“Moonlight” – Những câu chuyện nhỏ làm lay động Viện Hàn lâm

Cuộc đời của một thanh niên đồng tính da màu

Đây là lần đầu tiên một bộ phim về đề tài đồng tính nhận được tượng vàng Oscar, và đặc biệt hơn đó còn là câu chuyện của một cậu thanh niên đồng tính da đen – những người vốn luôn phải chịu những kỳ thị và cái nhìn ác cảm trong lịch sử Mỹ. Đây được coi là một bước đột phá mới của Oscar năm nay và minh chứng cho một điều rằng: Chỉ cần bộ phim có một nội dung hay, diễn viên xuất sắc thì đều đáng được vinh danh.

Bộ phim xoay quanh cuộc đời của một cậu bé da đen đồng tính từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành

Được chuyển thể từ vở kịch “In Moonlight Black Boy Look Blue” nổi tiếng của nhà biên kịch Tarell Alvin McCraney, nội dung chính mà đạo diễn muốn truyền đạt tới người xem là những xung đột vẫn đang tồn tại trong xã hội và cuộc sống của những người da đen tại Mỹ từ góc tiếp cận của một câu bé da đen tên Chiron. Quá trình trưởng thành của cậu được tái hiện lại khá chi tiết từ cậu bé Little (nhỏ con) ít nói đến cậu học sinh có tâm hồn nhạy cảm Chiron và cuối cùng là chàng thanh niên da đen dày dạn và trải đời mang tên lóng: Black.

Ba nhân vật đại diện cho những khoảng thời gian khác nhau mà Chiron phải trải qua

Cũng giống như hầu hết những người da đen sống ở Mỹ, Little có một cuộc sống khốn khổ và nghèo túng tại thành phố Miami. Từ nhỏ đã không có cha, cậu bé sống cùng một người mẹ nghiện ngập, luôn muốn lấy đi tất cả số tiền mà cậu bé có. Mang trong lòng mặc cảm nghèo túng và có một bà mẹ “không bình thường” Little cố gắng trốn thật sâu trong chiếc vỏ ốc của riêng mình, ngại tiếp xúc, va chạm với mọi người, cậu sống như một bóng ma không hồn. Nhưng mọi thứ thay đổi kể từ khi cậu bé gặp Juan và Teresa, cùng với người bạn thân đầu tiên: Kev. Đó là những con người từng trải, gan góc, thậm chí thuộc dạng “lì đòn” khi buôn bán ma túy…nhưng tận sâu bên trong họ đều có sự đồng cảm với Little và mong muốn kéo cậu ra khỏi cuộc sống đầy u ám.

Juan chính là người luôn muốn kéo Little ra khỏi u ám và tự ti

Nhưng thật bi kịch khi anh lại chính là người cung cấp thuốc phiện cho mẹ cậu bé, đó cũng chính là lý do Juan rời khỏi Little sau này

“Moonlight” tạo ra một nhân vật có ba lát cắt cuộc đời rất rõ ràng và khác biệt nhau, ở lát cắt thứ hai cậu bé Little nay đã trở thành Chiron - một cậu thanh niên mảnh khảnh, nhưng vẫn có tâm hồn nhạy cảm đến mức “chẳng giống người da đen mạnh mẽ” điều mà chính bản thân nhân vật cũng đã nhận ra giới tính thật sự của mình.

Và đương nhiên, ở trong một xã hội mà một người da đen bình thương còn không được coi trọng thì việc một câu thanh niên da đen đồng tính chắc chắn sẽ bị xem là điều đáng xấu hổ và dơ bẩn nhất trong xã hội. Cả thời thiếu niên Chiron phải sống trong khó khăn, tủi nhục hơn cả thời thơ ấu, trong chính lúc khó khăn ấy Juan lại không có bên cạnh bảo vệ cậu và thật bất ngờ khi Kevin (Kev hồi nhỏ) lại đứng thế vị trí ấy. Là người cùng cậu sẻ chia mọi buồn phiền và cũng chính Kevin đã đưa cuộc đời Chiron bước sang một trang mới.

