Một quyết định báo trước sự sụp đổ quyền bá chủ của Mỹ

Quân đội Chad và Nigeria trong một cuộc tập trận cùng lực lượng Mỹ.

Quyết định này diễn ra sau khi quân đội Mỹ buộc phải rời khỏi Niger, theo Washington Post.

Hàng chục binh sĩ thuộc Lực lượng đặc biệt của Lục quân đóng tại Ndjamena, thủ đô của Chad, đang được rút quân trước cuộc bầu cử tổng thống của các quốc gia thuộc Sahel (vùng đất cắt ngang toàn bộ châu Phi) dự kiến diễn ra vào ngày 6/5.

Vào tháng 4, lãnh đạo Chad đã gửi thư cho tùy viên quốc phòng Mỹ thông báo rằng Ndjamena đang chấm dứt Thỏa thuận về Tình trạng Lực lượng (SOFA) với Washington. Hiện chưa rõ số lượng quân Mỹ chính xác tại quốc gia châu Phi này nhưng giới chức Mỹ khẳng định con số này không vượt quá 100 binh sĩ.

Theo báo Mỹ, Lầu Năm Góc vẫn hy vọng đàm phán một thỏa thuận mới với chính phủ Chad và trở về nước sau cuộc bầu cử. Nhưng cựu chiến binh CIA Larry Johnson tin rằng quân đội Mỹ sẽ rời khỏi đất nước này mãi mãi.

Larry Johnson, một sĩ quan tình báo CIA đã nghỉ hưu và quan chức Bộ Ngoại giao, bình luận về việc Mỹ rút quân khỏi Niger và Chad:

"Mỹ đang thất bại. Đó là cách nói dễ dàng nhất. Họ có một số căn cứ quân sự ở cả hai quốc gia này được biết đến với vai trò tìm kiếm các thành viên al-Qaeda và cố gắng tiêu diệt chúng.

Tuy nhiên, rõ ràng việc thực hiện chính sách của Mỹ về vấn đề này đang bị chính quyền địa phương bất bình. Vì vậy, nước Mỹ sẽ mất đi ảnh hưởng tổng thể và tôi nghĩ nước này sẽ bị thay thế bởi Nga", ông nói.

Chad nằm dưới sự cai trị của Pháp từ năm 1900 đến năm 1960. Sau khi quốc gia Sahel giành được độc lập, người Pháp tiếp tục gửi quân đến khu vực này nhiều lần trong những năm 1960, 1970 và 1980 với lý do bảo vệ chính phủ Chad.

Từ năm 1986 đến năm 2014, các lực lượng Pháp đã duy trì sự hiện diện thường trực tại quốc gia châu Phi này như một phần của Chiến dịch Epervier được phát động với mục tiêu đã nêu là bảo vệ Chad khỏi lực lượng Libya và quân nổi dậy.

Sau năm 2014, Chiến dịch Epervier được thay thế bằng Chiến dịch Barkhane - nỗ lực chống khủng bố quy mô lớn của Paris ở Sahel, sau đó bị hầu hết chính phủ trong khu vực lên án là thất bại.

Vào tháng 5 năm 2014, tờ Washington Post đưa tin rằng Mỹ chỉ cử 80 binh sĩ đến Chad để hỗ trợ hoạt động của máy bay tình báo, giám sát và trinh sát cho các nhiệm vụ ở miền bắc Nigeria nhằm tìm kiếm các cô gái Nigeria bị bắt cóc.

Nhà Trắng cho biết đơn vị này sẽ ở lại Chad "cho đến khi không cần sự hỗ trợ giải quyết vụ bắt cóc nữa".

Tuy nhiên, một cuộc điều tra của TomDispatch vào năm 2014 cho thấy Mỹ đã âm thầm tăng cường sự hiện diện ở Chad và các nơi khác ở châu Phi sau khi NATO ném bom Libya trở lại thời kỳ đồ đá và gây bất ổn cho các khu vực lân cận, nơi bạo lực Hồi giáo và nổi dậy gia tăng.

Sau thất bại của Chiến dịch Barkhane trong việc đánh bại những kẻ khủng bố ở Sahel, Mali, Niger và Burkina Faso liên tiếp kêu gọi quân Pháp rút lui.

Từ tháng 2 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023, quân đội Pháp rời ba quốc gia châu Phi, với khoảng 1.000 lính Pháp được chuyển đến Chad và họ vẫn ở lại cho đến ngày nay.

Tuy nhiên, Washington Post tin rằng lãnh đạo Chad, Tướng Mahamat Idriss Deby Itno, người nắm quyền từ năm 2021, có thể sớm kêu gọi rút quân Pháp sau khi Mỹ rút quân.

Tờ báo lưu ý rằng Chad cùng với Mali, Niger và Burkina Faso đang quay sang Nga để giải quyết các vấn đề kinh tế và an ninh.

Hiện Chad đã tăng cường mối quan hệ với Nga. Vào tháng 1 năm 2024, Mahamat Idriss Deby Itno đã có chuyến thăm chính thức Nga, trong khi Ngoại trưởng Chadian tham dự hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi tại St. Petersburg vào tháng 7.

Johnson giải thích: "Nga không có lịch sử bắt người da màu châu Phi làm nô lệ. Nga không gắn bó chặt chẽ với Pháp, Anh, Đức, Hà Lan, Bỉ - những nước có lịch sử lâu đời bóc lột tài nguyên và con người châu Phi.

Vì vậy tôi nghĩ rằng, cả hai Thành thật mà nói, cả Nga và Trung Quốc đều được coi là những nhà môi giới trung thực hơn nhiều so với Mỹ", ông nói thêm.

"Đây là một phần của vấn đề rộng hơn, hãy gọi nó là sự tháo dỡ trật tự quốc tế 'dựa trên luật lệ' do Mỹ lãnh đạo. Nỗ lực thống trị thế giới của Mỹ đã bị đảo ngược. Nó đã đạt đến đỉnh cao và giờ đây nó đang quay trở lại xu hướng xuống dốc.

Vì vậy, tôi nghĩ đây chỉ là một dấu hiệu nữa cho thấy chính sách của Mỹ đã đi chệch hướng", cựu chiến binh CIA kết luận.

Kiên Bùi