Mệnh yểu tham vọng nâng cấp xe tăng Type 59 của Mỹ-Trung

Hiếm có chương trình hợp tác quân sự nào thể hiện rõ nét nhất mối quan hệ Mỹ và Trung Quốc như Jaguar – dự án phát triển xe tăng chiến đấu chủ lực được hai bên cùng nhau thực hiện trong những năm 1980. Tuy nhiên, số phận của Jaguar cũng nhanh chóng kết thúc theo chính sách ngoại giao đối lập giữa Washington và Bắc Kinh. Trong ảnh là một trong hai nguyên mẫu duy nhất của Jaguar được phía Mỹ hoàn thiện vào năm 1989. Nguồn ảnh: military-today.

Như đã nói ở trên Jaguar là dự án hợp tác quân sự hiếm có giữa Mỹ-Trung kể từ khi Chiến tranh Thế giới thứ 2 kết thúc. Nó được kỳ vọng sẽ giúp Bắc Kinh hiện đại hóa những chiếc xe tăng Type 59 hoặc các biến thể của nó. Xét từ góc độ chính trị một dự án như Jaguar là điều không tưởng trong Chiến tranh Lạnh nhưng sự ấm lên trong mối quan hệ Washington-Bắc Kinh đã tạo tiền đề cho Jaguar. Nguồn ảnh: armoredtalk.com.

Tất nhiên Washington cũng có dụng ý rõ ràng trong việc này khi cố cân bằng cán cân quyền lực toàn cầu bằng cách tăng cường vị thế của Trung Quốc và đưa Bắc Kinh rời ra quỹ đạo của Liên Xô. Và miếng mồi ngon của Mỹ khi đó chính là công nghệ vũ khí thứ Trung Quốc luôn thèm khát để có thể hiện đại hóa quân đội ngày càng bành trướng của Bắc Kinh. Nguồn ảnh: Flickr

Dự án phát triển xe tăng Jaguar được bắt đầu từ giữa những năm 1980 và được hai bên công bố chính thức vào năm 1988. Hai nhà thầu chính của dự án này là hãng Cadillac Gage của Mỹ và Tổng công ty xuất nhập khẩu máy và thiết bị Trung Quốc. Theo kế hoạch nguyên mẫu Jaguar đầu tiên sẽ được giới thiệu vào năm 1989 tuy nhiền điều này sẽ không bao giờ trở thành hiện thực. Nguồn ảnh: ftr.wot-news.com

Và mối quan hệ Mỹ-Trung một lần nữa trở lại điểm xuất phát sau một số bất ổn chính trị tại Trung Quốc vào năm 1989, điều này cũng đưa dự án Jaguar đi vào ngõ cụt thậm và phía Trung Quốc cũng tỏ ra không còn mặn mà với dòng xe tăng này. Tuy nhiên phía Cadillac Gage vẫn tiếp tục một mình phát triển Jaguar với một biến thể đầu tiên được hoàn tất lắp ráp vào tháng 10/1989. Nguồn ảnh: ABC News

Mặc dù đã hoàn tất giai đoạn phát triển và cho ra nguyên mẫu đầu tiên nhưng sự níu kéo của Cadillac Gage không thể giúp Jaguar tồn tại khi nó đã mất đi khách hàng lớn nhất. Mặt khác thị trường vũ khí trong Chiến tranh Lạnh xe tăng chỉ là một món vũ khí thông thường và bất cứ quốc gia nào cũng có thể mua số lượng lớn xe tăng từ Liên Xô với giá không thể rẻ hơn đã đẩy Jaguar đi đến kết thúc. Nguồn ảnh: Asian Defence News

Ngay từ khi xuất hiện Jaguar đã tạo ra một sự bối rối dành cho không ít chuyên gia quân sự khi đó. Một chiếc xe tăng Trung Quốc được nâng cấp với công nghệ của Mỹ và bản thân nó lại có nguồn gốc từ một chiếc xe tăng Liên Xô, cuối cùng nó lại được trang bị vũ khí của Anh. Với một sự kết hợp như trên liệu Jaguar có thể tồn tại trong chiến tranh hiện đại ? Nguồn ảnh: vestnik-rm.ru

