Hy Lạp bỏ phiếu cho tương lai châu Âu

Ngày 17-6, Hy Lạp tổ chức tiến hành bầu cử lại Quốc hội bởi lẽ sau bầu cử lần trước vào ngày 6-5, các đảng phái do bất đồng nên không thể nhất trí thành lập được chính phủ mới. Hai nhân vật nổi bật trong bầu cử ngày 17-6 khác nhau một trời một vực.

Antonis Samaras hay Alexis Tsipras?

Ông Antonis Samaras, 61 tuổi, Chủ tịch đảng bảo thủ Dân chủ mới, được xem như chiến binh cuối cùng bảo vệ chương trình cứu nạn Hy Lạp. Ông từng giữ chức bộ trưởng nhiều bộ mà gần đây nhất là bộ trưởng Bộ Văn hóa.

Báo L’Expansion (Pháp) ghi nhận với xuất thân từ một gia đình danh giá, ông Antonis Samaras thừa hưởng tính khí can trường của nhà văn nữ nổi tiếng Penelope Delta, bà nội ông, người đã uống thuốc độc quyên sinh vào ngày xe tăng Đức quốc xã tiến vào Athens hồi tháng 4-1941.

Dưới trào Thủ tướng George Papandreou, ông kiên quyết phản đối châu Âu áp đặt chính sách thắt lưng buộc bụng cho Hy Lạp vì đó là hành vi xâm phạm chủ quyền đất nước ông. Đến cuối năm ngoái, khi Thủ tướng Lucas Papademos chấp chính và đảng Dân chủ mới tham gia liên minh cầm quyền, ông quay ngoắt 180 o . Hầu hết các nhà lãnh đạo châu Âu và quốc tế đều ủng hộ ông bởi ông đã từng giữ chức ngoại trưởng trong những năm 1990.

Trái ngược với Antonis Samaras, nghị sĩ Alexis Tsipras, 31 tuổi, Chủ tịch liên minh cánh tả cấp tiến dân chủ Syriza, đã cam kết nếu thắng cử sẽ chấm dứt ngay chính sách cắt giảm chi tiêu, quốc hữu hóa ngân hàng, chấm dứt tư nhân hóa, chống tham nhũng và đánh thuế người giàu.

Trước hàng ngàn người ủng hộ ở quảng trường Omonoia tại Athens hồi giữa tuần, nhà lãnh đạo trẻ tuổi Alexis Tsipras hô hào: “Cuộc trưng cầu dân ý (về gói giải cứu của châu Âu) sẽ thuộc về quá khứ từ thứ Hai 18-6”. Ảnh: AP

Theo hãng tin Reuters, trong bầu cử Quốc hội ngày 6-5, liên minh cánh tả Syriza đã trở thành cơn động đất chính trị khi vươn lên chiếm vị trí thứ hai chỉ sau đảng Dân chủ mới. Ông Alexis Tsipras trở thành nhà lãnh đạo đảng chính trị trẻ tuổi nhất Hy Lạp.

Xuất thân từ tầng lớp trung lưu, kỹ sư Alexis Tsipras làm việc trong ngành xây dựng. Từ kinh nghiệm những năm tham gia hội đoàn thanh niên cộng sản ở đại học, ông tham gia hội đồng thị chính ở Athens, lãnh đạo liên minh cánh tả Syriza năm 2008 và một năm sau vào Quốc hội.

Ba kịch bản cho Hy Lạp

• Đảng Dân chủ mới chiến thắng

Đây là hy vọng của các nhà lãnh đạo các nước châu Âu vì kết quả này mang lại nhiều lợi ích. Vấn đề Hy Lạp có thể rời khỏi khu vực đồng euro không được đặt ra nữa.

Hy Lạp có thể sẽ đòi nhiều thời gian hơn để giảm nợ công và đòi nhiều tiền tươi hơn để bảo đảm guồng máy vận hành đất nước. Tuy nhiên, không loại trừ làn sóng chống đối trong xã hội sẽ gia tăng ở Hy Lạp bởi chính phủ mới có thể ban hành thêm các chính sách cắt giảm lương.

• Liên minh cánh tả chiến thắng

Báo Financial Times Deutschland của Đức ngày 15-6 đã giật tít trên trang nhất: “Đừng bỏ phiếu cho Tsipras”. Lý do cũng bởi Alexis Tsipras chết danh là người làm rung chuyển châu Âu.

Tình thế liên minh cánh tả chiến thắng ở Hy Lạp sẽ đẩy các nhà lãnh đạo châu Âu và thị trường vào thế vướng. Với chính phủ do ông này đứng đầu, bất đồng về biện pháp giải quyết nợ Hy Lạp sẽ trở nên căng thẳng. Mặc dù vẫn muốn giữ Hy Lạp trong khu vực đồng euro nhưng ông đã tuyên bố sẽ hủy bỏ các cam kết với bộ ba Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Liên minh châu Âu và Ngân hàng Trung ương châu Âu.

• Không ai thực sự chiến thắng

Kết quả sau bầu cử sẽ tương tự như cuộc bầu cử ngày 6-5, tức Hy Lạp không thể thành lập chính phủ mới.

Các chủ nợ châu Âu sẽ chia tay với Hy Lạp và châu Âu sẽ lại dấn sâu nhanh hơn vào khủng hoảng. Lãi suất dài hạn sẽ lại tăng. Vốn đầu tư sẽ chảy khỏi Hy Lạp. Tây Ban Nha và Ý sẽ bị lây nhiễm khủng hoảng nặng hơn. Rốt cuộc khu vực đồng euro có nguy cơ vỡ tan tành.

Lúc đó, châu Âu chỉ có hai giải pháp: Yêu cầu Hy Lạp rời khỏi khu vực đồng euro để các ngân hàng dập tắt đám cháy trên thị trường; hoặc nhượng bộ để Hy Lạp ở lại khu vực đồng euro mà không phải trả nợ. Mọi tình huống đều khiến các nhà đầu tư lo ngại và rốt cuộc đều dẫn đến hệ quả xấu.

HOÀNG DUY