Lo nhà máy giấy VNT19 làm ô nhiễm biển, Quảng Ngãi gửi công văn cầu cứu

Nhà máy bột-giấy VNT19 đang làm chính quyền và người dân Quảng Ngãi lo lắng- Ảnh: Lê Đình Dũng

Lo lắng việc xả thải như Formosa

Ngày 3.4.2017, Chủ tịch Quảng Ngãi Trần Ngọc Căng đã ký công văn gửi Bộ TN-MT bày tỏ lo lắng về việc xả thải của nhà máy sản xuất bột giấy VNT19.

Theo ông Căng, dự án trên được Bộ TN-MT thẩm định, phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) ngày 7.9.2015. Hiện nay dự án đang trong giai đoạn xây dựng và lắp đặt thiết bị tại mặt bằng nhà máy.

Qua sự cố môi trường tại công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh; để đảm bảo công tác bảo vệ môi trường khi dự án đi vào hoạt động, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ngãi tỏ ra lo lắng khi đề nghị Bộ TN-MT xem xét, có ý kiến các vấn đề như: Theo ĐTM của dự án đã được phê duyệt thì thì vị trí xả thải tại vịnh Việt Thanh (thuộc thôn Lệ Thủy, xã Bình Trị, huyện Bình Sơn) cách bờ biển khoảng 500-1500m. “Với vị trí xả thải này thì chủ dự án sẽ phải lắp đặt đường ống ngầm dưới mặt nước (giống như trường hợp của nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh). Như vậy, vấn đề này có đảm bảo đúng các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam hay không?”, ông Căng thắc mắc.

Vịnh Việt Thanh, nơi VNT19 đang dự định lắp ống ngầm xả thải ra ngoài biển

“Một vấn đề mà chính quyền và người dân địa phương hết sức quan tâm là việc kiểm soát chất lượng nước thải sau khi xử lý của dự án trước khi xả thải ra môi trường. Do đó, tại thông báo số 40/TB-UBND ngày 3.3.2011, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi có đặt vấn đề và đề nghị chủ dự án: ‘Để có cơ sở đối chứng, trong quá trình thiết kế, xây dựng nhà máy, đề nghị chủ đầu tư xây dựng 1 hồ nuôi cá bằng nước thải của nhà máy trước khi thải ra biển nhằm kiểm nghiệm tiêu chuẩn của nước thải khi xả ra môi trường’. Tuy nhiên, trong ĐTM đã được Bộ TN-MT duyệt không đề cập đến vấn đề này. Vì vậy, kính đề nghị quý Bộ xem xét yêu cầu chủ dự án xây dựng hồ chỉ thị sinh học (hồ nuôi cá) để kiểm chứng chất lượng nước thải sau khi xử lý nước thải ra biển hoặc có ý kiến chính thức về vấn đề này”, ông Căng yêu cầu.

Nhập thiết bị cũ, giám định mập mờ

Chưa hết lo việc xả thải, chính quyền Quảng Ngãi lại ‘tá hỏa’ khi phát hiện Công ty Cổ phần Bột giấy VNT19 sử dụng công nghệ cũ để sản xuất.

Theo đó, vào cuối tháng 3, ông Trần Ngọc Căng lại phải ký công văn gửi ra Bộ KH-CN nhờ vào cuộc ‘hỗ trợ giám định chất lượng và giá trị máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ của dự án nhà máy bột giấy VNT19’.

Chủ tịch Quảng Ngãi gửi công văn ra Bộ KH-CN đề nghị vào cuộc kiểm tra máy móc thiết bị cũ mà VNT19 nhập về đồng thời kiểm tra công ty giám định độc lập mà VNT19 thuê giám định

Tại giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần 1 vào năm 2014 có ghi rõ yêu cầu: VNT19 được đầu tư tại khu công nghiệp nhẹ Bình Hòa, xã Bình Phước (huyện Bình Sơn), thuộc KKT Dung Quất với mục tiêu sản xuất bột giấy và giấy tẩy trắng, công suất giai đoạn 1 là 250.000 tấn bột tẩy trắng/năm với yêu cầu phải sử dụng công nghệ tiên tiến, máy móc thiết bị hiện đại và đồng bộ, mới 100%; quy trình công nghệ khép kín, đáp ứng điều kiện về các chỉ tiêu kinh tế và thực hiện tốt nội dung bảo vệ môi trường.

Sau đó, nhà máy tiếp tục được BQL KKT Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi điều chỉnh quy mô công suất lên 350.000 tấn bột giấy tẩy trắng/ năm và yêu cầu hồ sơ thiết kế cơ sở của dự án phải được Bộ Công Thương thẩm định, nêu tại giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần 2 vào năm 2015.

Bộ Công Thương sau đó cũng đã có ý kiến xác định rằng ‘các dự án đầu tư nhà máy bột giấy và giấy đều là các dự án có quy mô lớn, công nghệ phức tạp và yêu cầu chủ đầu tư nghiên cứu bổ sung hoàn thiện một số nội dung trong đó có phần thiết bị, công nghệ trước khi tiến hành thẩm định, phê duyệt dự án’.

Thiết bị mà VNT19 nhập về được ghi nhận

Tuy nhiên, chính quyền Quảng Ngãi đã phát hiện ra rằng Công ty Cổ phần Bột giấy VNT19 không lắp đặt máy móc thiết bị mới mà đã nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ đã qua sử dụng được tháo dỡ từ Nhà máy bột giấy Sodra Cell Tofte-Na Uy. Do đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo BQL KKT Dung Quất yêu cầu VNT19 thuê đơn vị giám định độc lập có chức năng để giám định chất lượng và giá trị máy móc, dây chuyền công nghệ của dự án.

Thực hiện yêu cầu, VNT19 đã thuê Công ty Cổ phần giám định Á Việt (trụ sở tại Q.Thanh Khê, Đà Nẵng) thực hiện giám định độc lập.

Tuy nhiên, Sở KH-CN Quảng Ngãi đã phát hiện và báo cáo lên tỉnh là công ty Á Việt chưa có tên trong danh sách tổ chức giám định do Bộ KH-CN công bố. Báo cáo giám định của công ty Á Việt về chất lượng và giá trị máy móc ở VNT19 chỉ nêu chung chung, không đầy đủ các thông tin cần thiết về giám định.

Các công trình trong nhà máy VNT19 đang gấp rút hoàn thiện

Theo ông Căng, hiện nay chủ đầu tư đang khẩn trương thực hiện việc lắp đặt máy móc, thiết bị và chuẩn bị thực hiện việc giám định chất lượng sau khi chạy thử. Do dự án có quy mô lớn, công nghệ phức tạp, tác động nhiều mặt, liên quan đến nhiều ngành và thuộc lĩnh vực ‘nhạy cảm’ về môi trường nên tỉnh phải đề nghị Bộ KH-CN vào cuộc hỗ trợ.

Cụ thể, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi đề nghị Bộ KH-CN thẩm tra tư cách pháp nhân của Công ty Cổ phần giám định Á Việt. Thứ hai là kiểm tra, giám sát việc thẩm định, giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ dự án nhà máy bột giấy VNT19.

Lê Đình Dũng