Hàng bị ách tắc vì... “cửa khẩu nhập” được giải tỏa

Hôm qua, 20-7, Tổng cục Hải quan đã có công văn số 4824/TCHQ - GSQL giải quyết ách tắc hàng hóa tại các cảng. Theo đó các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa thuộc danh mục phải làm thủ tục tại cửa khẩu nhập sẽ được phép chuyển cửa khẩu về cảng đích là các cảng xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa trong nội địa (ICD) thuộc Công ty TNHH cảng Phước Long để làm thủ tục như lâu nay, theo công văn hỏa tốc của Tổng cục Hải quan vừa gửi đến các cục hải quan.

Nhiều doanh nghiệp bị giữ hàng tại các cảng ở TPHCM vì cách hiểu và áp dụng luật không thống nhất. Ảnh: Thành Hoa

Trước đó, hàng loạt doanh nghiệp đang bị giữ hàng tại các cảng ở TPHCM vì cách hiểu và áp dụng khái niệm “cửa khẩu nhập”, kho ngoại quan trong Quyết định 15/2017/QĐ-TTg không thống nhất của cán bộ thực thi.

Ách tắc hàng hóa

Trong văn bản đề ngày 12-7-2017 gửi Cục Hải quan TPHCM, Công ty cổ phần Daikin Air Conditioning (Daikin Việt Nam) cho biết, hiện tại công ty có ba lô hàng nhập khẩu với tổng số lượng là 59 container trên ba tàu đã và chuẩn bị cập cảng Tân Cảng Hiệp Phước và Cát Lái. Nhưng, hai cảng dỡ hàng kể trên chưa cho phép công ty được chuyển cảng về ICD Transimex thuộc Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực IV để làm thủ tục thông quan trong khi công ty lại đang cần hàng gấp để giao cho khách hàng.

Theo Daikin Việt Nam, những lô hàng kể trên đã được đặt mua từ nước ngoài trước đó với điều kiện cảng đích nhận hàng là ICD Transimex thuộc Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực IV. Tuy nhiên, hải quan cảng dỡ hàng là Tân Cảng Hiệp Phước và Cát Lái căn cứ vào Công văn hướng dẫn số 4284/TCHQ-GSQL của Tổng cục Hải quan cho Quyết định 15/2017/QĐ-TTg về ban hành danh mục hàng hóa nhập khẩu phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập để không cho chuyển cảng.

Daikin không chỉ là trường hợp đơn lẻ. Có khá nhiều doanh nghiệp đang bị ách tắc hàng hóa tại cảng sau khi Quyết định 15 chính thức có hiệu lực. Theo ghi nhận của Cục Hải quan TPHCM trong báo cáo gửi Tổng cục Hải quan thì lượng hàng đang bị giữ lại tại các cảng dỡ hàng (Cái Mép, Cát Lái, Hiệp Phước) khá nhiều (con số mà phóng viên TBKTSG nghe được là còn ít nhất 157 container bị ách lại, sau khi hơn 840 container đã tạm thời được giải quyết). Điều này đã làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp kinh doanh cảng xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa trong nội địa (ICD).

Vướng vì cách hiểu

Theo Cục Hải quan TPHCM, mọi sự xuất phát từ khái niệm “cửa khẩu nhập” được đề cập tại điều 1, điều 2 của Quyết định 15 và hướng dẫn của Tổng cục Hải quan ở Công văn 4284.

Theo Cục Hải quan TPHCM, mọi sự xuất phát từ khái niệm “cửa khẩu nhập” được đề cập tại điều 1, điều 2 của Quyết định 15 và hướng dẫn của Tổng cục Hải quan ở Công văn 4284.

Cụ thể, Quyết định 15 không giải thích rõ “cửa khẩu nhập” là như thế nào, là cửa khẩu nơi hàng hóa nhập khẩu (cảng dỡ hàng) hay cảng đích ghi trên vận đơn. Chính vì vậy, các đơn vị trong ngành hải quan hiểu mỗi nơi mỗi kiểu. Kết quả là nhiều hàng hóa nhập khẩu bị giữ lại tại cửa khẩu cảng dỡ hàng, được coi là cửa khẩu nhập, để làm thủ tục như yêu cầu của Quyết định 15.

