Không còn tính được số người chết ở Gaza?

Cuộc xung đột kéo dài gần 7 tháng đã gây thiệt hại nặng nề cho người dân Gaza. Cơ quan quản lý y tế Gaza cho biết tính đến nay đã có hơn 34.000 người ở Gaza thiệt mạng, tương đương 1,5% tổng dân số của dải đất trước xung đột.

Tuy nhiên, giờ đây, cơ quan quản lý y tế Gaza cho biết họ không thể đếm hết số người chết. Các bệnh viện, dịch vụ cấp cứu và thông tin liên lạc hầu như không hoạt động. Trong khi đó, việc đưa thi thể ra khỏi vô số tòa nhà bị sập là một nhiệm vụ to lớn nhưng không phải ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh xung đột vẫn tiếp diễn, theo tờ The Wall Street Journal.

Nhiều khu vực tại Gaza bị các cuộc không kích của Israel tàn phá nặng nề. Ảnh: ZUMA PRESS

Khó đếm chính xác số người thiệt mạng

Ngay từ khi cuộc xung đột nổ ra vào tháng 10-2023, cơ quan quản lý y tế tại Gaza cập nhật số lượng người thiệt mạng, bị thương hàng ngày. Tuy nhiên, cơ quan này cho biết số liệu trong những tháng gần đây đã kém chính xác hơn do khó thu thập dữ liệu.

Ông Medhat Abbas – phát ngôn viên của cơ quan quản lý y tế Gaza – cho biết: “Lúc đầu, chúng tôi có hệ thống, chúng tôi có bệnh viện. Các đội Phòng vệ Dân sự có thể tiếp cận những người bị mắc kẹt dưới đống đổ nát. Sau đó, toàn bộ hệ thống sụp đổ”.

Ông Abbas cho biết, để ước tính số người thiệt mạng trong thời gian gần đây, cơ quan này dựa vào các nguồn thông tin như lời khai từ người thân của những người thiệt mạng, video về hậu quả của các cuộc không kích và báo cáo của các tổ chức truyền thông.

Theo các cơ quan y tế địa phương và nhân viên Liên Hợp Quốc, con số chính xác về số người thiệt mạng trong xung đột Israel-Hamas sẽ phải mất nhiều thời gian mới biết rõ, vì ước tính hàng ngàn người vẫn bị chôn vùi dưới đống đổ nát và nhiều người còn nằm dưới những ngôi mộ không có tên tuổi.

Israel cho biết sắp thực hiện kế hoạch đổ bộ TP Rafah (cực nam Gaza) – nơi có hơn 1 triệu người dân Gaza đang trú ẩn. Nếu điều này này xảy ra, số người chết có nguy cơ sẽ cao hơn nữa.

Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu đã bác bỏ những ước tính của cơ quan quản lý y tế Gaza. Các quan chức thân cận với thủ tướng Israel cho rằng cơ quan quản lý y tế Gaza nằm dưới sự kiểm soát chính trị của Hamas và do đó, đây không phải là nguồn dữ liệu đáng tin cậy.

Ngược lại, Lực lượng Phòng vệ Israel cho rằng ước tính của cơ quan quản lý y tế Gaza về tổng số người chết có thể gần đúng. Các quan chức quân sự Israel cho biết chiến dịch của họ ở Gaza đã làm 11.000 đến 13.000 chiến binh Hamas và chiến binh của các nhóm vũ trang khác thiệt mạng.

Người dân tìm kiếm người sống sót dưới đống đổ nát ở Gaza, vào tháng 4. Ảnh: SHUTTERSTOCK

Họ cũng ước tính ra tỉ lệ mỗi chiến binh Hamas bị giết thì có gần 2 thường dân thiệt mạng. Điều đó có nghĩa là tổng số người chết có thể dao động từ 30.000 đến 35.000. Các quan chức quân sự Israel cho biết một số thường dân đã thiệt mạng do các hành động của Hamas, bao gồm việc bắn nhầm rocket.

