Kết nối để phát huy nguồn lực

Tăng cường kết nối qua hệ thống giao thông

Tại hội nghị của Ban Chỉ đạo quy hoạch và đầu tư xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội được tổ chức ngày hôm qua (6-9), nhiều định hướng quan trọng đã được đưa ra trong lần điều chỉnh này, trong đó, yêu cầu phải xây dựng quy hoạch mang tầm nhìn chiến lược, bền vững, lâu dài, chú trọng tái cơ cấu đầu tư để thu hút nhiều hơn nữa nguồn lực cho việc thực hiện quy hoạch.

Theo Quyết định số 490/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050”, Vùng thủ đô Hà Nội được xác định gồm 8 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là: Hà Nội, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nam, Hòa Bình. Ngày 29-5-2008, Quốc hội khóa XII thông qua Nghị quyết mở rộng thủ đô Hà Nội. Để bảo đảm sự phát triển tương xứng trong vùng sau khi đô thị trung tâm là thủ đô Hà Nội được mở rộng, Vùng thủ đô được mở rộng thêm 3 tỉnh mới là: Phú Thọ, Thái Nguyên và Bắc Giang, với tổng diện tích toàn vùng là 24.315km2, quy mô dân số xấp xỉ 17,5 triệu người (năm 2012), chiếm 19,1% dân số cả nước.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng, Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo cho biết, sau 5 năm thực hiện Quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô, GDP toàn vùng năm 2012 đạt hơn 646.700 tỷ đồng (chiếm 21,72% GDP cả nước), GDP bình quân đầu người đạt hơn 1.700 USD/người (cả nước là hơn 1.300 USD/người); tỷ lệ phủ kín quy hoạch trong vùng tăng nhanh và cao hơn so với bình quân chung cả nước; hệ thống khu công nghiệp phát triển nhanh, phân bố tương đối hợp lý, với hiệu suất sử dụng tương đối cao, tỷ lệ lấp đầy khoảng 50-75%; hàng loạt dự án khu đô thị mới, khu nhà ở với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ được triển khai, hệ thống hạ tầng giao thông phát triển nhanh.

Ông Ngô Trung Hải, Viện trưởng Viện Kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn (Bộ Xây dựng) cho rằng, để tạo được sự liên kết trong vùng, một trong những vấn đề cần được chú trọng hàng đầu là phát triển hệ thống giao thông và hạ tầng kỹ thuật. “Chúng ta đã đưa ra mô hình các đường vành đai, hiện nay đang nghiên cứu dự án đường vành đai 4, vành đai 5 Hà Nội, trong đó đường vành đai 5 sẽ đi qua toàn bộ các tỉnh trong vùng, từ đó sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi cho việc đi lại từ nội đô ra ngoài cũng như giữa các tỉnh với nhau”, ông Ngô Trung Hải chia sẻ.

Đánh giá về việc phát triển hạ tầng giao thông của vùng, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trương Tấn Viên cho biết, các tuyến quốc lộ hướng tâm như Quốc lộ 2, 3, 6, 18 và tuyến vành đai cơ bản đều đã được nâng cấp. Ngoài ra, một số tuyến đường cao tốc đã và đang được xây dựng như Đại lộ Thăng Long, Cầu Giẽ-Ninh Bình, Hà Nội-Hải Phòng, Hà Nội-Thái Nguyên, Hà Nội-Lào Cai, những tuyến này kết nối với đường vành đai, từ đó, phát huy tối đa lợi thế của vùng là vị trí trung tâm, bảo đảm sự liên kết chặt chẽ giữa thủ đô Hà Nội và các địa phương trong vùng.

Mặc dù vậy, quá trình triển khai các dự án trên thực tế còn gặp nhiều vướng mắc, trong đó nguyên nhân chính do chưa cân đối được vốn và chậm trễ trong giải phóng mặt bằng. Bên cạnh tiếp tục đầu tư cho hạ tầng giao thông đường bộ, kết nối trong vùng phải được đa dạng hóa bằng nhiều phương thức, trong đó có việc bổ sung một số tuyến đường sắt, nâng cấp mở rộng cảng hàng không hiện có và mở rộng quỹ đất dành cho giao thông đô thị. Những vấn đề này đều được xem xét đến trong việc điều chỉnh quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội lần này.