Không chỉ vậy, Tổng cục Hải quan, tại Công văn 4284 gửi các cục hải quan tỉnh, thành phố hồi cuối tháng 6 để hướng dẫn cho Quyết định 15, lại quy định, ICD là cảng xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa được thành lập trong nội địa, không phải là cửa khẩu nên không được làm thủ tục hải quan nhập khẩu đối với các mặt hàng thuộc Danh mục hàng hóa nhập khẩu phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu theo Quyết định 15. Hướng dẫn này đã khiến các chi cục hải quan quản lý cảng dỡ hàng không cho phép doanh nghiệp chuyển cửa khẩu về cảng đích (ICD Phước Long, ICD Transimex...) dù trong hợp đồng của doanh nghiệp ghi rõ điều kiện nhận hàng là cảng đích.

Theo Cục Hải quan TPHCM, hướng dẫn của Tổng cục Hải quan có nghĩa là ICD không được làm thủ tục hải quan nhập khẩu chứ không phải không được chuyển cửa khẩu về ICD. Trên thực tế, khi hàng hóa chuyển cửa khẩu về ICD, các doanh nghiệp vẫn được khai báo và làm thủ tục hải quan tại các chi cục hải quan ngoài cửa khẩu khác hoặc chi cục hải quan quản lý ICD nếu hàng hóa nằm trong danh mục nhưng thuộc các trường hợp loại trừ.

Do vậy, việc các chi cục hải quan không cho phép doanh nghiệp được chuyển cửa khẩu hàng hóa về ICD là không phù hợp với thông lệ mua bán hàng hóa quốc tế, về vận chuyển, bảo hiểm hàng hóa và làm ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh của các doanh nghiệp, gây thiệt hại đến lợi ích của doanh nghiệp. Đó là chưa kể Công ty TNHH Cảng Phước Long (gồm ICD Phước Long I và ICD Phước Long III) do Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực IV quản lý, đã được Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải cho phép hoạt động và thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu tại bến phao, bến thủy nội địa và ICD của công ty như thủ tục hải quan hiện đang thực hiện tại các bến cảng biển thuộc cảng biển TPHCM.

Trong khi đó, tập thể các ICD (gồm Phúc Long, Trasimex, Tanamexco và Sotrans) thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực IV, trong công văn gửi Tổng cục Hải quan, đã trình bày rằng bao lâu nay, các ICD này hoạt động như một nơi trung chuyển hàng hóa xuất, nhập từ các nhà máy, khu công nghiệp... đến cảng biển và ngược lại. Vì là cảng cạn, tàu biển không thể cập cầu cảng được, nên hàng nhập được chỉ định cụ thể cảng đích về các ICD theo vận đơn. Theo đó, các ICD này thực hiện quy trình: mở tờ khai vận chuyển tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực IV, sau đó đến cảng biển chính làm thủ tục hải quan, đưa hàng về ICD bằng sà lan hoặc đường bộ. Khi hàng về tới ICD, khách hàng sẽ mở tờ khai nhập khẩu và hoàn tất thủ tục hải quan tại Hải quan khu vực IV. Tất cả quy trình này đều được thực hiện thống nhất tại các cửa khẩu, phù hợp với hướng dẫn và quy định hiện hành. Vì vậy, nếu các mặt hàng nhập khẩu thuộc danh mục buộc phải làm thủ tục tại các cảng biển nước sâu Cái Mép hoặc các cảng thuộc khu vực TPHCM thì sẽ xảy ra tình trạng ùn tắc một lượng hàng lớn, cả khâu tiếp nhận lẫn làm thủ tục. Quan trọng hơn là sẽ làm gia tăng chi phí doanh nghiệp (vì mất thêm thời gian, nhân lực và chi phí vận chuyển bằng đường bộ)...

Nguồn Saigon Times: http://thesaigontimes.vn/162695/hang-bi-ach-tac-vi-cua-khau-nhap-duoc-giai-toa.html/