Lại đến người nuôi heo “mất ăn mất ngủ” trước Tết

“Được ăn cả, ngã về không”

Đổ dồn vốn cho cuộc chơi cuối năm, nhiều người nuôi heo vùng Đông Nam bộ đang “run rẩy” chờ tín hiệu khởi mua trở lại từ phía thương lái Trung Quốc. Chị Lê Thị Hương (chủ trại heo Hà Hương, Trảng Bàng - Tây Ninh) cho biết: “Hiện trại heo đang có khoảng 1.500 con chờ xuất chuồng, trong đó có gần 1.000 con nặng vào khoảng từ 110-125 kg/con. Đây là số heo chuẩn bị để xuất cho thị trường Trung Quốc. Lẽ ra toàn bộ số heo này đã xuất đi hồi đầu tháng 12, thế nhưng đối tác phía Trung Quốc tạm hoãn vì thời tiết xấu khó vận chuyển, vả lại, vì thị trường bên đó đang thừa. Vụ này khiến giá sụt giảm hơn 15.000 đồng/kg. Bây giờ bán cũng sẽ có lái mua nhưng lỗ thì sao bán được!”.

Nhiều trang trại đang liều lĩnh “nhốt” heo lại chứ không bán giá rẻ. (Ảnh: Internet)

Trao đổi với phóng viên (PV) qua điện thoại, ông Nguyễn Văn Chiểu (chủ một trang trại heo cỡ lớn ở huyện Thống Nhất - Đồng Nai) cho hay hiện nay ông vẫn đang phải cố giữ heo tại trại, không cho xuất, dù đã đến lứa. Nếu xuất lúc này, việc thua lỗ sẽ tăng theo cấp số nhân, nên phải đánh liều giữ lại theo kiểu “được ăn cả, ngã về không”. Ông nói: “Hộ nuôi nhỏ lẻ thì cũng đỡ, họ vẫn có thể giao thương lái xẻ thịt bán ở thị trường nội địa, ít ra cũng huề vốn, lỗ công. Còn trang trại vài ngàn con heo như tôi, thì sao làm theo cách đó được. Bây giờ tôi nuôi tiếp, chờ nghe giá khởi sắc thì xuất gấp đi, hy vọng vớt vát”. Được biết, đàn heo của ông Chiểu có hơn 5.000 con, chủ yếu cung cấp cho thị trường TP.HCM và xuất đi Trung Quốc.

Nhiều lái heo Việt cũng phải khóc ròng vì đến cửa khẩu vẫn phải nằm lại. (Ảnh: Internet)

Một số trang trại khác ở tỉnh Đồng Nai cũng gặp phải trường hợp tương tự. Riêng hộ chị Trần Thị Nhành (Củ Chi, TP.HCM) có khoảng 40 con heo đến lứa xuất chuồng, đã né tránh được hoàn toàn tình trạng thua lỗ chung bằng một cách khác. “Cuối tháng 11 và đầu tháng 12 giá heo giảm gần 20.000 đồng/kg khiến tôi rất bối rối, nhưng sau cùng may mắn tìm được giải pháp. Một người quen của tôi có lò giết mổ nên họ đã gợi ý hợp tác chuyển dần mỗi ngày 5-7 con sang đó giết và xuất bán thịt. Chúng tôi phải hoàn trả tiền phí giết mổ và chịu trách nhiệm về giá bán ra thị trường. Trong chưa đầy 10 ngày, số heo đến lứa đã được xuất đi. Tuy lợi nhuận không như ý muốn vì heo nuôi bán Tết mà đã xuất bán hết, nhưng so với những người cùng cảnh ngộ thì tôi đã ngon lành hơn rất nhiều” - chị Nhành chia sẻ.

Xuất khẩu thịt đông lạnh, chất lượng cao?