Cuộc sống thời thiếu niên của Chiron thậm chí còn khó khăn hơn khi cậu nhận ra mình là người đồng tính

Chính Kevin là mối tình đầu đời đầy cảm xúc nhưng dang dở của Chiron

Người ta thường nói tính cách con người sẽ thay đổi theo năm tháng và hoàn cảnh, điều này hoàn toàn đúng với Chiron. Ở lát cắt thứ ba, người xem không khỏi giật mình khi chứng kiến sự thay đổi của thiếu niên Chiron ngày nào. Black “ra đời” mang một vóc dáng to lớn, săn chắc, khuôn mặt từng trải và chai lì đến không ngờ. Người đàn ông trưởng thành ấy đã trải qua tất cả những nỗi đau, những mất mát lớn nhất để rồi khiến bản thân không còn biết đau hay uất hận nữa.

Black chững chạc, trưởng thành hơn rất nhiều sau khi trải qua quá nhiều nỗi đau

Ba lát cắt cuộc đời của Chiron đã tái hiện một cách đầy đủ và chân thực những chuyển biến tâm lý trong con người của một chàng trai da đen đồng tính đầy bất hạnh. Nếu như hồi nhỏ cậu thật trong sáng, ngây thơ, khi lớn lên gặp những sóng gió những cảm xúc đầu đời rồi cũng vỡ tan trong đau đớn thì lúc trở thành một người đàn ông trưởng thành anh không còn biết đau biết hận mà học cách sống chung với chúng như một phần của cuộc đời mình.

Nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng đầy ý nghĩa

Không thể phủ nhận rằng “Moonlight” mang trong mình rất nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng cao khiến cho người xem không khỏi suy ngẫm và chím đắm trong chính sự tò mò và phỏng đoán của riêng mình. Biểu tượng ánh trăng trong phim được đánh giá là mang một tầng ý nghĩa rất sâu sa khi nó mang trong mình cả một thông điệp về sắc tộc vô cùng mạnh mẽ. Chắc hẳn ít người cảm thấy tò mò và khó hiểu khi nghe câu mà Juan đã từng nói với Chiron khi ngắm trăng trên sông: “Dưới ánh trăng màu da đen sẽ trở thành màu xanh dương”, một câu nói vu vơ cũng chứa đựng những suy nghĩ, những ước vọng về một tương lai tươi sáng hơn.

Đó là ước mơ và cuộc đấu tranh đòi nhân quyền, quyền sống và được đối xử như con người của những người da màu sinh sống trên đất Mỹ. Chính ánh trăng ấy đã khiến màu da họ thay đổi, khiến họ cảm thấy mình không quá khác biệt và luôn hi vọng rằng cuộc sống sau này của bản thân sẽ tốt đẹp.

Phân đoạn Juan dạy Little tập bơi được cho là cảnh quay đẹp và có ý nghĩa nhất phim

Hay phân đoạn Juan dạy Little tập bơi trong làn nước ấm áp, đó không chỉ là một “khóa tập bơi” thông thường mà đó chính là một ghi thức “rửa tội”, cách mà anh muốn cậu bé thoát khỏi những mặc cảm để đứng lên một cách mạnh mẽ để đấu tranh. Cậu bé cần phải tự vượt qua được giới hạn của chính mình, quên đi hoàn cảnh sống để dám nhìn vào bản ngã.

Cậu bé cần vượt qua nỗi sợ hãi của chính mình để trưởng thành hơn

“Moonlight” không chỉ là bộ phim nói về cuộc sống đầy khốn khổ và cuộc đấu tranh đòi quyền bình đẳng của người da màu tại Mĩ, ở đó còn nói lên thông điệp về một tình yêu trong sáng không phân biệt giới tính, là những số phận biết đương đầu thực tế và vượt lên chúng và có một điều chắc chắn rằng tình yêu không nên phân biệt màu da, sắc tộc hay tôn giáo, yêu chính là yêu và đó là câu chuyện của những cảm xúc.

Bộ phim có đạo diễn tốt và những diễn viên thuần khiết

“Moonlight” được đạo diễn Barry Jenkins cùng các cộng sự thân thiết của mình. Tuy đây mới là bộ phim điện ảnh thứ hai trong sự nghiệp của vị đạo diễn trẻ người da màu này nhưng không thể không công nhận rằng “Moonlight” là một dấu mốc huy hoàng trong sự nghiệp mà Barry khó có thể quên được trong nhiều năm về sau.

