Độc đáo Khu di sản thiên nhiên Ba Bể-Na Hang

Khu vực hồ Ba Bể được ưu tiên số 1 trong phát triển du lịch Bắc Kạn. Ảnh: Tổng cục Du lịch

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về việc gửi Báo cáo tóm tắt Hồ sơ "Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể-Na Hang” tới UNESCO đề nghị đưa vào Danh mục dự kiến xây dựng Hồ sơ di sản thế giới.

Đồng thời, giao UBND tỉnh Tuyên Quang chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Bắc Kạn và các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai lập hồ sơ “Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể-Na Hang” theo quy định tại Hướng dẫn thực hiện Công ước Di sản thế giới 1972 và pháp luật về di sản văn hóa.

Na Hang - cái tên còn khá xa lạ với nhiều người, nhưng đó là một địa danh du lịch với vẻ đẹp tiềm ẩn nơi núi rừng Tuyên Quang; nơi được ví như “Hạ Long trên cạn”. Còn Hồ Ba Bể là một điểm du lịch sinh thái lý tưởng với phong cảnh kỳ thú và sự đa dạng sinh học. Sẽ thật tuyệt vời khi kết hợp hai địa điểm này lại thành một cung đường với sông-núi-rừng-thiên nhiên hữu tình.

* Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang: Giá trị đa dạng sinh học vào loại cao nhất thế giới

Nằm cách trung tâm thị trấn Na Hang hơn 7km, khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang có diện tích trên 33.000 ha nằm trên địa bàn xã Thanh Tương, Sơn Phú, Khâu Tinh, Côn Lôn và thị trấn Na Hang (tỉnh Tuyên Quang) giáp với tỉnh Bắc Kạn, là nơi bảo tồn được gần như nguyên vẹn các giá trị đa dạng sinh học của rừng Tuyên Quang.

Hồ thủy điện Tuyên Quang nằm trên địa bàn hai huyện Na Hang và Lâm Bình. Ảnh Quang Đán - TTXVN

Hiện nay, Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang với diện tích trên 21.000 ha, có khoảng 68% diện tích là rừng ẩm nhiệt đới vẫn còn ở tình trạng nguyên sinh. Nơi đây cảnh quan thiên nhiên kỳ vỹ, có độ đa dạng sinh học cao và hiện còn lưu giữ được trên 2.000 loài thực vật, nhiều loại được ghi trong sách đỏ Việt Nam như: trai, nghiến, lát hoa, đinh, thông tre, hoàng đàn, trầm gió, nhiều loài lan hài, cây thuốc quý. Đặc biệt là hàng trăm cây nghiến có đường kính từ 2-3m sừng sững ôm lấy những khối đá vôi.

Khu bảo tồn cũng bước đầu ghi nhận được 88 loài thú (trong đó có nhiều loài động vật được ghi trong Sách đỏ Việt Nam, Sách đỏ thế giới): 294 loài chim, 30 loài bò sát và 18 loài lưỡng cư, 300 loài bướm, 40 loài dơi, hàng nghìn loại cá, trong đó có cá Dầm xanh, Anh Vũ.

Tại đây có 8 loài khỉ, trong đó voọc mũi hếch, voọc đen má trắng thuộc loại quý hiếm. Quỹ Bảo tồn thế giới của Mỹ (WWF-US) đã xác định đây là một trong những hệ sinh thái có giá trị đa dạng sinh học cao nhất trên thế giới.

Dòng sông Gâm chảy từ Hà Giang xuống, gặp dòng sông Năng từ Bắc Cạn tới đã tạo nên Na Hang với cảnh quan núi rừng hùng vĩ. Không chỉ có khu bảo tồn thiên nhiên với hệ động thực vật phong phú, đa dạng, nơi đây còn hấp dẫn đối với nhiều du khách bởi nổi tiếng với đỉnh núi Pắc Tạ hay vẻ đẹp hoang sơ của hồ trên núi; cùng nhiều hang động, thác nước kỳ vĩ và những nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số.

* Hồ Ba Bể - viên ngọc bích của vùng Đông Bắc

Hồ Ba Bể là một trong số không nhiều hồ nước ngọt tự nhiên lớn và đẹp của thế giới trên các vùng núi. Hồ được hình thành từ khoảng 10.000 năm trước, với lịch sử địa chất lâu dài và cấu trúc địa chất độc đáo.

Gọi là Ba Bể do hồ được tạo bởi ba nhánh sông lớn hợp lưu mà thành. Đó là ba nhánh sông Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng (tiếng Tày, pé là hồ). Đây là hồ có kiến tạo lớn nhất miền Bắc nước ta, nằm giữa vùng đá phiến và đá vôi ở độ cao 145m, hồ Ba Bể dài hơn 8km, rộng 3km, sâu khoảng 20-30m và có nhiều hang động, suối ngầm.

Toàn cảnh hồ như một bức tranh thủy mặc, làm say lòng những du khách tới nơi đây. Trong hồ có tới 50 loại cá, trong đó có rất nhiều loại cá quý hiếm như cá cóc Ba Bể, cá chiên ở thác Đầu Đẳng, cá chép kình, cá Dầm Xanh...

Từ Pé Lèng xuôi khoảng 800 mét, dòng sông Năng xuyên qua khối núi đá vôi Lũng Nham tạo ra động Puông dài 300m, cao hơn 30m với nhiều nhũ đá muôn hình vạn trạng, huyền ảo và lung linh.

Xung quanh hồ Ba Bể có khoảng 1.268 loài thực vật bậc cao có mạch, 470 loài động vật có xương sống, trong đó, có 81 loài thú, 234 loài chim, 30 loài bò sát, 18 loài lưỡng cư và 107 loài cá. Theo đánh giá của các nhà khoa học, trong khu vực Ba Bể có ít nhất 367 loài bướm và nhiều loại động vật không xương khác.

Toàn bộ khu vực hồ Ba Bể có những cảnh quan đặc biệt, như cao nguyên karst, thác Đầu Đẳng, hẻm vực karst sông Năng, hệ thống các hang động. Hồ Ba Bể còn có nhiều địa điểm liên quan đến các truyền thuyết, di tích khảo cổ, sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng và cảnh đẹp thiên nhiên khác. Chung quanh hồ là quần thể du lịch Ao Tiên, đảo Pò Giả Mải (đảo Bà Góa), động Puông, thác Đầu Đẳng)...

Đến với Ba Bể là đến với “viên ngọc bích” của vùng Đông Bắc và được ví như Vịnh Hạ Long của tỉnh Bắc Kạn. Hồ Ba Bể với làn nước trong xanh mầu ngọc bích êm dịu, với khí hậu chia thành hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô, nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 25 độ C.

Năm 1995, hồ Ba Bể đã được Hội nghị Hồ nước ngọt thế giới công nhận là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ./.