Muhammad Ali - Từ cậu bé nghèo khó đến ông vua quyền Anh

Muhammad Ali chào đời ngày 17/1/1942 tại thành phố Louisville, bang Kentucky, Mỹ. Tên thật của ông là Cassius Marcellus Clay Jr.

Ali sinh ra trong 1 gia đình có bố là thợ làm biển quảng cáo, mẹ làm người giúp việc. Như bao đứa trẻ lớn lên trong hoàn cảnh nghèo túng, cậu bé cũng nuôi ước mơ đổi đời nhờ thể thao.

Ali bén duyên tình cờ với quyền Anh năm 12 tuổi. Trong một lần đi khai báo mất chiếc xe đạp ở đồn cảnh sát, cậu bé quen Joe Martin – viên cảnh sát đồng thời là huấn luyện viên quyền Anh. Chính ông Joe đã khuyến khích Ali học quyền Anh và đã giúp đỡ cậu bé tiến bộ nhanh chóng.

Lao vào quyền Anh, kết quả học tập của Ali ngày càng kém, điểm số tốt nghiệp hết sức tầm thường nhưng những thành tích thể thao của cậu, điển hình là 6 huy chương vàng Kentucky Glove, đã làm rạng danh nhà trường. Đó là điều mà chính thầy hiệu trưởng của Ali phải công nhận.

Năm 1960, trong kỳ Thế vận hội mùa hè ở Rome, chàng trai 18 tuổi đã giành được huy chương vàng hạng nhẹ. Từ đó Ali trở thành vận động viên chuyên nghiệp dưới sự dìu dắt của tay đấm huyền thoại Angelo Dundee.

Từ tháng 10/1960, Ali bắt đầu thi đấu chuyên nghiệp và nhanh chóng nổi tiếng nhờ 18 chiến thắng liên tiếp và phong cách thi đấu chính thống. Tại Louisville vào ngày 29/10/1960, trong lần đầu tiên thượng đài chuyên nghiệp, ông đã đánh thắng Tunney Hunsaker.

Tháng 6/1963, ông đến London (Anh) trong lần đầu tiên ra nước ngoài thi đấu, gặp ngôi sao xứ sương mù Henry Cooper. Bất chấp sự cổ vũ của 55.000 khán giả dành cho Cooper, Ali đã hạ gục đối thủ sau 5 hiệp.

Chinh phục hàng loạt đối thủ, Ali bắt đầu hướng đến chức vô địch thế giới. Được xếp hạng là tay đấm của năm 1963, ông thách đấu nhà vô địch quyền Anh thế giới Sonny Liston vào tháng 2/1964. Hành trang bước vào trận này của Ali là 19 trận thắng, trong đó có 15 lần knock out, bên cạnh đó là không trận thua nào, nhưng tay đấm 22 tuổi đương nhiên bị xếp làm cửa dưới so với độc cô cầu bại Sonny.

Ngày 25/2/1964, tại Miami (bang Florida), Ali và Sonny bước vào cuộc so găng lịch sử. Độc cô cầu bại Sonny – võ sĩ mạnh nhất thời bấy giờ trở nên cáu giận vì bất lực trước đối thủ. Sonny bị lấn át bởi sự năng động gồm tốc độ và sự di chuyển hợp lý của cặp chân đối thủ. Sau đó, Sonny bị chấn thương ở vai khi thực hiện các cú đấm quá sức. Cuối cùng vì chấn thương quá nặng nên Sonny đã bỏ cuộc. Như vậy, Ali đã đăng quang vô địch thế giới ở tuổi 22.

Chiến thắng đó luôn được xem là một trong những trận đấu hấp dẫn và bất ngờ nhất lịch sử quyền anh. Ali đã phấn khích hét lên: "Tôi là người vĩ đại nhất. Tôi vĩ đại nhất. Tôi là vua của thế giới".

Sau trận đấu, Ali cải sang đạo Hồi. Tên của ông mô phòng theo tên của Elijah Muhammad, trưởng ban vận động của nhóm “Quốc gia Hồi giáo” – một nhóm hoạt động ở Mỹ.

Năm 1965, tại Lewiston, Maine, ông tái đấu Liston trong trận đấu bảo vệ chức vô địch thế giới. Ở trận này, Ali đấm gục đối thủ ngay phút đầu tiên của hiệp 1.

Tháng 5/1966, Ali trở lại London để tái đấu bại tướng Henry Cooper trên sân Highbury. Dĩ nhiên lúc này, với tư cách ngôi sao đang lên, ông bị cổ động viên vây kín. Bước vào trận đấu, ông đánh bại Cooper sau 6 hiệp với 1 cú đấm chảy máu mắt.

