Hồi chuông báo tử hay cú nhảy đột phá của Wall Street?

small_2519.jpg Đúng 4 giờ sáng ngày 1-8-2007 (giờ Việt Nam), vua truyền thông Rupert Murdoch, chủ tập đoàn News Corporation kết thúc thắng lợi cuộc thương thảo tròn ba tháng để mua tập đoàn Dow Jones, chủ của tờ báo tài chính lớn thứ nhì nước Mỹ: The Wall Street Journal (WSJ) với giá 5 tỉ USD Cuối cùng, viên kim cương rực rỡ nhất đã được gắn trên chiếc vương miện của vương quốc truyền thông đồ sộ nhà Murdoch với 100 tờ báo, hãng truyền hình và hãng phim giải trí từ Á, Âu tới Mỹ. Nhiều người than tiếc cho viên kim cương lại trao về tay một ông vua báo lá cải. Lá cải, nhưng mà… nhiều tiền quá! Mà người nhiều tiền, nhất là người kinh doanh truyền thông như Murdoch rất biết cách xài tiền. Ai cũng biết rằng món béo bở nhất khiến News Corporation quyết định mua Dow Jones đã được thẳng thừng ném ra trên sóng truyền hình CNBC trưa ngày 1-5-2007 chính là tờ nhật báo tài chính WSJ có số phát hành 1,7 triệu bản/ngày, báo điện tử có gần 1 triệu độc giả đăng ký vốn là một tờ “kinh thánh của nhà kinh doanh khắp thế giới” nhờ thông tin kịp thời, đúng đắn, độc lập. Khi Murdoch giành phần thắng sau cuộc thảo luận, một thành viên già nhất của gia đình Bancroft (chiếm 64% cổ phần của Dow Jones) đã bị đột quỵ phải vào bệnh viện và hai giám đốc của Dow Jones: Leslie Hill và Dieter von Holzbrinck đã từ chức. Cùng lúc, lá thư thống thiết của tổng biên tập WSJ đã được đưa lên mạng với cam kết: “Chúng tôi sẽ làm tiếp những gì làm trong hơn 1 thế kỷ qua và vẫn giữ vững khẩu hiệu của WSJ là “lấy thông tin nhanh chóng, đưa thông tin ngay lập tức. Sẽ không ai can thiệp được vào thông tin của WSJ”. Đến nay, News Corporation cùng Bancroft đã đưa ra cam kết đảm bảo tính độc lập của WSJ. Bạn hoàn toàn có thể tin vào WSJ như từ trước tới nay”. Nhiều người thấy khó tin là… bỏ hơn 5 tỉ USD để vẫn giữ nguyên cho WSJ tự do như cũ, họ nêu chứng cớ là Murdoch đã can thiệp trên tờ the New York Post và The Sun như thế nào. Và nhiều người săm soi xem với núi tiền 5 tỉ, Murdoch tìm kiếm gì ở thương vụ này. Có bốn mối lợi được xem xét: mở rộng thị phần của tập đoàn ra toàn cầu vì trước giờ báo của News Corporation chỉ là báo địa phương; nâng cao thanh danh của vương quốc Murdoch nhờ vào uy tín nghề nghiệp của WSJ trong giới kinh doanh toàn cầu; tìm thêm lợi tức trên thị trường cổ phiếu và cuối cùng, hưởng lợi từ thị trường quảng cáo tăng mạnh sau thương vụ thắng lợi này. Trong bức thư của tổng biên tập Gordon Crovitz gởi bạn đọc, ông kể rằng, nội dung thương lượng đầu tiên giữa Murdoch và gia đình Bancroft là việc đảm bảo tính độc lập của WSJ. Murdoch đã nói một câu đúng tầm một ông vua truyền thông: “Mọi sự can thiệp vào tính độc lập của WSJ dù ở mức độ nào cũng có thể phá vỡ mối quan hệ tốt đẹp sẵn có giữa WSJ với độc giả”. Tính trung thực và độc lập của một tờ báo là nền tảng đảm bảo cho sự tin cậy của người đọc, những người trả tiền nuôi tờ báo. Thực ra, nếu hiểu sâu hơn về đời sống của một tờ báo, người ta sẽ thấy, chính tính nguyên tắc trong đảm bảo đường lối, trong tôn trọng sự thật cùng lòng yêu nghề, lòng tự trọng nghề nghiệp của đội ngũ làm báo là cái nền giữ vững sức mạnh nội tại của tờ báo. Cách đây mười năm, gặp ông R.Chua, một biên tập viên nổi tiếng của WSJ ở châu Á, tôi đã từng nghe ông nói rất rõ ràng về một nguyên tắc đạo đức của tờ WSJ: “Tất cả phóng viên vào làm việc ở WSJ đều phải chấp nhận việc công khai tài sản và kiểm kê tài sản hàng năm, ai không thích thì đi chỗ khác chơi”. Có lẽ đã hơn 100 năm rồi, từ ngày bản tin tài chính viết tay của tờ thời báo tài chính này ra số đầu tiên, đã 5 thế hệ các nhà báo nối tiếp nhau giữ vững cái gia sản tinh thần khả kính là WSJ, việc cố giữ trong sạch phẩm chất của người làm báo để giữ sự tín nhiệm cho tờ báo vẫn được thực hiện như thế. 2.000 phóng viên và biên tập viên lành nghề của WSJ trên khắp thế giới đang nín thở chờ xem ông Murdoch sẽ xử sự ra sao. Một Ủy ban độc lập giải quyết việc tuyển dụng, sa thải đã được lập. Các cam kết bảo đảm sự độc lập của WSJ - có giá trị hẳn là cao hơn 5 tỉ USD? - còn chưa ráo mực. Chưa nói trước được tiếng nổ sâm banh mừng thắng lợi của Murdoch là tiếng còi xung trận mới hay hồi chuông báo tử của WSJ. Là cái gì, tôi rất tin là, cuộc chiến đấu của đội ngũ các nhà báo của WSJ để bảo đảm tính trung thực, độc lập của thông tin và tính khả tín của tờ báo đã bắt đầu và phải thực sự bắt đầu.