Làm gì để người bệnh đến với tuyến y tế cơ sở

Đổi mới toàn diện y tế cơ sở

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, hiện nay Việt Nam là nước cuối cùng ở Đông Nam Á chưa triển khai Trung tâm kiểm soát bệnh tật. Việc duy trì nhiều trung tâm y tế như Y tế dự phòng; Sốt rét – ký sinh trùng; Phòng chống HIV/AIDS; Chăm sóc sức khỏe sinh sản… tại các tỉnh, thành phố chưa hiệu quả, chồng chéo. Hiện nay, 37-40% chi tiêu cho bảo hiểm y tế là dành cho tuyến xã - là đơn vị gác cổng trước khi lên bệnh viện tuyến tỉnh. Tuy nhiên khi thực hiện thông tuyến, các cơ sở y tế tuyến xã lại vắng bệnh nhân thì không hiệu quả trong chăm sóc ban đầu cho sức khỏe toàn dân. Do đó, cần phải đổi mới toàn diện y tế cơ sở cả về con người, hoạt động và cơ sở vật chất, tài chính.

Theo Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ (Bộ Y tế) Phạm Văn Tác, hệ thống y tế địa phương có nhiều khó khăn trong tách nhập. Từ 1998, khi mới hình thành tổ chức, hệ thống y tế địa phương hoạt động tương đối tốt. Tuy nhiên, sau một thời gian tách ra hoạt động riêng cũng vướng phải nhiều khó khăn, chồng chéo và không hiệu quả. Ngày 11-12-2015, khi Thông tư liên tịch số 51 của liên Bộ Y tế và Nội vụ được ban hành đã cố gắng hoàn thiện cơ sở y tế địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm mục tiêu của chương trình cải cách hành chính.

PGS, TS Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Vụ trưởng, Vụ tổ chức cán bộ (Bộ Y tế) cũng chỉ ra, tại các địa phương, hiện nay có 6 trung tâm cùng chức năng “Có địa phương chỉ 5 trung tâm nhưng có địa phương từ 12-15 trung tâm y tế ở các tỉnh, thành phố. Thực trạng tổ chức các trung tâm chưa hiệu quả”.

Do đó, cần phải thay đổi cơ chế đầu tư, quản lý, tài chính để bảo đảm chăm sóc sức khỏe với sự lồng ghép liên tục và đạt hiệu quả cao nhất bằng việc thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Kể từ khi triển khai Thông tư 51, tính đến nay, đã có 40 tỉnh được UBND cấp tỉnh quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Y tế, để tạo hệ thống y tế và tổ chức mạng lưới y tế cơ sở ở địa phương thành một thể thống nhất, phát huy hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe ban đầu và quản lý sức khỏe cho mọi người dân.

Theo Thông tư, tại tuyến tỉnh sẽ thực hiện mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật trên cơ sở sáp nhập các trung tâm có cùng chức năng. Trong số 37 tỉnh đã triển khai thực hiện Thông tư 51, đến nay, đã có 24 tỉnh thực hiện mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật. Có 4 tỉnh đang xây dựng đề án kiện toàn thành Trung tâm kiểm soát bệnh tật gồm Hà Nội, Hưng Yên, Nghệ An, Quảng Trị.

Có 9 tỉnh giữ nguyên mô hình các trung tâm hiện có mà chưa thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật chung. Theo Vụ trưởng Phạm Văn Tác, Bộ Y tế sẽ có văn bản đề nghị 9 tỉnh này phải giải trình lý do về khó khăn và thuận lợi, đồng thời phải đề xuất lộ trình để thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật chung. Hiện nay, Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Ở tuyến huyện, kể từ khi thực hiện Thông tư liên tịch số 51, đã có 19 tỉnh sáp nhập bệnh viện với trung tâm y tế thành Trung tâm y tế huyện; 7 tỉnh vẫn duy trì bệnh viện riêng ở tuyến huyện.

Với những kết quả đạt được, theo Vụ trưởng Phạm Văn Tác, Thông tư liên tịch số 51 đã đón đầu, phù hợp với nội dung của chương trình cải cách hành chính, đặc biệt về cải cách tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Sắp xếp nhân sự sau sáp nhập

Đây là câu chuyện nóng được đặt ra khi thực hiện sáp nhập các trung tâm y tế ở tỉnh, thành phố. Theo ông Phạm Văn Tác, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, khó khăn duy nhất là tổ chức mô hình liên quan đến con người, để bảo đảm quyền lợi của người lao động khi thực hiện sáp nhập các hệ thống y tế ở địa phương.

Ông Tác cho biết, hiện nay đã có 37 tỉnh được phê duyệt, chức năng nhiệm vụ quyền hạn theo Thông tư 51. Mỗi tỉnh có trung bình 6 trung tâm và khi sáp nhập là một sẽ thừa ra 5 trung tâm. Như vậy, chỉ ở tuyến tỉnh đã thừa khoảng 1.200 lãnh đạo. Ở tuyến huyện hiện nay có 500/715 huyện chưa sáp nhập các trung tâm y tế địa phương, cũng dôi dư khoảng 2.000 cán bộ lãnh đạo.

Do đó, bài toán sắp xếp nhân sự cũng cần phải giải quyết để làm sao tinh gọn đội ngũ lãnh đạo, giảm hành chính, tăng cường phục vụ công tác chuyên môn. Theo ông Phạm Văn Tác, những người giỏi chuyên môn sẽ chuyển sang làm công tác chuyên môn, ai giỏi quản lý sẽ tiếp tục giữ vị trí lãnh đạo. Bên cạnh đó, sẽ duy trì việc luân phiên cán bộ để tìm ra lãnh đạo thật sự giỏi quản lý. Với đội ngũ hành chính, bảo vệ, tổ chức cán bộ… sẽ có phương án giải quyết chuyển công tác hoặc tinh giảm biên chế, bảo đảm chỉ có 18-20% số người làm hành chính, giữ nguyên 80-82% làm công tác chuyên môn.

Hiện nay, Bộ trưởng đang chỉ đạo Đại học Y tế công cộng và Viện Y tế công cộng TP Hồ Chí Minh xây dựng chương trình đào tạo cán bộ quản lý với Giám đốc Sở Y tế, Giám đốc Bệnh viện, Trạm trưởng trạm y tế xã trở lên… Do đó, khi những người vào quy hoạch cán bộ sẽ được đào tạo quản lý.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, sẽ có nhiều đổi mới trong công tác y tế tới đây. Đầu tiên là đổi mới mô hình đào tạo để tạo điều kiện cho các sinh viên ra trường có thể đi học chuyên khoa 1. Một đổi mới nữa là đổi mới đào tạo y khoa, không thể để tình trạng học thạc sĩ lại được hỗ trợ chi phí đào tạo cao hơn và được công nhận về mặt tài năng hơn so với các bác sĩ chuyên khoa 1. Do đó, những bác sĩ tham gia vào Đề án1816, bệnh viện vệ tinh phải được đặc cách đào tạo nhanh chuyên khoa 1. Về đổi mới phương thức quản trị, Bộ trưởng cũng cho biết, tới đây các bệnh viện tự chủ (hoàn toàn hoặc một phần) sẽ thành lập các Hội đồng quản lý, từ đó có thể Hội đồng quản lý sẽ bầu ra Giám đốc bệnh viện.

THIÊN LAM