thị trường.... Đồng thời, một số ngành hàng bắt đầu phát triển và tự họ nhận thức rõ ràng hơn về các công cụ hỗ trợ thương mại”.

Ở vị trí nào DN cũng ngày càng đối mặt nhiều hơn với CBPG

Khủng hoảng kinh tế tạo cơ hội cho các sản phẩm giá thấp như thủy sản, dệt may, da giày, gạo... mở rộng thị trường, đồng thời cũng làm tăng xu hướng bảo hộ của các quốc gia phát triển, trong đó có CBPG. Trên thực tế, với năng lực xuất khẩu ngày càng tăng cùng lợi thế cạnh tranh về giá, DN Việt Nam sẽ phải đối mặt ngày càng nhiều với các vụ kiện CBPG. Do đó, DN phải chủ động phòng tránh và đối phó, thông qua tìm hiểu bản chất, thủ tục tiến hành, sử dụng các biện pháp ứng phó thích hợp khi có tình huống kiện tụng xảy ra.

“Thời gian qua chúng ta đã sử dụng nhưng chưa được như mong muốn, mới dừng lại ở việc đi kháng kiện chứ chưa đi khởi kiện” – bà Đinh Thị Mỹ Loan nói – “Như vậy, thật là đáng tiếc khi bỏ quên công cụ phòng vệ thương mại trong khi lẽ ra phải sử dụng và phát huy hiệu quả công cụ này khi tham gia giao thương quốc tế”.

Tính đến hiện nay, Việt Nam mới chỉ tiến hành ba vụ điều tra, gồm có hai vụ điều tra tự vệ và một vụ điều tra CBPG đối với hàng nhập khẩu. Trong khi đó, nhiều loại sản phẩm mà Việt Nam đang nhập khẩu số lượng lớn, đặc biệt là hóa chất, nhựa, dệt may, kim loại, điện tử… đã và đang là đối tượng bị kiện CBPG ở nhiều quốc gia.

Ông Lê Sỹ Giảng – Phó Trưởng Ban Xử lý Chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ (Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương):

DN phải chủ động thu thập dữ liệu chứng minh

Để tìm kiếm mẫu đơn cho việc điều tra chống bán phá giá, DN có thể lấy các mẫu đơn có sẵn hoặc có thể lấy trên trang web của Cục Quản lý cạnh tranh.

Tuy nhiên, để có thể kiện chống bán phá giá được thành công thì DN phải xác định được mức độ thiệt hại như lượng bán hàng, doanh thu có bị ảnh hưởng, hàng tồn kho có bị tồn đọng nhiều…

Phải chứng minh được mối quan hệ nhân quả: các chỉ số, dấu hiệu, sử dụng phương pháp loại trừ, ví dụ xuất khẩu vẫn giữ vững nhưng trong nước tiêu thụ giảm.

Phải lập ra một đội gồm, người phụ trách bán hàng, kế toán và pháp chế trong công ty để đảm bảo những thông tin trong đơn được đưa ra chuẩn mực phù hợp với quy định của pháp luật và nên có cả luật sư hỗ trợ.

Bách Linh