Không thể “đèn nhà ai nhà nấy rạng”

Một trong những mục tiêu chiến lược được đặt ra khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050 là phát triển thủ đô Hà Nội và các tỉnh xung quanh trên cơ sở có sự phân công, hợp tác, chia sẻ và liên kết về các động lực, cơ hội phát triển, mối quan hệ cung cầu cũng như trách nhiệm giải quyết các khó khăn và thách thức. Từ đó, có thể thấy rằng, phát triển Vùng thủ đô Hà Nội không chỉ nhằm tạo sức mạnh tổng hợp, tạo động lực tăng trưởng cho cả nước mà còn để chung tay giải quyết các vấn đề chung, nhiều vấn đề cần có sự góp sức của các địa phương trong vùng mới giải quyết được.

Một nội dung khác cũng được nghiêm túc nhìn nhận khi nói đến khả năng hợp tác và chia sẻ trong vùng, đó là việc phân chia chức năng theo quy hoạch. Có hiện tượng tỉnh nào cũng trải thảm đỏ thu hút đầu tư, vô hình trung tạo sự cạnh tranh giữa các địa phương trong vùng. Bà Hồ Thị Kim Thoa, Thứ trưởng Bộ Công Thương đề nghị, cần có sự phân công giữa các địa phương trong vùng tùy theo lợi thế từng nơi, nếu không thì tỉnh, thành phố nào cũng phát triển tương tự nhau. Cũng theo bà Hồ Thị Kim Thoa, xu thế hiện nay là đầu tư theo chuỗi, vì vậy phải xác định mình nằm ở trong chuỗi nào, khu vực nào phát triển công nghiệp công nghệ cao, nơi nào làm công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế biến.

Để giải quyết những vấn đề chung của vùng một cách hiệu quả, bảo đảm hài hòa lợi ích cũng như phát huy hết thế mạnh của từng địa phương trong vùng, vai trò của cơ quan điều phối càng phải được khẳng định rõ ràng hơn. Ban Chỉ đạo quy hoạch và đầu tư xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội đã thành lập được 10 năm, nhưng thực tế, hoạt động của Ban Chỉ đạo chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao. Nhiều ý kiến đề nghị cần nâng cao vai trò, hiệu lực pháp lý của Ban Chỉ đạo. Nhiều nước có cơ chế chính quyền vùng, ở nước ta không có mô hình chính quyền này nhưng cần phải lồng ghép cơ chế Ban Chỉ đạo vào bộ máy hành chính hiện nay. Ban Chỉ đạo với vai trò là cơ quan điều phối của vùng sẽ hỗ trợ cho các địa phương giải quyết vấn đề liên tỉnh. Bản thân Ban Chỉ đạo cũng là nơi có thể thu hút các nhà đầu tư, hợp tác quốc tế, làm cầu nối rất quan trọng giữa các tỉnh. Khi mô hình này được hoàn thiện sẽ là bài học kinh nghiệm để chia sẻ cho vùng khác trên cả nước.

Nhấn mạnh những nhiệm vụ cần tiến hành trong thời gian tới, Phó thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải, Trưởng ban Chỉ đạo yêu cầu Bộ Xây dựng chỉ đạo các đơn vị tư vấn hoàn thành báo cáo điều chỉnh quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô Hà Nội với tiến độ khẩn trương để có thể trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào quý I-2014. Phó thủ tướng lưu ý đến việc thu hút nguồn lực và tái cơ cấu đầu tư, bởi hiện nay tỷ lệ đầu tư tư nhân tham gia vào thực hiện quy hoạch còn thấp, cần phải tạo cơ hội để đưa vào nhiều hơn, nếu tất cả chỉ nhìn vào ngân sách Nhà nước, quy hoạch có làm xong cũng khó thực hiện được. Bên cạnh đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp tục nghiên cứu mô hình Ban Chỉ đạo theo hướng ban điều phối hay hội đồng điều phối, giữ lại mô hình hiện nay hay chuyển sang mô hình mới, vấn đề này phải được cập nhật trong Luật Xây dựng sửa đổi sắp tới.

ĐỖ MẠNH HƯNG

Quy hoạch vùng Thủ đô phải bảo đảm bền vững, lâu dài, nhất