Để tăng khả năng cơ động cho Jaguar người ta đã thay thế hệ thống động cơ diesel V12 vốn được sử dụng trên Type 59 và cả T-55 bằng mẫu động cơ diesel Detroit Diesel 8V-92TA V8 có công suất 750 mã lực vốn cũng được sử dụng trên dòng xe tăng hạng nhẹ Stingray. Điều này khiến ta cảm thấy thiết kế phần đuôi giữa Jaguar và Stingray có sự tương đồng khá lớn. Nguồn ảnh: Armored Warfare

Trong khi đó nó cũng trang bị thêm hộp số tự động Allison XTG-411, tuy nhiên điểm mấu chốt ở đây là toàn bộ hệ thống khung gầm bánh xích và hệ thống treo của Type 59 vẫn được giữa nguyên trên Jaguar. Thiết kế này nhiều khả năng là do sự tác động của phía Trung Quốc khi họ vẫn muốn duy trì các công nghệ vốn có của mình trên dòng xe tăng mới hay nói cách khác là âm thầm tự nội địa hóa Jaguar khi thích hợp. Nguồn ảnh: World of Tanks

Hệ thống vũ khí chính trên Jaguar là pháo nòng xoắn M68 105mm được Mỹ phát triển dựa trên mẫu pháo Ordnance L7 105mm của Anh. M68 được đánh giá có độ ổn định cao hơn hẳn pháo 100mm được trang bị trên Type 59, cơ số đạn tối đa được trang bị cho M68 trên Jaguar 34 viên và nó có tốc độ bắn lên đến 10 phát/phút. Nguồn ảnh: kotsch88

Và không phải ngẫu nhiên mà Jaguar được trang bị M68 khi đây được xem là dòng pháo chính trên hầu hết các dòng xe tăng tiên tiến của Phương Tây khi đó kể cả các nguyên mẫu đầu tiên của M1 Abrams. Bản thân Trung Quốc sau này cũng sử dụng rộng rãi các biến thể của M68 trên nhiều dòng xe tăng khác nhau. Nguồn ảnh: kampfpanzer.de

Quay lại Trung Quốc, sau khi dự án phát triển Jaguar đổ vỡ Bắc Kinh bắt đầu tự nghiên cứu và phát triển các gói nâng cấp dành cho Type 59 dựa trên những công nghệ họ có sẵn trong tay hoặc mua từ nước ngoài. Pháo 105mm cũng là một trong những công nghệ Trung Quốc có được trong quá trình hiện đại hóa Type 59. Nguồn ảnh: China Military

Mặt khác ở các biến thể tiếp theo của Type 59 chúng bắt đầu được tăng cường khả năng phòng vệ với hệ thống giáp bảo vệ mới kết hợp với đó là hiện đại hóa trang bị của xe như hệ thống chữa cháy tự động, lót chống đạn cho kíp chiến đấu, bọc thép khoang chứa đạn và hệ thống phòng vệ chống vũ khó NBC. Nguồn ảnh: Pinterest

Một điểm sáng nữa ở các biến thể Type 59 sau này là việc chúng được trang bị phổ biến các thiết bị trinh sát quang học hổ trợ tác chiến cả ban đêm, hệ thống máy tính điều khiển hỏa lực và nhiều trang bị điện tử khác giúp nó có thể thu hẹp khoảng cách với các dòng xe tăng chiến đấu chủ lực của Phương Tây và cả Nga. Nguồn ảnh: zgjunshi.com

Và sau 27 năm kể từ khi dự án Jaguar thất bại, công nghệ chế tạo xe tăng của Trung Quốc đã có sự thay đổi vượt bậc và nó không chỉ được phát triển nhờ vào công nghệ bên ngoài mà còn bằng nội lực của Trung Quốc. Các dòng xe tăng chiến đấu chủ lực của Trung Quốc hiện nay đều nằm trong top các dòng xe tăng tốt nhất thế giới thậm chí là vượt trội hơn cả một số nước Phương Tây. Nguồn ảnh: Vitaly Kuzmin

Trà Khánh