Giải thưởng Ibrahim không có chủ

Trong buổi họp báo tại London (Anh) ngày 19-10, tỷ phú Tập đoàn truyền thông Celtel Mo Ibrahim người Sudan, người thành lập và đại diện Quỹ tài trợ Ibrahim, cho biết ông tôn trọng quyết định của Ủy ban Giải thưởng. Trước đó, Ủy ban Giải thưởng đã cân nhắc một số ứng viên nổi trội như Thabo Mbeki (nguyên Tổng thống Nam Phi), John Kufuor (nguyên Tổng thống Ghana), Olusegun Obasanjo (nguyên Tổng thống Nigeria). Ông Thabo Mbeki bị buộc phải từ chức năm 2008 vì mất tín nhiệm trong nội bộ đảng Đại hội dân tộc Phi cầm quyền và bị chỉ trích nặng nề vì bệnh HIV/AIDS giết chết 300.000 người Nam Phi trong thời gian ông cầm quyền. Chính quyền của ông Olusegun Obasanjo ở Nigeria kết thúc trong hỗn loạn vì ông cố chuyển giao quyền lực cho người thân. Ông John Kufuor rời bỏ nhiệm sở bình yên sau hai năm cầm quyền và là nguyên thủ quốc gia thứ hai ở Ghana có quá trình chuyển giao quyền lực êm đẹp. Tuy nhiên, thành phần đối lập tố cáo chính quyền ông tham nhũng. Bản thân ông cũng không có thành tích lãnh đạo nổi bật. Một số lời đồn đoán rằng có lẽ tỷ phú Ibrahim đang khó khăn về tài chính do khủng hoảng kinh tế. Tuy nhiên, ông Ibrahim khẳng định Ủy ban Giải thưởng hoàn toàn độc lập với Quỹ tài trợ Ibrahim. Một số ý kiến nhận xét có thể đây là một động thái nhằm thức tỉnh các nhà lãnh đạo châu Phi trong bối cảnh dân chủ ở châu Phi đang thụt lùi. Căn cứ hệ thống đánh giá gồm 84 chỉ số để xác định giải thưởng Ibrahim, năm 2009 đã có 26/53 nước châu Phi có tiến bộ, châu Phi đã bớt đói kém và người dân tự do hơn trong chọn lựa lãnh đạo. Tuy nhiên, theo chuyên gia về Trung Phi Guillaume Lacaille thuộc tổ chức Khủng hoảng quốc tế ở Bỉ, hiện có xu hướng đáng lo ngại là một số nhà lãnh đạo châu Phi cố sửa đổi hiến pháp và chỉ đạo bầu cử theo hướng tiếp tục cầm quyền hoặc chuyển vị trí cho người thân. Năm qua, một số nước như Madagascar, Mauritius và Guinea xảy ra đảo chính. Tại Kenya và Zimbabwe thì xuất hiện tình trạng bạo lực bầu cử và tranh giành quyền lực. Giải thưởng Ibrahim được thành lập hồi tháng 10-2006 dành cho các nguyên thủ quốc gia được bầu chọn dân chủ và đã rời vị trí trong ba năm nay. Ứng viên phải có quá trình lãnh đạo tốt, giúp phát triển cuộc sống người dân trong nước và cả châu lục, để lại tình cảm và ấn tượng tốt đẹp khi cầm quyền lẫn khi rời vị trí lãnh đạo. Người nhận giải sẽ được tặng thưởng năm triệu USD trong 10 năm, sau đó mỗi năm sẽ được nhận thêm 200.000 USD đến cuối đời. - Năm 2007, ông Joaquim Alberto Chissano (nguyên Tổng thống Mozambique) đoạt giải thưởng Ibrahim vì có công chấm dứt nội chiến kéo dài 16 năm và không cố thay đổi hiến pháp, chấp nhận rời bỏ chức vụ tổng thống sau hai nhiệm kỳ. - Năm 2008, ông Festus Gontebanye Mogae (nguyên Tổng thống Botswana) đoạt giải Ibrahim vì có thành tích tốt trong công tác đối phó với đại dịch HIV/AIDS và có công hòa giải xung đột giữa một số quốc gia châu Phi.