Ali nổi tiếng với tinh thần chống chiến tranh Việt Nam. Năm 1966, ông đã từ chối phục vụ cho quân đội Mỹ đang tuyển lính cho chiến trường Việt Nam và trở thành người phản chiến bằng 2 câu nói nổi tiếng: “Tôi không có thù ghét gì với Việt Cộng cả, họ không gọi tôi là mọi đen” và “Tại sao tôi phải đi 10 nghìn dặm để thả bom lên đầu những người Việt Nam vô tội trong khi ở Mỹ còn nhiều người da đen bị đối xử tệ bạc".

Ngày 6/3/1967, Ali hạ knock-out Zora Folley để bảo vệ đai vô địch. Tuy nhiên, ông đã bị tước danh hiệu này. Ngày 28/4/1968, Ali giăng khẩu hiệu bất hợp tác ngay tại nơi tuyển quân. Ngày 8/5 ông bị áp giải tới tòa án. Đến ngày 20/6, ông bị kết án 5 năm tù treo và nộp phạt 100.000 USD, đồng thời cũng bị tước bằng thi đấu.

Đến hơn 3 năm sau, Ali mới trở lại võ đài. Tháng 3 năm 1971, ông thua Joe Frazier trong trận bảo vệ ngôi vô địch. Ở trận tái đấu sau đó, Ali là người chiến thắng.

Sau khi gượng dậy từ thất bại trước Joe, để trở lại đỉnh cao của hạng nặng, Ali đã thực hiện 14 trận đánh và 39 trận biểu diễn từ 25/6/1971 tới 30/7/1974. Đến cuối 1974, ông gặp đối thủ nguy hiểm nhất trên hành trình đòi lại đai vô địch là George Foreman, khi ấy đang sở hữu 40 trận thắng (37 trận thắng bằng knock-out).

Ali được xem là có ít cơ hội trước trận so găng với cường địch Foreman. Trong lúc nghiên cứu cách đánh của Foreman, ông phát hiện một điểm yếu của đối thủ, đó là sự mệt mỏi. Chính vì thế, Ali đã tập chạy vòng quanh thành phố và ở dọc bờ đê các con sông để nâng cao sức khỏe, tăng cường sức chịu đựng trong sự hoan nghênh của người dân nơi đây. Trong khi đó Foreman đang tự thỏa mãn với các bài tập đấm vào bao cát và đày đọa các bạn tập của ông trong các trận tập song đấu.

Bước vào trận đấu, Ali liên tục bị dồn ép nhưng vẫn đứng vững. Đến hiệp 8, ông đấm gục đối thủ. Như vâỵ̣, Ali đã lấy lại được đai vô địch hạng nặng. Ông là võ sĩ thứ hai trong làng boxing làm được điều này.

Tháng 6/1975, Ali đánh bại Joe Bugner ở Kuala Lumper, Malaysia. Bốn tháng sau ông lại hạ gục Joe Frazier trong trận đấu nổi tiếng mang tên "Thrilla in Manila". Đầu năm 1978, ông mất chức vô địch vào tay Leon Spinks, trước khi giành lại danh hiệu lần thứ ba cũng vào năm đó. Sau đó 9 tháng, Ali tuyên bố treo găng. Năm 1980, ông trở lại để thách đấu tân vô địch Larry Holmes.

Sau khi bị Holmes đánh bại, ông chỉ thi đấu thêm một trận đấu nữa. Đó là thất bại trước Trevor Berbick, rồi nghỉ hưu ở tuổi 40.

Ali phát hiện mình bị Parkinson vào năm 1984. Ông được mời tham gia rước đuốc tại Thế vận hội Atlanta 1996. Cũng trong kỳ thế vận hội này, Ali được nhận lại chiếc huy chương vàng Olympic đầu tiên mà mình đã vứt xuống sông năm 1960.

Năm 2000, Muhammad Ali nhận danh hiệu “Nhân vật thể thao của Thế kỷ” theo bình chọn của BBC.

Năm 2001, một bộ phim về cuộc đời của Ali được công chiếu. Bộ phim do diễn viên Will Smith thủ vai chính.

Năm 2005, ông nhận huân chương tự do – huân chương cao quý nhất dành cho công dân Mỹ, do đích thân tổng thống G. Bush trao tặng.

Tượng đài của làng thể thao qua đời vào ngày 4/6/2016 ở tuổi 74 trong sự tiếc thương vô hạn của người hâm mộ trên toàn thế giới.

Anh Dũng