Indonesia thúc đẩy hình thành văn hóa cà phê đặc sản mang thương hiệu quốc gia

Indonesia là "xứ sở vạn đảo" với hơn 18.000 hòn đảo và khoảng 1.300 dân tộc sinh sống. Từ Sumatra ở phía tây đến Papua ở phía đông, hầu như mọi nơi của đất nước này đều có đặc sản cà phê.

Một công nhân thu hoạch quả cà phê tại một đồn điền ở Banyuwangi, tỉnh Đông Java, vào tháng 8/2023. Indonesia được dự báo là nước sản xuất cà phê lớn thứ tư thế giới vào năm 2023-2024 sau Brazil, Việt Nam và Colombia. Ảnh: Getty Images

"Trong lần ghé thăm một quán cà phê ở Jakarta gần đây, tôi đã gọi cà phê đá, được gọi là kopi trong ngôn ngữ quốc gia của Indonesia. Thay vì uống thật nhanh, tôi giữ vị cà phê trong miệng một lúc, cảm nhận hương vị cà phê thể hiện sự đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ, dân tộc và địa lý của Indonesia", tác giả bài viết Nana Shibata viết.

Theo cơ sở dữ liệu và thông tin kinh doanh toàn cầu Statista, việc trồng cà phê ở Indonesia đã mở rộng đáng kể từ năm 1945, đưa quốc gia này trở thành nước có diện tích đất sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil.

Vào tháng 12, Cơ quan Các dịch vụ Nông nghiệp nước ngoài của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cũng dự báo Indonesia sẽ là nước sản xuất cà phê lớn thứ 4 thế giới vào năm 2023-2024 sau Brazil, Việt Nam và Colombia.

Trước đây, văn hóa cà phê đặc sản vẫn còn là một khái niệm xa lạ đối với nhiều người Indonesia. Nhưng điều đó đang thay đổi do sự quan tâm ngày càng gia tăng của người tiêu dùng trẻ và sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng quán cà phê đặc sản được mở bởi các doanh nhân sống ở phương Tây.

Trong thời gian dài, người tiêu dùng Indonesia đã nhận ra rằng cà phê là thức uống mà họ tự hào. Hầu hết các quán cà phê hiện nay đều sử dụng cà phê địa phương thay vì cà phê nhập khẩu.

Làn sóng cà phê thứ ba ở Indonesia

Làn sóng cà phê thứ ba bao hàm yếu tố chất lượng vào tất cả các khâu sản xuất, từ chọn nguồn giống, trồng trọt, thu hoạch đến chế biến cà phê, đồng thời kết chặt các mối liên hệ giữa nông dân, nhà thu mua, nhà rang xay, để nâng cao chất lượng cà phê.

Ông Andi Haswidi, đồng tác giả cuốn sách "Kopi: Nghề thủ công và văn hóa cà phê Indonesia", nói rằng người Indonesia đã được hưởng lợi rất nhiều từ "làn sóng cà phê thứ ba" trong quá trình tiêu thụ cà phê, trong đó nhấn mạnh đến chất lượng bên cạnh hương vị địa phương.

Ông Haswidi cũng nhấn mạnh phong trào làn sóng cà phê thứ ba mang đến nhiều cơ hội phát triển ở Indonesia. Số lượng quán cà phê phục vụ loại cà phê đặc sản ngày càng tăng, đã thúc đẩy thay đổi trong các nhóm dân cư vốn trước đây không đánh giá cao loại đồ uống này.

Theo Statista, vào năm 2022, số lượng quán cà phê và quán bar ở Indonesia đạt 8.869, tăng từ 5.634 vào năm 2019. Ngoài ra, thế hệ Z của đất nước - những người sinh ra ở hai bên của thiên niên kỷ - hiện đã quen với việc tiêu thụ loại hạt nội địa chất lượng tốt hơn - thường uống lạnh.

May mắn thay, những ai muốn khám phá hương vị đa dạng của cà phê đặc sản Indonesia có thể làm được điều đó mà không cần phải đi đến nhiều tỉnh thành của đất nước rộng lớn này. Chẳng hạn như, du khách có thể nếm thử hương vị cà phê vùng miền ở Jakarta tại các cơ sở như One Fifteenth Coffee, một chuỗi cửa hàng nhỏ (được đặt tên theo tỷ lệ cà phê với nước được cho là mang lại một tách cà phê lý tưởng) đang mở rộng khắp thủ đô.

Nathalia Gunawan, một trong những người tiên phong mở chi nhánh đầu tiên của chuỗi One Fifteenth Coffee vào năm 2012, cho rằng chuỗi cà phê được thành lập để cung cấp nhiều loại cà phê arabica từ Indonesia đến thế giới, mỗi loại hạt được rang đặc biệt tại cửa hàng.

