Lào Cai chấn chỉnh quản lý, khai thác khoáng sản

Thất thu thuế, tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường, mất an ninh trật tự trên địabàn… đang là những vấn đề mà 84 doanh nghiệp, đơn vị khai thác khoáng sản gây ratừ đầu năm đến nay tại 26 điểm mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn Lào Cai.

Trên đây là kết luận của ngành chức năng tỉnh Lào Cai trong việc thực hiện chỉ đạocủa Thủ tướng Chính phủ về việc siết chặt xuất khẩu khoáng sản.

Ông Lê Ngọc Hưng, Giám đốc Sở Công Thương Lào Cai cho biết trước thực trạng trênSở Công Thương đang phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh tiến hành ràsoát, điều chỉnh, bổ sung theo Công văn số 9288 của Bộ Công Thương về việc chấnchỉnh vấn đề khai thức và xuất khẩu khoáng sản hiện nay.

Hiện Sở Công Thương, chủ động tham mưu cho Ủy ban Nhân dân tỉnh chỉ đạo cácsở, ban, ngành chức năng của tỉnh và Ủy ban Nhân dân các huyện, thành phố, tăngcường công tác kiểm tra hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn,xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về nguồn gốc, xuất xứ khoáng sản, vận chuyểnquá tải trọng, sai tuyến, các trường hợp buôn lậu khoáng sản và gian lận thươngmại trong xuất khẩu khoáng sản…

Theo báo cáo của ngành chức năng, từ năm 2009 đến nay, tỉnh Lào Cai đã khaithác, chế biến, vận chuyển, tiêu thụ và xuất khẩu sang Trung Quốc trên 1 triêụtấn quặng Apatít; 1,12 triệu tấn quặng sắt; 17.000 tấn tinh quặng đồng; 5.185tấn tinh quặng kẽm, chì, atimon…

Tính riêng 6 tháng đầu năm nay, các đơn vị khai thác khoáng sản đã nộp ngân sáchNhà nước trên 279 tỷ đồng, tăng 61 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2010. Tuy nhiên,theo phân tích của các chuyên gia kinh tế, việc khai thác khoáng sản, nhất làkhai thác quặng sắt còn có những thất thoát và thất thu thuế, gia tăng ô nhiễmmôi trường, mất an ninh trật tự trên địa bàn về sự tranh mua, tranh bán.

Tại huyện Văn Bàn - một trong những địa phương có nhiều điểm mỏ nhất, một số tổchức và cá nhân đã khai thác khoáng sản một cách trái phép. Hơn nữa, không chỉriêng ở huyện Văn Bàn mà ở huyện Bảo Thắng, Bát Xát, thành phố Lào Cai… hiệntượng khai thác trái phép khoáng sản diễn ra ngày càng phức tạp. Theo phân tích,một trong những nguyên nhân khiến tình trạng khai thác khoáng sản trai phépchính nằm ở chế tài xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe.

Tính từ năm 2010 đến nay, lực lượng chức năng của tỉnh và huyện Văn Bàn mới xửphạt 3 đối tượng khai thác, vận chuyển quặng sắt; ra quyết định kỷ luật 3 cán bộchủ chốt xã nơi để xảy ra khai thác khoáng sản trái phép. Tuy nhiên sự việc chỉdừng lại khi có sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về siết chặt xuất khẩu khoángsản, ngừng xuất khẩu quặng sắt sang Trung Quốc.

Để ngăn chặn tình trạng khai thác, kinh doanh tài nguyên khoáng sản tráiphép, ông Phạm Đức Thuận, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết Sởsẽ đề xuất với Ủy ban Nhân dân tỉnh chỉ đạo rà soát, ban hành thay thế Quy địnhquản lý khoáng sản trên địa bàn tỉnh cho phù hợp với Luật Khoáng sản đã ban hànhnăm 2010.

Đồng thời, Sở sẽ sớm kiện toàn lại Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sảntỉnh gắn với việc chỉ đạo rà soát, điều chỉnh quy hoạch khoáng sản theo hướngtập trung, chế biến sâu. Ngoài ra, ngành tăng cường công tác tuyên truyền, giáodục pháp luật về khoáng sản và bảo vệ môi trường đến các cấp, các ngành và đôngđảo nhân dân để từ đó nâng cao ý thức chấp hành Luật Khoáng sản; chỉ cấp giâýphép khai thác theo quy hoạch cho doanh nghiệp có đầu tư chế biến sâu với quy môđủ lớn, lâu dài, công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường….

Để cơ cấu lại việc quản lý, khai thác khoáng sản, trước mắt, các doanh nghiệpkhai thác lớn như Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Apatít Việt Nam,Công ty trách nhiệm hữu hạn Khoáng sản và luyện kim Việt-Trung, Công ty Mỏ tuyểnđồng Sin Quyền… cần thực hiện nghiêm quy định pháp luật về quản lý khai thác.

Bên cạnh đó, Sở cần xây dựng chế tài để ngăn chặn triệt để việc tuồn quặng từmỏ ra ngoài; thành lập các tổ kiểm soát trên đường vận chuyển để tránh gian lậnthương mại trong xuất khẩu khoáng sản.

Về quản lý nhà nước, các cơ quan hữu quan phải thường xuyên kiểm tra, giámsát quy trình khai thác khoáng sản; xem xét, nghiên cứu kỹ việc cấp giấy phépkhai thác các mỏ nhỏ, tránh tình trạng lợi dụng để khai thác "thổ phỉ" tiêu thụtrái phép. Lực lượng liên ngành Biên phòng, Hải quan, Ban Quản lý Kinh tế cưảkhẩu cần phối hợp làm tốt công tác chống xuất lậu quặng./.

Văn Toán-La Tuất (TTXVN/Vietnam+)