Vào tháng 3, khi cơ quan quản lý y tế Gaza ước tính có 30.000 người chết, người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel – ông Daniel Hagari cho biết tổng số liệu ước tính của cơ quan quản lý Gaza có thể gần đúng. “Tôi không thắc mắc về con số 30.000 người chết” – ông Hagari nói với các phóng viên.

Nhiều nguyên nhân

Đầu tháng 4, cơ quan quản lý y tế Gaza đã giới thiệu một biểu mẫu trực tuyến, cho phép người dân chính thức báo cáo về việc người thân của họ thiệt mạng. Những báo cáo sau đó sẽ được cơ quan này kiểm tra lại.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp thiệt mạng đều được báo cáo.

Ông Mustafa Hamdan, một cư dân ở TP Gaza, đã mất 5 thành viên trong gia đình do xung đột. Không ai trong số họ được thông báo chính thức cho cơ quan quản lý y tế Gaza là đã chết.

“Tôi biết về biểu mẫu mà cơ quan y tế giới thiệu, nhưng tôi không có kết nối Internet để thêm các thành viên trong gia đình mình vào biểu mẫu này” – ông Hamdan nói.

Ông Hamdan cũng là nhân viên của Cơ quan Phòng vệ Dân sự Palestine – cơ quan chịu trách nhiệm về các dịch vụ khẩn cấp tại Gaza.

Công việc của ông Hamdan kể từ khi xung đột bắt đầu là đưa người dân ra khỏi đống đổ nát sau các cuộc không kích.

Vào tháng 12-2023, ông tham gia nhiệm vụ giải cứu nạn nhân của một cuộc không kích. Khi đến nơi, ông nhận ra đây chính là nhà của mình. Tòa nhà bốc cháy nhưng không có nước để dập tắt. Cha của ông Hamdan, 2 anh trai và 1 chị dâu của ông đã thiệt mạng trong vụ việc.

Do không có đủ máy móc hạng nặng để dọn đống đổ nát và không đủ nhiên liệu để vận hành máy móc hiện có, nhân viên cứu hộ thường phải dùng tay hoặc các dụng cụ cơ bản như rìu, xẻng để đưa người từ đống đổ nát ra ngoài. Ông Hamdan cho biết trường hợp thi thể bị bỏ lại dưới đống đổ nát không phải là hiếm.

Người dân Gaza khóc thương bên thi thể người thân, vào tháng 4. Ảnh: ZUMA PRESS

Ông Hamdan kể trong một lần làm việc, ông và các đồng nghiệp đã kéo được hàng chục thi thể ra khỏi đống đổ nát nhưng không thể nhận dạng.

“Chúng tôi quyết định chôn cất những người đó sau khi chụp ảnh khuôn mặt của họ, để có thể nhận dạng họ sau xung đột” – ông nói.

Trong số liệu những người tử vong mà cơ quan quản lý y tế Gaza đưa ra, khoảng 10.000 người vẫn chưa thể xác định được danh tính.Trong số những người đã được xác định danh tính, cơ quan y tế Gaza cho biết khoảng 40% là nam giới trưởng thành, 20% là phụ nữ trưởng thành và 32% là trẻ em. Còn lại là người lớn tuổi.

Ngoài ra, quá trình tính toán số người thiệt mạng không phải là ưu tiên hàng đầu của nhân viên cứu hộ.

Ông Zaher Sahloul – người từng tham gia hỗ trợ tại bệnh viện ở Gaza – cho biết các nhân viên y tế có rất ít thời gian để tập trung vào việc ghi nhận người chết.

“Ưu tiên hàng đầu là chữa trị cho những người bị thương, đảm bảo cơ hội sống cho những người gặp nạn. Người chết là ưu tiên cuối cùng” – ông nói.

KHOA ĐIỀM