Hà Nội quyết tâm khắc phục hạn chế trong thu gom, xử lý rác thải

Rác thải sinh hoạt đổ không đúng nơi quy định tại khu dân cư 20 phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai (Hà Nội).

Trung bình mỗi ngày đêm, tại TP Hà Nội phát sinh hơn 6.200 tấn chất thải sinh hoạt, trong đó ở khu vực nội thành và thị xã Sơn Tây phát sinh 3.200 tấn, khu vực ngoại thành khoảng 3.000 tấn. Dù đã có nhiều cố gắng, song do năng lực quản lý, thu gom, xử lý rác thải còn hạn chế, mới có khoảng 70% số lượng rác thải phát sinh hằng ngày được thu gom, xử lý, dẫn tới một lượng lớn rác bị tồn đọng, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở nhiều khu dân cư.

Rác bị tồn đọng nhiều nhất ở khu vực các huyện phía tây thành phố. Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ Ðinh Mạnh Hùng cho biết, mỗi ngày người dân trên địa bàn huyện thải ra 150 tấn rác. Số rác này được đưa về bãi rác Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây) xử lý, song từ đầu năm đến nay, do nhiều lần bãi rác này bị đóng cửa, cho nên hiện trên địa bàn huyện còn tồn đọng khoảng 16 nghìn tấn rác ở nhiều khu vực. Huyện phải khắc phục bằng cách phủ bạt lên đống rác tồn đọng, phun hóa chất để diệt côn trùng, tuy nhiên, do lưu cữu lâu ngày, số rác gây mất vệ sinh, ảnh hưởng tới sức khỏe, đời sống của người dân…

Ðiều đáng nói, trong khi rác "ngập" đường, thì tại một số địa phương vẫn có không ít công trình xử lý, thu gom rác thải xây dựng xong, nhưng không sử dụng hết công suất, gây lãng phí. Trạm trung chuyển phân loại và xử lý rác thải Cao Dương, huyện Thanh Oai là một thí dụ. Công trình trị giá 25 tỷ đồng này có khả năng phân loại xử lý 100 tấn rác mỗi ngày, tương đương toàn bộ lượng rác của huyện Thanh Oai, nhưng chỉ sau ba tháng hoạt động (từ tháng 4 đến tháng 7-2015), việc phân loại rác đã ngừng hẳn, mỗi ngày chỉ tiếp nhận cầm chừng khoảng bảy tấn rác để trung chuyển đến khu xử lý rác của thành phố.

Bức xúc trước thực trạng rác thải tràn lan gây ô nhiễm môi trường, nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi yêu cầu làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương, các sở, ngành, tuy nhiên, vẫn còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các đơn vị.

Phần lớn lãnh đạo các quận, huyện đều cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là do ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân còn hạn chế, thiếu các điểm tập kết, thu gom rác trên địa bàn… Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng Vũ Ðại Phong giải thích, với 330 tấn rác thu gom, vận chuyển mỗi ngày, hiện quận vẫn chưa tìm được địa điểm làm trạm trung chuyển. Mặt khác, dù quận đã bố trí 850 thùng rác song so với nhu cầu vẫn thiếu khoảng 750 thùng, vì thế, tình trạng ùn ứ rác là khó tránh khỏi. Còn theo Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm Ðỗ Mạnh Tuấn, địa bàn quận có tới 30% đất nông nghiệp, đất dự án, cho nên công tác quản lý, thu gom rác thải, nhất là phế thải xây dựng rất khó khăn, trong khi cán bộ cơ sở chưa quan tâm kiểm tra, xử lý các vi phạm.

Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Lê Văn Dục cho rằng, theo quyết định phân cấp của thành phố, trách nhiệm đôn đốc các công ty môi trường đô thị chịu trách nhiệm thu gom, xử lý rác thải, đồng thời giữ vệ sinh môi trường thuộc về chính quyền các quận, huyện, thị xã. Không đồng tình với phần trả lời này, đại biểu HÐND thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho rằng, bên cạnh yếu kém do công tác quản lý của chính quyền địa phương, việc chậm triển khai quy hoạch xử lý chất thải rắn của Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng là nguyên nhân làm cho rác thiếu "đầu ra". Ðại biểu này yêu cầu Sở Xây dựng nêu rõ trách nhiệm của sở trong việc triển khai quy hoạch xử lý chất thải rắn; công tác chuẩn bị các khu bãi, các dự án xử lý rác thải để tiếp nhận rác thải của các địa phương chuyển đến. Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đã thừa nhận trách nhiệm trong việc chậm triển khai quy hoạch. Cùng liên đới trách nhiệm còn có Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Ðầu tư.

Theo quy hoạch xử lý chất thải rắn của Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, thành phố có 18 khu xử lý chất thải rắn, trong đó có sáu khu đang hoạt động, hai khu đã có chủ trương đóng bãi, dừng chôn lấp để trồng cây xanh. Sáu khu xử lý đang hoạt động được đầu tư, cải tạo với diện tích 330 ha. Trong số 10 khu đầu tư xây dựng mới, đã có sáu khu đang triển theo hình thức xã hội hóa. Bên cạnh việc đầu tư các khu xử lý rác thải, thành phố triển khai 14 dự án nhà máy xử lý chất thải, với tổng công suất xử lý khoảng 10.400 tấn rác/ngày đêm. Thành phố phấn đấu đến năm 2020 sẽ đưa các dự án nêu trên vào hoạt động.

Phát biểu ý kiến tại phiên giải trình, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Ðức Chung chỉ rõ những hạn chế trong công tác vệ sinh môi trường, xử lý rác thải rắn, rác thải xây dựng tại Hà Nội. Ðó là do lãnh đạo một số quận, huyện, xã, phường chưa quyết liệt, còn thiếu trách nhiệm trong chỉ đạo, triển khai thực hiện, còn tâm lý trông chờ vào thành phố. Chủ tịch UBND thành phố đề nghị chủ tịch UBND các quận, huyện, phường, xã phải xác định nhiệm vụ liên quan đến thu gom, xử lý rác, xử lý ô nhiễm ao hồ, chống đổ trộm phế thải... là nhiệm vụ thường xuyên. Ðồng thời yêu cầu, các huyện đang tồn đọng rác thải gồm Chương Mỹ, Thanh Oai, Thường Tín, Phú Xuyên, muộn nhất đến ngày 15-10 phải dọn sạch rác trên địa bàn. Giao Sở Xây dựng thành lập đoàn liên ngành kiểm tra công tác này và xử lý nghiêm các đơn vị vệ sinh môi trường vi phạm quy định sau đấu thầu.

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Ðức Chung cho biết thêm, để thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác thải, thành phố đã xây dựng 12 tiêu chí đấu thầu lựa chọn đơn vị vệ sinh môi trường, trong đó, nhấn mạnh một số tiêu chí hàng đầu như có năng lực tài chính; ưu tiên công nghệ mới, công nghệ xanh… Hiện, đã có 36 nhà đầu tư gửi hồ sơ tham gia xây dựng nhà máy xử lý rác thải trên địa bàn. Thành phố đã lựa chọn các nhà đầu tư vào khu xử lý rác Nam Sơn (Sóc Sơn) theo công nghệ tiên tiến với công suất xử lý giai đoạn 1 là 2.000 tấn rác/ngày đêm. Công trình sẽ được khởi công trong tháng 10 năm nay.

ĐẮC SƠN và AN TRÂN