Một quy định nâng cao trách nhiệm người đứng đầu

Quy định số 142-QĐ/TW quy định phạm vi, đối tượng, nguyên tắc, thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện thí điểm về công tác cán bộ, gồm giới thiệu nhân sự bầu cử, bổ nhiệm cấp phó của người đứng đầu; bầu bổ sung ủy viên ban thường vụ cấp ủy cùng cấp; bổ nhiệm, miễn nhiệm cấp trưởng cấp dưới trực tiếp thuộc thẩm quyền quản lý.

Quy định 142 được xem là hướng mới trong công tác tổ chức cán bộ của Đảng; vừa bảo đảm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo toàn diện công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ; nguyên tắc tập trung dân chủ; công tâm, khách quan, công khai, minh bạch, giữ gìn đoàn kết nội bộ; phát huy trách nhiệm của người đứng đầu và cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị trong việc chủ động lựa chọn cán bộ cấp phó để giúp việc cho mình, vừa xây dựng tập thể cán bộ lãnh đạo có đủ năng lực, phẩm chất, đoàn kết, cùng hành động vì lợi ích chung. Theo quy định này, người đứng đầu sẽ phải chịu trách nhiệm khi để xảy ra sai sót trong việc giới thiệu nhân sự, do đó người đứng đầu phải cân nhắc kỹ và toàn diện hơn trong bổ nhiệm cấp phó cũng như khi miễn nhiệm cấp trưởng cấp dưới trực thuộc, đảm bảo công tâm, khách quan.

Song quy định cũng có những nội dung chặt chẽ nhằm kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, bảo đảm nguyên tắc công tâm, khách quan, công khai, minh bạch và phòng, chống tình trạng lạm quyền, lộng quyền, độc quyền. Cụ thể, người đứng đầu phải bảo đảm về tiêu chuẩn, điều kiện, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực công tác của nhân sự do mình giới thiệu; thực hiện nghiêm các quy định về công tác cán bộ, quy định về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.

Đặc biệt, Quy định số 142-QĐ/TW quy định người đứng đầu chịu trách nhiệm về quyết định của mình kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu trong các trường hợp giới thiệu cán bộ để bầu cử, bổ nhiệm thiếu công tâm, khách quan, không bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực công tác; miễn nhiệm cán bộ không bảo đảm căn cứ, thủ tục theo quy định. Đây là một phần của bước tiếp theo đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Vai trò càng lớn thì trách nhiệm càng cao, bao gồm cả việc miễn nhiệm, từ chức nếu như không hoàn thành trọng trách như trong Quy định số 41-QĐ/TW ngày 3-11-2021 của Ban Chấp hành Trung ương quy định cụ thể việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.

Thời gian qua, nhiều cán bộ lãnh đạo các cấp trong hệ thống chính trị đã bị miễn nhiệm hoặc cho thôi chức khi phải chịu trách nhiệm người đứng đầu theo các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước với những vi phạm, khuyết điểm gây dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước và cá nhân cán bộ đó. Các quy định của Đảng, Nhà nước về trách nhiệm nêu gương, trách nhiệm đối với người đứng đầu, về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ đã được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước đồng tình ủng hộ, nhất là trong việc xử lý các vụ tham nhũng, tiêu cực. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản nhất của một xã hội, một thể chế thượng tôn pháp luật. Từ đó lan tỏa ý thức trách nhiệm chính trị trong cán bộ, đảng viên, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu tất cả các cấp trong toàn bộ hệ thống chính trị, tất nhiên sẽ tiếp tục được lựa chọn một cách kỹ lưỡng nhất. Đây là điều tất yếu vì được chọn là những người cầm lái, người thuyền trưởng dẫn dắt tập thể. Một sai sót của người cầm lái sẽ dẫn tới hậu quả khôn lường, lớn hơn rất nhiều so với người khác. Chính vì thế, bộ máy, tổ chức, người có trách nhiệm trong việc chọn lựa trong công tác cán bộ của những người cầm lái ấy, càng quan trọng hơn và càng cần có quy định sao cho vừa giao nhiệm vụ thuận lợi hơn, nhưng cũng ràng buộc trách nhiệm chặt chẽ hơn. Quy định số 142-QĐ/TW là một bước tiến quan trọng, cụ thể chủ trương đó.

Trần Phương