Hải quan hụt thu do yếu tố khách quan

Công chức Hải quan kiểm tra hàng hóa XNK

Trong đó, có một số Cục Hải quan lâu nay có số thu khả quan thì kết quả thu hiện tại rất thấp như: Bà Rịa-Vũng Tàu (35,87%), Lạng Sơn (35,45%), Hà Tĩnh (20,36%), Cần Thơ (34,58%)…

Phân tích những tác động của tình hình kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới số thu NSNN của ngành Hải quan, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, nguồn thu từ xăng dầu NK chịu nhiều tác động giảm thu do giá dầu thô vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ năm 2015; thuế suất thuế NK MFN giảm từ tháng 3-2016 theo Thông tư số 48/2016/TT-BTC, cùng với đó là thuế suất thuế NK từ thị trường ASEAN của mặt hàng dầu DO, FO, nhiên liệu bay và dầu hỏa giảm xuống 0%;, thuế suất thuế NK xăng từ Hàn Quốc giảm xuống 10% (so với 20% từ các thị trường khác), dẫn đến giảm nguồn thu từ xăng dầu NK khoảng 18.400 tỷ đồng, (giảm thu do giá dầu thô 10.300 tỷ đồng, do thay đổi chính sách thuế MFN 1.100 tỷ đồng, giảm thu do các FTA 7.000 tỷ đồng).

Đánh giá riêng đối với tác động của các Hiệp định FTA đối với số thu NSNN của cơ quan Hải quan, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, tính đến tháng 5-2016, Việt Nam đã ký kết 12 Hiệp định thương mại tự do trong và ngoài khu vực với mức độ tự do hóa trung bình khoảng 90% vào các thời điểm khác nhau tùy từng FTA. Trong 5 tháng đầu năm 2016, giảm trực tiếp từ thực hiện các FTA là khoảng 320 tỷ đồng. Đặc biệt, giảm thu do chuyển hướng thương mại từ thị trường có thuế suất cao sang thị trường có thuế suất ưu đãi đặc biệt là khoảng 3.400 tỷ đồng trong 5 tháng đầu năm. Vì vậy, dự kiến giảm thu do thực hiện các FTA (trừ xăng dầu) của cả năm 2016 khoảng 8.900 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, số thu NSNN của ngành Hải quan còn chịu tác động của tình hình kinh tế chính trị trên thế giới tiềm ẩn nhiều bất ổn như việc Vương quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu gây tác động bất thường tới tỷ giá, giá dầu thô và tạo tâm lý bất ổn trong nền kinh tế toàn cầu.

Chịu tác động lớn nhất về sự biến động tình hình trên là Cục Hải quan Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT). Đến hết tháng 6- 2016, Cục mới thu được hơn 6.743 tỷ đồng, chỉ đạt 35,87% chỉ tiêu đề ra. Phân tích nguyên nhân hụt thu, đại diện Cục Hải quan BR-VT cho biết, do giá và sản lượng dầu thô XK giảm dẫn đến kim ngạch và số thu từ mặt hàng này giảm mạnh so với cùng kỳ. Sản lượng XK dầu thô trong 5 tháng 2016 cũng chỉ đạt 3 triệu tấn giảm 10%, kim ngạch đạt 924 triệu USD, giảm 39%; số thu đạt 1.167 tỷ đồng, giảm 35% so với cùng kỳ năm 2015 (tương đương giảm khoảng 622 tỷ đồng). Dự kiến số thu từ mặt hàng này trong cả năm 2016 chỉ đạt khoảng 2.500 tỷ đồng, giảm 2.000 tỷ đồng so với năm 2015.