Không có một êkíp làm phim quá hoành tráng, kinh phí chỉ vỏn vẹn 5 triệu USD, đạo diễn hình ảnh cũng là “cây nhà lá vườn” khi anh nhờ chính những người bạn thân của mình, chính vị đạo diễn này cũng không thể ngờ “Moonlight” lại thành công đến thế. Từng khuôn hình trong phim đều được chăm chút tỉ mỉ, đậm chất lãng mạn, từ bố cục, ánh sáng đến góc quay đều được đông đếm cẩn thận, nhiều người cho rằng phần âm nhạc trong phim làm chưa thực sự tốt khi một số cảnh không có âm nhạc mà chỉ có một khoảng tĩnh lặng.

Từng khuôn hình, cách phối màu sắc đều được chăm chút cẩn thận

Nhưng có lẽ đó chính là ý đồ của đạo diễn, đôi khi sự im lặng còn đáng sợ và khiến người ta tập trung hơn những âm thanh bắt tai, hay những cuộc độc thoại của Chiron cũng chỉ cần chân phương, mộc mạc như chính con người của cậu.

Vì cuộc đời Chiron được chia thành 3 phần riêng biệt nên các diễn viên thể hiện cũng có lối diễn khác nhau, Alex Hibbert thể hiện một Little trong sáng, hồn nhiên và hơi yếu đuối, Ashton Sanders trong vai một chàng thanh niên Chiron chập chững vào đời với những rung động tình cảm đầu tiên và cuối cùng Trevante Rhodes hóa thân thành một Black mạnh mẽ, cứng cỏi nhưng vẫn mang bản chất của một tâm hồn nhạy cảm, một người đồng tính luôn mong muốn có được hạnh phúc. Để các diễn viên thể hiện tốt nhất và “khách quan” ba diễn viên chính của phim không được phép gặp nhau tại phim trường cũng như trao đổi kịch bản với nhau.

Các diễn viên thủ vai Chiron trong ba giai đoạn không được liên lạc hay đọc kịch bản của nhau để đảm bảo lối diễn chân thực và khách quan nhất

Có thể nói một bộ phim hay phải hội tụ rất nhiều yếu tố từ kịch bản, đạo diễn, diễn viên, hình ảnh, âm thanh. Âm nhạc được pha trộn giữ chất hip-hop đặc trưng của dân da màu với những bản nhạc R&B làm tăng thêm sức nặng tình cảm cho bộ phim, gam màu chủ đạo chuyển từ tươi sáng sang u buồn khi càng về cuối giúp người xem dễ dàng cảm nhận mà không cần đến quá nhiều lời thoại. Từng cử chỉ, ánh mắt được lột tả rõ ràng, tâm lý của những người đồng tính mà cuộc sống xung quanh họ được miêu tả chân thật, “Moonlight” trước khi ra mắt đã từng bị coi là phim dành cho dân da màu, nhưng ngay khi xuất hiện bộ phim đã chạm đến cảm xúc của tất cả mọi người bất kể màu da, tôn giáo, quốc tịch vì trên thực tế quyền được sống, được yêu thương và nhìn nhận là điều mà bất cứ ai trên Thế giới cũng muốn có được.

Chính vì những điều trên, “Moonlight” đã nhận được giải “Phim tâm lý hay nhất” tại Quả Cầu Vàng 2017, nhận được cơn mưa lời khen từ các nhà phê bình điện ảnh. Tuy nhiên, chiến thắng tại Oscar 2017 còn là một cột mốc khác khi bộ phim được tôn lên thành một thông điệp chính trị dành cho nước Mỹ đang bị chia rẽ bởi Tổng thống Trump cùng với những lo ngại sự trỗi dậy của phát xin và nạn phân biệt chủng tộc. Nếu đứng riêng, ở tất cả khía cạnhm “Moonlight” chưa thể hoàn hảo sánh với Manchester by the Sea hay La La Land. Nhưng nhờ xuất hiện đúng thời điểm sau làn sóng Black_Lives_Matter và sử ủng hộ của cộng đồng LGBT, bộ phim đã vượt qua cơn địa chấn La La Land một cách ngoạn mục. Dẫu vậy, nó vẫn là một tác phẩm điện ảnh thuần khiết, mang đến thông điệp tích cực một thành quả mà cả đoàn phim xứng đáng nhận được.

Diệu Hương