"Vào thời điểm đó, không nhiều người hiểu loại cà phê mà chúng tôi đang phục vụ và hầu hết mọi người đến từ những nơi xa xôi để thử. Ngày nay, người tiêu dùng đã dễ dàng tiếp cận cà phê đặc sản ở khắp mọi nơi. Các cửa hàng của chúng tôi dựa vào những đánh giá truyền miệng và đã có lượng khách hàng trung thành theo dõi trong hơn một thập kỷ", ông Gunawan nói thêm.

Lựa chọn thức uống đa dạng

Tác giả nhắc đến chi nhánh yêu thích One Fifteenth ở Menteng, một khu phố ở Jakarta nổi tiếng của Indonesia. Với nội thất bằng gỗ hiện đại, cửa hàng ở đây vẫn giữ nguyên mặt tiền cấu trúc ban đầu của tòa nhà, một cơ sở di sản được xếp hạng và là địa điểm tuyệt vời để bắt đầu ngày mới với cà phê đá hoặc cà phê latte đá sữa yến mạch. Những khách hàng muốn thử cà phê với hương vị sảng khoái phù hợp với thời tiết nóng nực của Jakarta thì rojali, một loại cà phê pha lạnh với soda và nước cốt chanh được xem là lựa chọn chân ái.

One Fifteenth không chỉ có cà phê ngon mà còn cung cấp các món ăn do bếp trưởng Hikaru Take chế biến, phục vụ khách hàng từ bữa sáng đến bữa tối.

Bánh kếp là một món ăn dễ chịu vào buổi sáng và bánh tarte flambee rất phù hợp cho bữa trưa. Món tráng miệng đa dạng từ bánh pudding kẹo bơ cứng đến bánh churros.

Bên cạnh đó, Aston Utan, đồng sáng lập chuỗi cà phê Common Grounds Coffee Roaster, một điểm đến mới nổi khác của những người đam mê cà phê cho biết ông tin tưởng rằng cà phê là thức uống của tương lai, đặc biệt là đối với giới trẻ Indonesia.

"Người dân Indonesia có truyền thống uống trà. Chúng tôi đã sản xuất cà phê từ lâu nhưng chưa bao giờ quen với việc uống loại thức uống này. Thế hệ trẻ là những người có tư tưởng cởi mở và họ thích khám phá những điều mới mẻ cũng như quan tâm đến cà phê đặc sản. Vì vậy, chúng tôi nhìn thấy tiềm năng lớn", Utan, người đã thành lập quán cà phê Common Grounds cùng một người anh họ vào năm 2014 sau khi trở về từ Mỹ nói.

Cũng nằm ở Menteng, Common Grounds nằm trong khu dân cư và có thể hơi khó tìm, nhưng ông Utan đã biến một nơi cư trú không có người ở thành một quán cà phê, đặc biệt phù hợp với những người thích bầu không khí yên tĩnh và thanh bình.

Cơ sở rang xay này đã sử dụng 70% hạt cà phê từ Indonesia, cung cấp cà phê thủ công và cà phê ủ lạnh được thưởng thức ngon nhất cùng với bánh ngọt mới nướng. Common Grounds cũng phục vụ các món ăn nửa buổi từ bánh burritos thuần chay đến món nasi goreng mang tính biểu tượng của Indonesia.

Hay Kawaki Roastery ở Nam Jakarta - một cửa hàng và cũng là quán cà phê nhỏ ở Chợ Santa Modern Market, điểm đến được cả người dân địa phương và khách du lịch cũng như người nước ngoài săn lùng cà phê tươi.

Những hạt cà phê được bán bởi Kawaki Roastery mang đến khác biệt về hương vị và mùi thơm với khoảng 30 loại khác nhau được trồng tại các trang trại quanh Indonesia ở các địa điểm như hòn đảo Bali và Aceh của đất nước.

Cửa hàng Kawaki bán cà phê Arabica xay với giá chỉ 22.000 rupiah (1,38 USD)/100 gram và những nhân viên am hiểu sẽ giúp khách hàng lựa chọn loại cà phê tốt nhất phù hợp với nhu cầu của họ, bao gồm tư vấn về kích cỡ và phương pháp xay.

Không gian chỗ ngồi có hạn, chỉ có vài bàn, nhưng Kawaki phục vụ cà phê được pha bằng nhiều phương pháp khác nhau - bao gồm hương vị cà phê đá Nhật Bản hay cà phê nhỏ giọt của Việt Nam - được làm từ những hạt cà phê do khách hàng lựa chọn./.

Hồng Nhung