Không chỉ có thế, giá dầu thô giảm kéo theo sự sụt giảm về lượng và kim ngạch các mặt hàng máy móc, thiết bị vật tư phục vụ hoạt động dầu khí do chi phí sản xuất vượt cao hơn giá thành dầu thô XK. Đồng thời, hoạt động này đã đi vào ổn định nên lượng hàng hóa có xu hướng giảm. Mặt khác, việc được hưởng ưu đãi Hiệp định giữa Việt Nam và Liên bang Nga về việc tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực thăm dò địa chất và khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam trong khuôn khổ Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro cũng khiến cho số thu từ các mặt hàng máy móc, thiết bị vật tư phục vụ hoạt động dầu khí sụt giảm. Trong 5 tháng đầu năm 2016, kim ngạch giảm 39% so với cùng kỳ 2015, số thuế thu được giảm 60% so với năm 2015, tương đương giảm 56 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong năm 2016 số thu từ mặt hàng ô tô NK tại Cục Hải quan BR-VT dự kiến cũng sẽ giảm khoảng 1.500 tỉ đồng do lượng ô tô NK trong năm 2016 giảm so với năm 2015. Trong năm 2015 số lượng ô tô NK khoảng 29.000 chiếc, số thu tương ứng 5.000 tỷ đồng, chiếm 27% tổng nguồn thu của đơn vị. Theo kế hoạch của DN trong năm 2016, số lượng NK ô tô khoảng 20.000 chiếc, nên dự kiến số thuế thu được vào khoảng 3.500 tỷ đồng, giảm 1.500 tỷ đồng so với năm 2015.

Cũng trong tình trạng tương tự, tại Cục Hải quan Hà Tĩnh đến hết 6 tháng đầu năm 2016 kim ngạch XK đạt 101 triệu USD (giảm 2,8% so với cùng kỳ năm 2015), kim ngạch NK đạt 475,7 triệu USD (giảm 66% so với cùng kỳ năm 2015), số thu NSNN của Cục được gần 1.100 tỷ đồng, đạt 20,4% chỉ tiêu đề ra. Phân tích về số thu trên, đại diện đơn vị này cho biết, Dự án Khu liên hợp gang thép và Cảng nước sâu Sơn Dương đã hoàn thành hầu hết các hạng mục xây dựng cơ bản, bắt đầu chạy thử nên không còn nguồn hàng hóa là máy móc thiết bị NK. Mặt hàng gỗ NK giảm mạnh do chính sách hạn chế XK của Lào. Mặt hàng xăng dầu NK chưa được các DN triển khai do sự biến động mạnh của giá dầu.

Tại Hải quan Hải Phòng, một trong những Hải quan có lưu lượng hàng hóa lớn, kim ngạch XNK hàng hóa 6 tháng đầu năm tăng không đáng kể so với cùng kỳ năm 2015, số thu từ các mặt hàng có thuế suất cao vẫn giảm mạnh, như mặt hàng ô tô giảm 49,32%, xe máy giảm 83,27%, linh kiện phụ tùng xe máy giảm 27,99%, bia rượu giảm 23,33%... so với cùng kỳ năm 2015. Bên cạnh đó, việc tham gia các Hiệp định thương mại tự do, thương mại đa phương và song phương khiến cho thuế suất thuế NK giảm mạnh dẫn đến tại Hải Phòng cũng bị giảm thu thuế từ NK (thống kê 5 tháng đầu năm 2016 khi Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại, số thu thuế tại Cục Hải quan Hải Phòng giảm khoảng 1.762 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, tình hình thu NSNN một số đơn vị Hải quan có biên giới phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai cũng trong tình cảnh khó khăn bởi chính sách biên mậu giữa hai nước. Bên cạnh đó, do việc thực hiện Hiệp định Thương mại ASEAN- Trung Quốc giai đoạn 2015-2018, nhiều mặt hàng tiêu dùng NK thường xuyên được hưởng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% khiến cho số thu của những đơn vị này cũng sụt giảm.

Với tình hình thu trước mắt, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, trên cơ sở phân tích đánh giá các nguồn thu chính và tác động của các yếu tố khách quan nêu trên, ước tính số thu 6 tháng cuối năm đạt 135.000 tỷ đồng, cả năm đạt 262.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, với tinh thần vượt khó và xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của ngành, ngay từ đầu năm Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị tập trung triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm tăng cường quản lý thu NSNN, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2016 là 270.000 tỷ đồng bằng việc triển khai quyết liệt hơn nữa các giải pháp đã đề ra.