Hầu hết lượng heo hơi trong các trại và hộ nuôi nhỏ lẻ ở nước ta ngoài cung cấp cho thị trường nội địa, một phần rất lớn là xuất đi Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Đây cũng được xem là thị trường duy nhất, ảnh hưởng đến sự sống còn của các trang trại và người nuôi heo Việt Nam. Các chuyên gia nhận định, tuy rằng xuất khẩu theo đường tiểu ngạch tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng trong bối cảnh hiện tại, chúng ta không còn phương án nào khác. Bởi, nếu đi theo đường chính ngạch, các thủ tục, giấy tờ và yêu cầu về chất lượng của nước nhập thịt heo sẽ còn khiến chúng ta gặp nhiều khó khăn hơn. Hơn nữa, dù liên tục xảy ra các sự cố đáng tiếc khiến giá heo hơi tăng giảm bất thường trong thời gian gần đây, nhưng Trung Quốc vẫn là thị trường rất tiềm năng bởi sức tiêu thụ lớn và khá dễ tính.

Thịt đông lạnh, chế biến chất lượng cho thị trường mới là một giải pháp lâu dài. (Ảnh: Internet)

Thời điểm này, hầu hết các trang trại lớn và cả hộ nuôi nhỏ lẻ chuẩn bị xuất chuồng lứa heo phục vụ nhu cầu Tết ở cả Việt Nam lẫn Trung Quốc. Vì vậy, số lượng heo hiện có là khá lớn. Việc thương lái đột ngột dừng thu mua ngay thời điểm này đã khiến người nuôi heo “tiến thoái lưỡng nan” không biết xoay sở ra sao, vì xuất đi không được, mà bán ở thị trường nội địa cũng chẳng xong. Bởi, nếu các trang trại chú trọng sản phẩm xuất đi Trung Quốc, thì sẽ nuôi heo đến quá lứa (nặng hơn 1 tạ/con), thị trường Trung Quốc chuộng thịt mỡ, không bán được. Trong khi đó, người tiêu dùng Việt Nam lại chuộng thịt nạc, nên heo bán ở thị trường nội địa phải đáp ứng dưới 1 tạ (từ 70-90 kg/con).

Khảo sát một số thương lái, giá heo xuất đi Trung Quốc ở thời điểm hiện tại dao động từ 32.000-36.000 đồng/kg. Trong khi đó giá heo hơi trong nước lại dao động ở mức 37.000-39.000 đồng/kg. Điều này cho thấy, giá bán trong nước ở từng thời điểm khác nhau, luôn cao hơn giá xuất đi thị trường Trung Quốc từ 2.000-5.000 đồng/kg. Như vậy, người Việt đang ăn thịt heo với cái giá đắt hơn cả người Trung Quốc dù mua tại gốc.

Các hộ nuôi nhỏ lẻ chọn giải pháp giết mổ bán thịt trong thị trường nội địa, chấp nhận lợi nhuận thấp hoặc huề vốn. (Ảnh: Internet)

Rõ ràng, người nuôi heo đang gặp quá nhiều khó khăn trong bối cảnh lệ thuộc thị trường Trung Quốc. Và, ngành chức năng, kể cả người nuôi heo, cần tìm ra một hướng đi mới, tốt hơn cho heo Việt Nam. Thị trường mới và cách làm mới là 2 vấn đề cần được quan tâm. “Chúng ta nên nghĩ đến việc xuất khẩu mặt hàng thịt đông lạnh, chất lượng cao thay vì xuất nguyên con, mang quá nhiều rủi ro và phụ thuộc thương lái như hiện tại. Nếu chế biến tốt, nâng cao chất lượng sản phẩm, chúng ta hoàn toàn có thể tiếp xúc với các thị trường khó tính nhưng ổn định” - ông Mai Văn Minh, Giám đốc Công ty CP Chuyện Nhà Nông (CNN) hiến kế.

Trò tiểu xảo của thương lái Trung Quốc

Có những thời điểm thương lái Trung Quốc ồ ạt thu mua thịt heo khiến hàng khan hiếm, tạo nên cơn sốt giá ảo. Tâm lý lợi nhuận khủng từ những cơn sốt ảo này đã khiến người nuôi heo đổ dồn đầu tư, tăng đàn heo chờ thời cơ xuất chuồng. Lúc này, thì thương lái Trung Quốc lại giở tiểu xảo “thị trường thừa thịt, vận chuyển khó” nên ngừng thu mua, “ém” giá rớt thê thảm. Heo đến lứa, người dân buộc phải “bán đổ, bán tháo” với giá bèo cho thương lái Trung Quốc. Cuối cùng, thiệt hại vẫn thuộc về người nuôi heo.

Võ Nguyễn