Kinh tế Vĩ mô Tuần 18 - 22/06: Tín hiệu tích cực đầu tiên trên thị trường tín dụng?

Theo Thông tư số 19/2012/TT-NHNN, từ ngày 11/06, trần lãi suất huy động tiền gửi kỳ hạn giảm xuống còn 9%/năm; trong khi đó, lãi suất tiền gửi kỳ hạn dài từ 12 tháng trở lên sẽ được phép dựa trên cơ sở thỏa thuận.

Thị trường tiền tệ đã nhanh chóng có những phản ứng sau động thái này:

(1) Dòng tiền đã có dấu hiệu dịch chuyển sang kênh tiền gửi tiết kiệm dài hạn để hưởng lãi suất cao hơn.

Nếu trước kia doanh nghiệp và người dân chủ yếu quan tâm đến kỳ hạn ngắn ngày nhằm thích ứng với những biến động khó lường của thị trường tài chính, thì nay họ đã chủ động hơn với các kỳ hạn dài ngày. Điều này phần nào cho thấy niềm tin của người dân vào đồng nội tệ VNĐ, trước bối cảnh lạm phát có thể được kiểm soát ở mức thấp.

(2) Lãi suất huy động kỳ hạn dài liên tục bị đẩy lên cao hơn. Có thể thấy nhiều NHTM cũng đang tận dụng cơ hội để cân đối giữa vốn dài hạn và ngắn hạn, vốn đã bị mất cân bằng trong thời gian dài vừa qua.

Mức cao nhất được ghi nhận đến thời điểm này là 14%/năm đối với kỳ hạn 13 tháng của Ngân hàng Phương Tây (Western Bank).

Đã có nhiều quan ngại cho rằng cuộc đua lãi suất huy động nhiều khả năng sẽ diễn ra căng thẳng hơn trong thời gian tới.

Cần lưu ý rằng mức lãi suất dài hạn cao hơn so với ngắn hạn là khá bình thường vì phải bù đắp rủi ro biến động. Có vẻ như NHNN đang tiến hành phép thử trước khi bỏ trần lãi suất huy động trong thời gian tới; kết hợp với việc xử lý các ngân hàng yếu kém (trong tháng 6 này như một số tuyên bố) và hạn chế cuộc đua lãi suất.

Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15 – 17% trong năm 2012, có thể thấy áp lực tăng dư nợ tín dụng nền kinh tế trong hơn 6 tháng còn lại là rất lớn.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mới đây cho biết tín dụng dự kiến sẽ tăng trưởng bình quân khoảng 2%/tháng trong thời gian còn lại, để dư nợ tín dụng vào khoảng 12 – 13% cả năm 2012.

Với con số tín dụng nền kinh tế ước tính vào khoảng 2.6 triệu tỷ đồng hiện nay, mức tăng 2%/tháng sẽ tương đương với hơn 50,000 tỷ đồng tín dụng trong mỗi tháng. Câu hỏi đặt ra là liệu nền kinh tế có đủ lực để hấp thụ một lượng lớn tín dụng này hay không?

Thực tế cho thấy, vì nhiều lý do khả năng hấp thụ vốn của khối doanh nghiệp tư nhân là khá thấp. Theo thống kê từ Sở Công thương và Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, hiện chỉ có 77 doanh nghiệp đăng ký vay vốn ưu đãi lãi suất, với số tiền hơn 2,200 tỷ đồng từ gói cho vay 30,000 tỷ đồng trên địa bàn thành phố trong tháng 6 này.

Như vậy, không loại trừ khả năng dòng vốn tín dụng sẽ được thúc đẩy chảy mạnh vào đầu tư công, và nhằm tạo tác động lan tỏa tích cực lên nền kinh tế.

Như chúng tôi đề cập trước đây, một trong những tín hiệu hàng đầu cần theo dõi là tăng trưởng tín dụng, để khẳng định thêm về khả năng hấp thụ vốn.

• Trong định hướng tái cấu trúc các Tập đoàn và Tổng công ty Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ chế độ công bố các báo cáo tài chính, thông tin tài chính và thông tin kinh doanh sẽ được điều hành theo tiêu chuẩn như các công ty niêm yết.

Ngoài ra, thể chế quản lý của chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước theo hướng tách chức năng đại diện chủ sở hữu với chức năng quản lý nhà nước.

• Theo xếp hạng của A.T. Kearney, Việt Nam hiện không còn nằm trong Top 30 của danh mục xếp hạng các thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới. Từ vị trí hấp dẫn nhất thế giới theo xếp hạng năm 2008, Việt Nam đã tụt hạng liên tục trong mấy năm qua, và xuống thứ hạng 23 trong năm 2011.

• Bộ Tài chính dự kiến khôi phục thuế nhập khẩu mặt hàng gas lên mức 5% do giá gas tại thị trường trong nước và thế giới có xu hướng giảm liên tục trong thời gian qua.

• Agribank vừa áp dụng lãi suất cho vay ưu đãi đối với khách hàng xuất khẩu là 11%/năm, cho vay ngắn hạn đối với các đối tượng ưu tiên tối đa là 13%/năm, và các đối tượng khác là 14 – 15.5%/năm. Trong khi đó, lãi suất cho vay trung, dài hạn sẽ ở mức cao hơn, và tùy vào đối tượng đi vay.