Mỹ, EU sắp trừng phạt Iran

Người dân Iran tập trung tại một khu vực ở Tehran sau vụ tập kích Israel ngày 14-4. Ảnh: AFP

Mở rộng trừng phạt

Theo tờ The Times of Israel ngày 16-4, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết nước này sẽ phối hợp với các đồng minh và thông qua các biện pháp trừng phạt trong những ngày tới để tiếp tục áp đặt lên Iran. Bà Yellen nói: “Chúng tôi không nói trước các công cụ trừng phạt. Nhưng trong các cuộc thảo luận, chúng tôi tiếp tục bàn bạc tất cả các lựa chọn nhằm ngăn chặn tài trợ cho Iran”.

Bộ Tài chính Mỹ đang nỗ lực tranh thủ sự hỗ trợ của Trung Quốc, các đối tác trong Nhóm các nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới (G7) và các nhà cung cấp lớn khác trên toàn cầu để làm suy giảm hoạt động xuất khẩu dầu của Iran, ngăn chặn Iran có được các thiết bị vi điện tử cần thiết để sản xuất máy bay không người lái. Theo bà Yellen, trước đó, Bộ Tài chính và Ngoại giao Mỹ đã có hành động ngăn chặn hành vi của Iran thông qua làm giảm khả năng xuất khẩu dầu của nước này. Tuy nhiên, theo một số nhà phân tích, chính quyền Mỹ khó có thể tìm cách tăng cường biện pháp trừng phạt hoạt động xuất khẩu dầu của Iran do lo ngại về giá dầu tăng đột biến và lo ngại về phản ứng của Trung Quốc.

"Các lệnh trừng phạt mới cùng những biện pháp bổ sung sẽ tiếp tục gây áp lực để kìm hãm và làm suy giảm năng lực lẫn hiệu quả hoạt động quân sự của Iran, nhắm tới tất cả hoạt động gây rối của nước này", Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 16-4 cho biết. Theo ông Sullivan, loạt lệnh trừng phạt mới của Mỹ sẽ nhắm vào chương trình tên lửa và máy bay không người lái (UAV) của Iran. Ông nói Mỹ dự đoán các đồng minh và đối tác sẽ đưa ra quyết định trừng phạt tương tự.

Josep Borrell, quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), ngày 16-4 cho biết các thành viên khối đang đề xuất mở rộng trừng phạt Iran sau vụ tập kích Israel. Ông nói: “Tôi sẽ đề nghị Cơ quan Hành động Đối ngoại bắt đầu các công việc cần thiết liên quan đến các lệnh trừng phạt này”. Theo ông Borrell, đề xuất này sẽ mở rộng chế độ trừng phạt để ngăn Iran giao vũ khí cho cả các lực lượng thân Iran ở Trung Đông. Đức, Pháp và một số thành viên EU khác đã công khai ủng hộ đề xuất này.

Trong khi đó, theo Thủ tướng Anh Sunak, G7 đã và đang nghiên cứu một gói biện pháp phối hợp chống Iran. Italy, nước đang giữ chức Chủ tịch G7, cho rằng các biện pháp trừng phạt mới sẽ nhằm vào các cá nhân.

Iran khẳng định không tìm cách gây leo thang căng thẳng

Iran đã bắn hơn 300 tên lửa và thiết bị bay không người lái về phía Israel trong đêm 13-4. Tehran tuyên bố cuộc tấn công này nhằm đáp trả vụ không kích do Israel tiến hành nhằm vào tòa nhà lãnh sự thuộc Đại sứ quán Iran ở Syria khiến 7 người thiệt mạng, trong đó có 2 tướng lĩnh của IRGC. ngày 16-4, người phát ngôn Quân đội Israel (IDF) Daniel Hagari tuyên bố Israel sẽ đáp trả cuộc tấn công của Iran. Israel sẽ chọn thời điểm, địa điểm và cách thức phù hợp. Cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và ngừng leo thang căng thẳng ở Trung Đông.

Ngày 16-4, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian khẳng định Tehran không theo đuổi việc gây leo thang căng thẳng trong khu vực. Phát biểu trên được ông Amir-Abdollahian đưa ra trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Indonesia, bà Retno Marsudi. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iran cho biết hai Ngoại trưởng đã thảo luận về những diễn biến mới nhất ở Trung Đông, trong đó có xung đột giữa Iran và Israel, tình hình ở Dải Gaza, cũng như các vấn đề quan hệ song phương. Ngoại trưởng Amir-Abdollahian nhấn mạnh rằng Iran sẽ luôn là một phần quan trọng cho sự ổn định và an ninh bền vững trong khu vực. Ông cũng khẳng định cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái và tên lửa của Iran nhằm vào Israel nằm trong khuôn khổ luật pháp quốc tế.

Theo kênh NBC News ngày 16-4, bốn quan chức Mỹ cho rằng phản ứng của Israel sau khi Iran thực hiện cuộc tấn công có thể sẽ hạn chế và chỉ tập trung vào các mục tiêu quan trọng bên ngoài Iran. Theo các quan chức Mỹ, vì cuộc tấn công của Iran đêm 13-4 không gây thương vong và không tàn phá diện rộng ở Israel, nên Israel có thể đáp trả bằng một trong những lựa chọn ít mạnh mẽ hơn. Các lựa chọn của Israel có thể là tấn công các mục tiêu Iran bên trong Syria. Phía Mỹ dự báo Israel sẽ không nhằm vào các quan chức cấp cao Iran, mà thay vào đó sẽ tấn công các chuyến hàng hoặc cơ sở chứa các bộ phận tên lửa, vũ khí hoặc linh kiện tiên tiến được gửi từ Iran tới lực lượng Hezbollah ở Lebanon.

Ngày 16-4, Bộ Ngoại giao Israel kêu gọi 32 quốc gia áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cũng như chương trình tên lửa của Iran. Chia sẻ trên mạng xã hội X, Ngoại trưởng Israel Yisrael Katz cho biết bên cạnh phản ứng quân sự, Israel cũng thực hiện các biện pháp ngoại giao đối với Iran, theo đó gửi thư tới 32 quốc gia và thảo luận với ngoại trưởng cũng như các nhân vật hàng đầu trên thế giới, kêu gọi áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với dự án tên lửa của Iran và IRGC.

AN BÌNH